در یکی از فرازهای کتاب، در جریان مذاکرات اتمی به میزبانی مسقط پایتخت عمان، روایت شده که ظریف برای تحت تاثیر قرار دادن میزبانان عمانی و انعکاس آن در کشورهای عربی و همسایگان ایران در خلیج فارس دست به اقدام بی‌سابقه‌ای در «هیچ‌انگاری قدرت‌های جهانی» زد:

«وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران هنگام یک گفت‌وگوی سه جانبه با خانم اشتون و آقای کری چون وقت نماز شد، از میزبان عمانی درخواست سجاده برای اقامه نماز کرد. طبیعی بود که مسئولان عمانی دستور به آماده‌سازی و انتقال آن به اتاق مذاکره را دادند. آنجا نخستین نوبتی بود که دکتر ظریف با فراغ بال و در مقابل نگاه مبهوت خانم اشتون و آقای کری نماز خواند... خانم اشتون و آقای کری به آرامی نشستند و با سکوت شاهد انجام فریضه نماز توسط وزیر خارجه جمهوری اسلامی شدند؛ چون نماز دکتر ظریف پایان یافت، به خانم اشتون و آقای کری رو کرد و اظهار داشت نماز را در همین اتاق خواندم که برای خود یادآوری شود و هم به شما دو نفر بفهمانم که همه‌کاره دنیا نیستند.»

راز سر به مهر می‌گوید در یکی از جلسات دیگر در وین هم این تصمیم در انجام فریضه نماز در درون اتاق مذاکره انجام شد: «در آن نوبت حتی بحثی هم در میان دکتر ظریف با خانم اشتون و آقای کری درباره باورهای مذهبی مطرح گردید و جالب آنکه در این بحث آقای کری در جناح دکتر ظریف بود و مشترکا برای خانم اشتون که خود را بی‌خدا می‌دانست، در رابطه با خدا و معنویت صحبت کردند.»

با چنین پیشینه مذهبی، آن زمان هیات آمریکایی «فتوا» را جدی‌تر از دیگر هیات‌های اروپایی، چینی یا روسی می‌گرفتند؛ اما همچنان تضمین معتبر ماندن آن را تصویب یک قانون با استفاده از محتوی فتوا می‌دانستند.

جان کری در میانه مذاکرات اتمی گفته بود: «فتوا پيام مذهبی بسیار مهمی است و وقتی فتوایی داده می‌شود، مردم آن را جدی می‌گيرند؛ همچنان‌که ما هم آن را جدی می‌گيريم، اگرچه اين در جامعه ما مرسوم نيست» و بلافاصله ادامه داده بود که «هنر اصلی، تبديل كردن پيام فتوا به يک درک حقوقی الزام‌آور و تعهد جهانی قابل قبول است. من و رییس‌جمهور اوباما هر دو از اين‌که رهبر ايران چنين فتوایی صادر کرد، استقبال می‌کنيم. اين يک بيانيه مهم است، اما حالا نياز داريم که اين فتوا را در قالب يک ساختار قابل درک حقوقی ببينيم که فراتر از يک باور مذهبی و يک فرايند مذهبی باشد. در قالب فرایندی بيشتر غيرمذهبی و سکولار که همه بتوانند معنای آن را بهتر درک کنند.»

علی‌رغم جدی گرفتن فتوای خامنه‌ای از سوی دولت اوباما، دیگر هیات‌های مذاکره‌کننده تلقی مشابهی نداشتند. به نوشته کتاب راز سر به مهر فرانسه و بریتانیا در این زمینه صریح‌تر از دیگر هیات‌ها بودند. این موضوع در یکی از اولین دورهای مذاکرات که در سطح معاونان وزارت خارجه ایران و ۱+۵ برگزار می شد، بازتاب داشته است: «رییس هیات مذاکرات انگلیسی گفت ما متعهد به پیشبرد مذاکرات راه حل جامع با یکدیگر هستیم؛ ما از طرفی می‌خواهیم که ایران کاملا برنامه صلح‌آمیز داشته باشد، ولی در عین حال نگران توانایی نظامی هسته‌ای ایران با خروج از ان‌پی‌تی (معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی) نه در زمان دولت و رهبری فعلی جمهوری اسلامی ایران، بلکه در کلیت آن هستیم.»

کتاب می‌گوید که این فرد که «سایمون گس»، سفیر پیشین بریتانیا در تهران بود؛ از عبارت توانایی در نقطه گریز هسته‌ای برای طرح نظر خود استفاده کرد. به عبارت دیگر بریتانیا درباره سرنوشت برنامه اتمی ایران و فتوای حرام بودن سلاح هسته‌ای پس از فوت خامنه‌ای نگرانی داشته است؛ امری که می‌تواند ناشی از شناخت عمیق‌تر باورهای شیعه و رویکردهای سیاسی مقام‌های جمهوری اسلامی نزد دیپلمات‌های بریتانیایی باشد.

مطابق سنت‌های شیعه، تقلید از میت جایز نیست؛ به این معنی که حتی اگر نظام جمهوری اسلامی به دستور مذهبی خامنه‌ای در حرمت تولید، انبار و استفاده از سلاح اتمی وفادار بماند؛ هیچ الزامی به پایبندی به این فتوا از سوی مقلدان پس از مرگ صاحب فتوا وجود ندارد.

به معنی دیگر منع مذهبی پس از درگذشت خامنه‌ای برداشته می‌شود، هرچند که حتی پیروی از این دستور برای غیر مقلدان آیت‌الله خامنه‌ای حتی در زمان حیات وی هم الزامی نیست. «محمود علوی» وزیر اطلاعات دولت روحانی در آخرین ماه‌های آن دولت به همین موضوع تلویحا اشاره کرده و گفته بود در صورت ادامه فشار تحریم‌های «دونالد ترامپ» تجدید نظر در این فتوا منتفی نیست.

علی‌رغم مشاهده رگه‌هایی از تردید درباره معتبر باقی ماندن فتوای هسته‌ای در میان مذاکره‌کنندگان بریتانیا و آمریکایی، گفته می‌شود یکی از انگیزه‌های «باراک اوباما»، رییس‌جمهور وقت ایالات متحده برای توافق هسته‌ای با ایران، اعتماد به این فتوا بوده است. اوباما گفته بود وقتی ایران می‌گوید تولید سلاح اتمی، اسلامی نیست؛ بنابراین باید راه حل عملی برای ارائه تضمین به این سیاست هم وجود داشته باشد تا بحران هسته‌ای حل شود.

راز سر به مهر در روایت از یکی از دیدارهای دوجانبه ظریف با کری می‌گوید وزیر خارجه آمریکا به همتای آمریکایی‌ خود گفته بود: «می‌دانیم که رهبری ایران چقدر به آمریکا بی‌اعتماد است؛ از زمان وزارت آقای (علی‌اکبر) صالحی سعی کردیم، اعتماد رهبری را جلب کنیم. ۱۰ سال است که بحث داشتن یا نداشتن غنی‌سازی توسط ایران مطرح بوده ما هدفمندانه از این موضوع عبور کردیم و غنی‌سازی را پذیرفتیم.»

خامنه‌ای حرام نامیدن تولید و انبار و البته استفاده از سلاح اتمی را برای اولین بار در سال ۱۳۸۲ در زمان شروع بحران اتمی ایران اعلام کرده بود؛ اما شش سال بعد زمانی که این بحران در مراحل پیچیده‌تری قرار داشت، یعنی در بهمن ۱۳۸۸ یک بار دیگر آن را در سخنرانی عمومی تکرار کرد که همزمان با ریاست‌جمهوری اوباما بود. دو طرف چند ماه پیش از این سخنرانی مکاتبات خود را آغاز کرده بودند. دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد در نیویورک متن آن را به عنوان سند، در سازمان ملل متحد ثبت کرده است.

پس از آغاز مذاکرات علنی اتمی با آمریکا، ظریف به طور پیوسته در اظهارات خود به این فتوا استناد می‌کرد. نزدیک به یک سال پس از شروع تلاش‌ها برای رسیدن به توافق جامعی که تمام تحریم‌های اتمی علیه ایران را رفع کند، ظریف اولین و آخرین بار از امکان قانون‌گذاری در ایران بر مبنای این فتوا خبر داد.

خرداد ۱۳۹۳ در شروع دور پنجم مذاکرات در هواپیمایی که عازم وین بود، به خبرنگاران حاضر گفته بود: «در حال مطالعه مقاله یک‌سری از علما درباره مبانی حرمت سلاح‌های کشتار جمعی هستم... در این مقالات آمده است که مبانی فقهی فتوای رهبر معظم انقلاب به هزار سال پیش و فتوای شیخ طوسی برمی‌گردد.»

ظریف ساعاتی بعد احتمالا زمانی که به وین رسیده بود مقاله‌ای انگلیسی را درباره فتوا و حرام بودن استفاده از سلاح های کشتار جمعی در باور شیعه، در توییترش منتشر کرد؛ اما تا پایان مذاکرات که یازده ماه بعد به توافق اتمی برجام رسید، دیگر ذکری از فتوا به میان نیامد و جمهوری اسلامی با تصویب فتوا در مجلس شورای اسلامی موافقت نکرد.

در عوض در متن توافق برجام، جمهوری اسلامی تعهد داد که هرگز در آینده به سراغ تولید سلاح اتمی نخواهد رفت؛ اما با افزایش فشارهای دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ این ممنوعیت مذهبی سلاح اتمی و تعهد به خودداری از تولید آن دست‌کم یک بار در مقام نظر در دولت روحانی و توسط وزیر اطلاعات او زیر سوال برده شد.

هرچند که احتمالا این موضوع برای افکار عمومی جدید بود؛ اما برای مقام‌های گروه ۱+۵ تازگی نداشت. موضوعی که کتاب راز سر به مهر برای اولین‌بار منتشر کرده این است که در نامه ۱۸اردیبهشت۱۳۹۸ روحانی به سران کشورهای ۱+۴ یعنی بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه به‌علاوه آلمان گفته شده بود، اگر تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد که ترامپ در صدد بازگشت آن بود، به هر نحوی احیا شود، جمهوری اسلامی دست به اقدامی می‌زند که معنی مستتر و نهایی آن کنار گذاشتن فتوای اتمی خامنه‌ای است:

«اگر ایران به هر بهانه‌ای موضوع قطع‌نامه‌ای در شورای امنیت قرار بگیرد، نه تنها بلافاصله اجرای برجام به صورت کامل متوقف می‌شود، بلکه جمهوری اسلامی ایران روند خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) را نیز وفق بند یک ماده ده آن معاهده آغاز می‌کند.»

کمتر از دو دهه پیش از این، کره شمالی از معاهده ان‌پی‌تی خارج شده بود و مدتی بعد دست به آزمایش اتمی زد که این کشور را وارد جمع دارندگان سلاح هسته‌ای کرد.