ایالات متحده همزمان با مذاکرات غیر مستقیم با جمهوری اسلامی برای رفع تحریمهای اتمی، ۱۳ فرد و نهاد جدید را وارد فهرست تحریمهای ناقضان حقوق بشر شهروندان ایرانی کرده است. معنی و پیام این اقدام چیست؟
فرامرز داور - ایران وایر
وزارت خزانهداری امریکا در میانه مذاکرات اتمی با جمهوری اسلامی ایران، ۹ مقام و چهار نهاد نظامی و امنیتی را تحریم کرده است.
این تحریمها مربوط به سرکوب خونین شهروندان ایرانی در آبان ۱۳۹۸ هستند که در اعتراض به افزایش قیمت بنزین و حاملهای سوختی به خیابانها آمده بودند.
دولت «دونالد ترامپ» سال گذشته در اولین سالروز آبان ۱۳۹۸، شماری از مقامهای جمهوری اسلامی، از جمله «عبدالرضا رحمانی فضلی»، وزیر کشور وقت و جانشین فرمانده نیروی انتظامی را تحریم کرده بود اما حالا دولت «جو بایدن» هم دست به تحریم افراد و نهادهای سرکوبگر حقوق بشر در جمهوری اسلامی زده است.
بر اساس تازهترین بهروزرسانی تحریمهای جمهوری اسلامی، وزارت خزانهداری ایالات متحده یگان ویژه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، نیروی ویژه ضد تروریسم ایران (نوپو)، زندان مرکزی اصفهان و زندان زاهدان را تحریم کرده است.
وزارت خزانهداری دولت بایدن اعلام کرده است در جریان اعتراضات آبان ۱۳۹۸، نیروهای یگانهای ویژه نیروی انتظامی ایران با همکاری نیروهای ویژه ضد تروریسم آن، با سلاحهای خودکار به سوی معترضان غیرمسلح، از جمله زنان و کودکان شلیک کرده و موجب کشته شدن معترضان بی دفاع شدهاند.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
همچنین «رضا موسوی اعظمی» به دلیل ارتباط با یگان ویژه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، «محسن ابراهیمی» به دلیل ارتباط با نیروهای ویژه ضد تروریسم (نوپو)، «محمد کرمی» فرمانده «قرارگاه قدس» جنوب شرق ایران، «حسن کریمی» به دلیل ارتباط با یگان ویژه نیروی انتظامی، «صغری خدادادی» رییس زندان «قرچک» ورامین، «مسعود صفدری» و «علی همتیان» بازجویان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، «لیلا واثقی» فرماندار وقت شهر قدس که گفته بود دستور شلیک مستقیم به معترضان داده است و سرتیپ پاسدار «غلامرضا سلیمانی» رییس سازمان بسیج، نیروی شبه نظامی جمهوری اسلامی، تحریم شدهاند.
براساس این تحریمها، ورود این افراد و خانوادههای درجه یک آنها به خاک امریکا ممنوع است و حسابهای بانکی و داراییهای احتمالی آنها در حوزه قضایی ایالات متحده توقیف خواهند شد. امکان دستگیری این افراد و استرداد آنها به ایالات متحده جهت محاکمه هم وجود دارد.
تحریم این افراد و نهادها بین دور هفتم و هشتم مذاکرات احیای توافق هستهای برجام رخ داده است که هدف از آن برای جمهوری اسلامی، رفع همه تحریمهای دوره ترامپ است. اما امریکا این درخواست را نپذیرفته و اعلام کرده که حاضر است صرفا تحریمهایی را بردارد که مانع اجرای برجام هستند.
تحریمهای انجام شده نشان میدهند که ایالات متحده به ادامه تحریم افراد و نهادهای نقض کننده حقوق بشر شهروندان ایرانی پایبند است و میخواهد باب مذاکره درباره توقف این تحریمها در حاشیه مذاکرات احیای برجام را بسته نگه دارد.
مذاکره کنندگان جمهوری اسلامی میگویند مطابق دستوری که آیتالله «علی خامنهای»، رهبر جمهوری اسلامی داده است، امکان مذاکره درباره مسایلی غیراز مباحث مربوط به پرونده اتمی را ندارند اما اصرار دارند که امریکا باید مبنای همه تحریمهای دوره ترامپ را رفع کند که بر اساس آن، تحریم اشخاص و نهادهای تحریمی هم پایان میگیرد.
این یعنی بدون مذاکره بر سر مسایل حقوق بشری و توافقی درباره آن، تحریمهای مرتبط را رفع کنند و هزینهای هم بابت اقدامات خود ندهد. اما نه دولت بایدن تمایلی به رفع این تحریمها دارد و نه موقعیت فعلی دولت ایالات متحده اجازه میدهد دست به اقدامی بزند که به معنای حمایت از نظام جمهوری اسلامی در یکی از بدترین موقعیتهای تاریخی آن است.
تردیدی نیست که تحریمهای جمهوری اسلامی در بخشهای مربوط به نقض حقوق بشر، حمایت از تروریسم و اشاعه سلاحهای کشتار جمعی، پولشویی و حمایت از جرایم سازمان یافته بینالمللی ادامه پیدا خواهد کرد حتی اگر در جریان مذاکرات احیای برجام، این توافق از وضعیت اغمای فعلی خارج و اجرای آن دوباره از سر گرفته شود.
حضور امریکا در مذاکره غیرمستقیم با جمهوری اسلامی در وین و همزمان، ادامه تحریمها حتی در دولت بایدن، به معنی آن است که تلاش برای احیای برجام بابت رفع نگرانی از احتمال دستیابی تهران به سلاح اتمی است و معنی آن تلاش برای عادی شدن روابط با نظام جمهوری اسلامی نیست.
روابط دو کشور به دلیل رفتار غیرعادی ایران، همچنان عادی نخواهد شد و حتی اگر برجام احیا شود، مانعی برای تحریمهای آتی علیه جمهوری اسلامی نیست.