موضوع مهم دیگر این‌که موضع‌گیری او در سیاست داخلی ایران بیش از آن‌که سازنده یا برای راهبری باشد، نقش مخرب دارد. حتی اگر حرف تازه و مهمی بزند، نمی‌توان امیدوار بود که این حرف به معنای تغییر در رویکرد است.

نمونه بارز این ماجرا در برجام رخ داد که علی‌رغم نرمش قهرمانانه و امضای توافق، خود او پس از توافق نقشی به‌شدت مخرب را بازی کرد: بارها از خوب نبودن برجام گفت؛ تیم دیپلماسی ایران را زیر سؤال برد و حتی از بازداشت‌شان جلوگیری نکرد؛ جلوی موشک‌پرانی سپاه را نگرفت؛ سیاست منطقه‌ای را که نقش مکمل در موفقیت برجام داشت نظامی کرد و به نیروی قدس سپاه سپرد؛ در مورد قراردادهای خارجی بهانه‌جویی کرد؛ جلوی پروژه بازداشت خارجی‌ها و دوتابیعتی‌ها را نگرفت و با اعلام پروژه نفوذ از آن دفاع کرد؛ به طور قاطع مانع مذاکره دولت روحانی و ترامپ شد و همه زمینه‌های لازم برای فروپاشی برجام در داخل و خارج را فراهم کرد.

نکته چهارم این‌که درک آقای خامنه‌ای از «مخالف» نه تنها در عرصه خارجی بر کلمه «دشمن» استوار است که در عرصه سیاست داخلی هم بر کلمه «دشمن» بنا شده است.

در نگاه او، مخالفی که برای پس گرفتن رأی‌اش شعار می‌دهد، دختری که در اعتراض به حجاب اجباری روسری‌اش را بر می‌دارد، جوانی که در اعتراض به فساد به خیابان می‌آید، معترضی که علیه گران شدن بنزین شعار می‌دهد، همه عامل دشمن‌اند.

ایرانیان از نظر او وقتی مردم هستند که راهپیمایی می‌روند یا در انتخابات شرکت می‌کنند؛ در بقیه موارد فریب‌خورده یا عامل دشمن هستند. با این نگاه، وقتی کسی نهادهای مهمی چون سپاه را نقد جدی می‌کند، حتماً عامل دشمن است.

از این زاویه، او فردا در گام اول علیه عاملان دشمن سخن می‌گوید که به گفته او قصد تخریب نهادهای مهم انقلاب اسلامی را دارند. سپاه، در کنار شورای نگهبان و قوه قضاییه، مهم‌ترین بازوهای سیاسی رهبر جمهوری اسلامی هستند. او هرگز اجازه نداده کلیت این نهادها که نسل جدیدشان از دست‌پروردگان خودش هستند، خدشه بردارد.

با این ملاحظه، سخنرانی روز جمعه آیت‌الله خامنه‌ای فایده مهمی برای سیاست ایران نخواهد داشت؛ نه تنها برای کسانی که منتقد وضعیت موجود هستند، بلکه حتی برای کسانی که به او وفادارند.

«تذبذبِ» رفتاری آیت‌الله خامنه‌ای که یک روز در قالب انقلابی‌گری به شعار تند علیه آمریکا منجر می‌شود و یک روز در قالب مصلحت به تصویب سریع برجام یا خودداری از آتش‌ زدن برجام می‌انجامد، یا سکوت و حتی حمایت او از چهره‌هایی چون لاریجانی که به بدنامی و فساد در ایران مشهور شده‌اند و یا حمایتش از گران‌ شدن بنزین سبب شده رفتار او برای برخی لایه‌های وفادار نظام هم قابل فهم نباشد.

او هر چه بیشتر رهبر مانده، رفتارش برای حامیانش گمراه‌کننده‌تر شده است. بعید است آن‌ها نیز منتظر اتفاق خاصی باشند. اتفاق خاص برای آن‌ها یعنی این‌که روحانی را برکنار کند. برای کسانی که ماجرای هواپیما را تعقیب می‌کنند یعنی این‌که فرمانده سپاه یا حداقل فرمانده نیروی هوافضای سپاه را برکنار کند. برای مخالفان جمهوری اسلامی هم یعنی این‌که خودش استعفا دهد.

اگر یکی از این سه حالت رخ بدهد، یعنی اتفاقی رخ داده؛ در باقی موارد تغییری رخ نداده، فقط او پس از هشت سال دوباره خطبه نمازجمعه خوانده است.