چرا انفعال روسیه در مناقشه‌ی تهران و باکو مقامات جمهوری اسلامی را نگران کرده؟
-دولت جمهوری آذربایجان به بهانه کرونا دفتر نمایندگی علیه خامنه‌ای در باکو را بست. همزمان جمهوری اسلامی پرواز هواپیماهای ترابری ارتش آذربایجان را که از طریق آسمان ایران محموله‌های تسلیحاتی به نخجوان انتقال می‌دادند ممنوع کرد.
- در ایران مواضع جریان‌های مختلف درون نظام در مناقشه با باکو یکدست نیست.حزب‌اللهی‌ها می‌گویند علی‌اف برای صهیونیست‌ها پادویی می‌کند و نابرادری کرده اما اصلاح‌طلبان و نزدیکانشان می‌گویند شرایط در منطقه به نفع جمهوری اسلامی نیست و اختلاف با باکو وضعیت را بدتر می‌کند.
- جمهوری اسلامی توقع داشت دست‌کم روسیه بر اساس «نگاه به شرق» جمهوری اسلامی و خدمات و سودهای کلانی که رژیم ایران به مسکو ارائه داده است، در این ماجرا نقشی بازی کند به ویژه آنکه الهام علی‌اف از ولادیمیر پوتین حرف‌شنوی دارد؛ اما روسیه آشکارا خود را کنار کشیده است.
-در اختلاف میان دو رژیم ایران و جمهوری آذربایجان هر دو فاقد چهره‌های مقبول سیاسی هستند که بتوانند میانجیگری کنند. دولت‌های ثالث نیز تا کنون اشتیاقی برای حل و فصل این اختلاف نشان نداده‌اند. آنهم در حالی که پشت علی‌اف به اسرائیل و ترکیه گرم است اما خامنه‌ای روی هیچکدام از دوستان روسی و چینی خود نمی‌تواند حساب کند!
- جمهوری اسلامی در شرایط فعلی دو راه پیش رو دارد: حل و فصل اختلاف با جمهوری آذربایجان از طریق قوه قهریه یا نوعی عقب‌نشینی و انفعال نامحسوس که به خیال خودش به اعتبارش ضربه نخورد. همان انفعالی که مجبور شده در برابر حملات و ضربات مداوم اسرائیل نیز در پیش بگیرد.
کیهان لندن - با ادامه تنش‌ها میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان «حسینیه اهل بیت ایرانیان مقیم باکو» که زیر نظر علی‌اکبر اجاق‌نژاد نماینده علی خامنه‌ای فعالیت می‌کند تعطیل شد.
بسته شدن حسینیه جمهوری اسلامی در باکو
وزارت کشور جمهوری آذربایجان اعلام کرد تعطیلی این حسینیه به خاطر «افزایش شیوع کرونا در مناطقی از باکو» است. این حسینیه دفتر نماینده رهبر جمهوری اسلامی در باکو نیز بود.
سخنگوی دفتر نمایندگی خامنه‌ای مدعی است حسینیه و دفتر با هم پلمپ شده‌اند اما عباس موسوی سفیر جمهوری اسلامی در باکو این ادعا را تکذیب کرده و گفته است دفتر نمایندگی ولی‌فقیه بسته نشده و محل تعطیل شده سالنی بود که ایرانیان برای برگزاری نماز از آن استفاده می‌کردند.
از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران حریم هوایی خود را برای هواپیماهای ترابری ارتش جمهوری آذربایجان که به منطقه نخجوان پرواز می‌کنند بسته است. یک منبع نظامی باکو گفته این اقدام به خواست ارمنستان انجام شده است.
تنش‌ها پس از آن شروع شد که مقامات جمهوری اسلامی ایران در هفته‌های اخیر الهام علی‌اف را متهم کردند که به نظامیان اسرائیل اجازه داده در خاک آذربایجان علیه ایران اقدامات امنیتی انجام دهد و خواستار توقف آن شدند اما علی‌اف با رد این ادعا گفته «اینکه با کدام کشور ارتباط برقرار می‌کنیم به کسی ربطی ندارد.»
همزمان با تشدید تنش‌ها میان جمهوری اسلامی و جمهوری آذربایجان، در داخل ایران مواضع جریان‌های مختلف درون نظام در این مناقشه یکدست نیست. گروهی که به خامنه‌ای نزدیک‌ترند بی‌محابا به علی‌اف می‌تازند و او را «پادوی صهیونیست» می‌خوانند. خشم آنها ناشی از اشتباهات محاسباتی خامنه‌ای است که علی‌اف را «برادر شیعه» خوانده و با او به زبان ترکی خوش و بش می‌کرد. اما «برادر شیعه» در نهایت برای منافع خود، ایستادن در کنار اسرائیل و ترکیه را انتخاب و «نابرادری» کرده است. گروهی دیگر که به اصلاح‌طلبان و به دولت حسن روحانی و محمدجواد ظریف نزدیک هستند بطور تلویحی یا جمهوری اسلامی را مقصر این تنش می‌دانند یا توصیه می‌کنند تهران باید به این تنش خاتمه دهد.
یکی از کسانی که این روزها از سوی جریان حزب‌اللهی متهم به مماشات با باکو می‌شود عباس موسوی سفیر جمهوری اسلامی است که احتمال می‌رود مواضع او در قبال جمهوری آذربایجان کار دستش بدهد.
علی بیگدلی تحلیلگر مسائل بین‌الملل در یادداشتی در روزنامه «آفتاب یزد» می‌نویسد «ادامه اختلافات با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تَرک یکجانبه مذاکرات برجامی زمینه‌ساز ایجاد فشارهای همه‌جانبه و تشکیل جبهه‌ای هماهنگ علیه ایران است که قطعا عواقب تلخی برای ما در پی خواهد داشت.» او تأکید می‌کند «با توجه به اینکه شرایط منطقه به نفع جمهوری اسلامی نیست» تنش سیاسی و نظامی با همسایگان وضعیت را بدتر می‌کند. بیگدلی توصیه کرده «وقتی می‌دانیم پشت نمای چالش‌های مرتبط با ایران، آمریکاست، بهتر نیست مستقیم با کاخ سفید وارد گفتگو شویم؟»
کیهان تهران اما به این یادداشت بیگدلی واکنش نشان داده و آن را «باج دادن به آمریکا» خوانده و می‌نویسد: «انتشار این اظهارات از سوی روزنامه اجاره‌ای در حالی است که روزنامه مذکور و هم‌طیفانش هنوز درباره خسارت‌های حاصل از بزک‌کردن آمریکا در مذاکرات منتهی به برجام پاسخگو نبوده‌اند. آنزمان هم ادعا همین بود که برای حل مشکلات اقتصادی و مسائل با دیگر کشورها باید با کدخدا بست! و در این بستن با کدخدا به حدی افراط شد که به تصریح برخی مقامات دولتی، حتی موجبات ناملایماتی برخی طرف‌های اروپایی را فراهم کرد.»
سابقه پرواز پهپادهای اسرائیلی از حریم هوایی جمهوری آذربایجان
در سال‌های اخیر در موارد متعدد پهپادهای اسرائیلی برفراز ایران پرواز کرده‌اند و ضربات سنگینی نیز به رژیم وارد آورده‌اند. در همین ارتباط روزنامه «اورشلیم پست» در گزارشی می‌نویسد که جمهوری اسلامی می‌خواهد این پیام را به مقامات جمهوری آذربایجان بدهد که «ما می‌دانیم شما چه می‌کنید.»
ابومهدی المهندس از فرماندهان ارشد حشدالشعبی که به همراه قاسم سلیمانی در حوالی فرودگاه بغداد کشته شد در سال ۲۰۱۹ ادعا کرده بود «ما اطلاعات دقیق و تأییدشده‌ای داریم که آمریکایی‌ها چهار هواپیمای بدون سرنشین اسرائیلی را از طریق آذربایجان برای عملیات در داخل عراق فرستادند تا پایگاه‌های نظامی حشدالشعبی را هدف قرار دهند.»
