زهرا منصوری، انصاف نیوز
مجید تفرشی -تاریخنگار- دربارهی فعالیتهای چپی دانشجویی فرح پهلوی در فرانسه به انصاف نیوز میگوید فرح از همان اول هم یک فعال چپ رادیکال نبود اما به چپ علاقه داشت، بعدها در دربار هم چپهای تواب و آنهایی که دیگر فعالیت سیاسی نداشتند را منصوب کرد. بسیاری از افراد در حکومت شاه انتصاب چپیها در دربار را علت سقوط شاه میدانند. در حالیکه به عقیدهی تفرشی این انتصابها در تضعیف شاه تاثیری نداشت و دلیل انقلاب مشکلات اقتصادی بود.
فرح پهلوی دختری از یک خانوادهی نظامی و دانشجوی معماری در فرانسه در سال ۱۳۳۸ با محمدرضا شاه پهلوی ازدواج کرد، به گفتهی احسان طبری از رهبران حزب توده او در دوران دانشجویی در تظاهراتی که حزب توده در پاریس برگزار میکرد، شرکت داشت. در کتاب خاطرات ویدا حاجبی تبریزی دوست صمیمی فرح پهلوی در پاریس هم به تمایلات کمونیستی فرح اشاره شده است.
از سوی دیگر ناهید سروستانی سازندهی مستند «ملکه و من» که دربارهی زندگی فرح پهلوی است، به نشریه شهروند گفته بود: «در طول فیلم متوجه شدم که فرح پهلوی از جهاتی از من با سابقهی فعالیت چپی چپتر است.» او در ادامهی این مصاحبه میگوید اما فرح نمیخواست در مستند ملکه و من به فعالیتهای دانشجویی چپی او اشاره شود.
تفرشی: فعالیتهای دانشجویی فرح در فرانسه رادیکال و تند نبود
مجید تفرشی -تاریخنگار و سندپژوه- دربارهی فعالیت دانشجویی فرح دیبا در فرانسه به انصاف نیوز میگوید: ببینید! فعالیتهای دانشجویی فرح پهلوی در فرانسه رادیکال و تند نبود، یک دانشجوی چپ بود. در نظر داشته باشید، در سال ۱۹۵۰ چپ بودن یک سکهی رایج بود. خانوادهی او هم از یک طبقهی متوسط و پدرش نظامی بود. یعنی نه جزو طبقات بالای حکومت و نه اپوزیسیون بودند. اینکه در فرانسه دانشجو باشید؛ بیشتر براساس مد روز بود. به این معنا نبود که فرح رهبر جنبش دانشجویی بوده. خانم ویدا حاجبی که دوست فرح بود، در خاطرات خود میگوید فرح پهلوی یک دانشجوی چپ به آن صورت نبود اما به چپ علاقه داشت.
او دربارهی اینکه بین عقاید فرح پهلوی با ازدواجش با شاه تناقضی وجود داشت، گفت: فرض کنید یک دختر بیست ساله بوده و شاه یک مملکت از او خواستگاری کند؛ یک موقعیت استثنایی است و آنقدر اعتقادش قوی نبوده که با شاه ازدواج نکند. وقتی فرح به ایران میآید و با شاه ازدواج میکند، برای خانوادهی شاه هم یک موقعیت استثنایی است. چون شاه دو ازدواج ناموفق داشته. یکی با خواهر پادشاه جدید مصر بود که هیچگاه دربار پهلوی را آدم حساب نمیکردند و از موضع بالا به آنها نگاه میکردند، آنها خودشان را جانشین فرعون میدانستند. از نظر خانوادگی تربیت مصری، فرانسوی و اشرافی داشتند. وقتی رضا شاه میمیرد شاه از فوزیه جدا میشود. مثل دو تا از دختران دیگر رضا شاه.
این تاریخنگار افزود: زن بعدی شاه یعنی ثریا هم از نظر فرهنگی از خانوادهی شاه بالاتر بود. اما از نظر مقام اجتماعی مادر او آلمانی و پدرش هم یک سفیر ساده بود. اما از جهت شخصیتی و قیافه خود را بالاتر از شاه میدانست. اگرچه شاه نیز به او علاقه داشت، اما به دلیل مسئلهی بچهدار نشدن دچار مشکل شدند. این دو تجربهی شکست مهم بود، کسی بیاید که در مشت دربار باشد و هم اینکه یک چهرهی مردمی داشته باشد. در سالهای اول ازدواج فرح به نوعی نقش ترمیم کنندهی دربار را داشت. کم کم بعد از تولد ولیعهد و خواهرش این مسئله به جای فرصت به چالش تبدیل شد.