العربیه فارسی
محمد خاتمی رئیس جمهور سابق ایران به مانند چند سال اخیر نامه‌ای بلند به علی خامنه‌ای رهبر ایران نوشته است. این نامه که به قول محمدجواد حق‌شناس فعال سیاسی اصلاح‌طلب حدود دو ماه پیش نگاشته و به دفتر رهبر ایران ارسال شده، حدود 37 صفحه است و طیف وسیعی از موضوعات شخصی، سیاسی، پیشنهادات و تعریف و تمجید از رهبر را در بر گرفته است. به نقل از منابع نزدیک به اصلاح طلبان حکومتی، خاتمی در این نامه با اشاره به سوابق انقلابی خود و خانواده‌اش تاکید کرده که او «هیچگاه علیه انقلاب و رهبری و حاکمیت» نبوده است.
خاتمی در این نامه از جایگاه و موقعیت علی خامنه‌ای در محوریت انقلاب سخن گفته و اظهار داشته که اصلاح‌طلبان نیروهای وفادار به رهبر و نظام هستند که توان خود را برای حفظ نظام گذاشته‌اند.
خاتمی با اشاره به مشکلات مهم و عمده کشور از علی خامنه‌ای خواسته که این مسائل در دوره رهبری او حلوفصل شوند. خاتمی استدلال کرده: «اگر این مسائل به صورت حل نشده به آینده موکول شود، مشکلات سختی برای جمهوری اسلامی به جا خواهد گذاشت».
اشاره خاتمی به «آینده» و «مشکلات سخت» دو مسئله را در بر می‌گیرد، اول آن که مشکلات داخلی مانند بحث «جانشینی» و «فک حصر رهبران جنبش سبز» باید در دوران رهبری خامنه‌ای و زمان حیات او حل شود چرا که پس از مرگ وی و با نظر به شکاف‌های عمیق درون حاکمیت و نبود یک شخصیت جامع الاطراف بعید است رهبر بعدی بتواند راه حل مناسبی برای این دسته از مشکلات داخلی پیدا کند. دوم این که خاتمی فرصت زمامداری دولت جدید آمریکا را به خامنه‌ای یادآوری می‌کند و از رهبر ایران می‌خواهد که وجود بایدن در کاخ سفید و رویکرد دیپلماسی محور او را مغتنم شمرده و تلاش کند «پرونده اتمی» و «مشکل تحریم‌ها» را در دوران دموکرات‌ها حلوفصل کند.
نامه‌های پیشین
سابقه نامه نگاری محمد خاتمی به رهبر ایران به پس از اتمام دوران ریاست جمهوری او باز می‌گردد. اما دو نامه خاتمی واکنش بیشتری را برانگیختند. اولین نامه با عنوان «آشتی ملی» بود که در آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ و در آستانه انتخابات مجلس دهم ایران نگاشته شد. علی خامنه‌ای در معدود دفعات، پاسخی کوتاه، شفاهی و غیر مستقیم به این نامه داد و بیان کرد که مگر مردم و نظام با هم قهر کرده‌اند که صحبت از آشتی می‌شود. وی با مخاطب قرار دادن غیر مستقیم خاتمی گفت که البته مردم با کسانی که حوادث سال 88 را ایجاد کرده‌اند، قهر هستند و با آنها آشتی نمی‌کنند.
با این که پاسخ خامنه‌ای نشان از شکاف و قهر واقعی رهبر ایران با خاتمی و عموم جریان اصلاح طلبان درون حاکمیت بود و بی‌میلی وی به چنین ابتکار عمل‌هایی را نشان می‌داد، مجددا خاتمی پس از جریان گرانی بنزین و حوادث خونین آبان 98 نامه‌ای در مدح و ستایش خامنه‌ای نوشت و در آن ابراز داشت: «دولت باید بسیار سپاسگزار رهبری باشد که با موضع‌گیری خود امواج مخرب سازمان داده شده علیه دولت و ملت را به محاق بردند».
این نامه حتی واکنش منتقدانه اصلاح طلبان میانه‌رو را برانگیخت. برخی ناظران آن را نشانه تغییر رویکرد خاتمی و نزدیکان وی از نزدیکی به نهاد قدرت بجای تمرکز بر پایگاه اجتماعی و مطالبات مردمی به شمار آوردند.
واکنش اصلاح طلبان
خبر نامه اخیر خاتمی واکنش گروه‌ها و شخصیت‌های مهم اصلاح‌طلب را در بر نداشت. با این وجود بعضی از اصلاح‌طلبان در فضای مجازی به آن واکنش نشان دادند. فرید مدرسی نامه نگاری خاتمی به خامنه‌ای را نشانه تقابل درون جریان اصلاح طلبی دانسته و گفته تندرو‌ها بار دیگر می‌فهمند که خاتمی با آنان نیست و راهی که می‌روند بیهوده، نابودگر و عصیانگر است.
سامان رحمتی نیز با حمایت از اصل نامه نگاری با نهاد قدرت، گفته است: «اینکه بگوییم برای اصلاحات فقط باید با مردم حرف بزنیم و بدون در نظر گرفتن حاکمیت برویم جلو، برای من یکی غیر قابل درک است و نمی‌دانم چه اصلاحاتی قرار است با مردم و بدون حاکمیت اتفاق بیفتد».
واکنش اصولگرایان
اصولگرایان نیز به مانند قبل، نامه نگاری‌های خاتمی به خامنه‌ای را نمایشی و انتخاباتی دانسته‌اند و با ادبیات خاص خود، خواستار توبه و عذرخواهی خاتمی و اصلاح‌طلبان از رهبر ایران به دلیل حوادث سال 88 شدند.
فرهیختگان روزنامه نزدیک به علی‌اکبر ولایتی مشاور امور بین‌الملل رهبر ایران در تحلیل نامه خاتمی نوشته که «این نامه تلاش برای نزدیک‌شدن اصلاح‌طلبان به حاکمیت» است و گفته که «اصلاح‌طلبان تلاش می‌کنند زمینه‌های حضور در انتخابات را با کاندیدای مشهور خود فراهم کنند».
همچنین محمد مرندی وزیر سابق بهداشت و فعال سیاسی اصولگرا نیز نامه خاتمی را کم اهمیت خواند. وی با یادآوری وقایع سال 88 گفت: اگر در هر جای دنیا این اتفاق‌ها را رقم می‌زدند و اگر کسی غیر از رهبر ایران بود، این افراد قطعاً اعدام می‌شدند.
