حملات هوایی علیه داعش در جریان عملیات شیدر در تاریخ ۸ مهر ۱۳۹۳ یعنی چهار روز پس از آغاز گشت‌های مسلحانه جنگنده‌های تورنادو جی آر ۴ آغاز شد. بیش از یک سال بعد، جنگنده‌های تایفون اف جی آر ۴ برای نخستین بار وارد عرصه مبارزه با داعش شدند. درحالی‌که جنگنده‌های تورنادو علاوه بر بمب‌های هدایت‌لیزری ۵۰۰ پوندی (۲۳۰ کیلوگرمی) از موشک‌های هوا به هوا بریم‌ستون (Brimstone) استفاده می‌کردند، جنگنده‌های تایفون برای عملیات هوا به سطح تنها به بمب‌های هدایت‌لیزری مجهز بودند، اما برخلاف تورنادو‌ها هرکدام چهار تیر موشک هوا به هوا شامل دو تیر برد کوتاه اسرام و دو تیر برد متوسط ایم-۱۲۰ سی آمرام (AIM-120C AMRAAM) حمل می‌کردند.

با پایان ماموریت تورنادو‌های جی آر‌۴ در جریان عملیات شیدر در ژانویه ۲۰۱۹ تنها چند هفته پیش از بازنشستگی‌شان، نیروی هوایی سلطنتی با ارتقاء جزئی نرم‌افزاری تایفون اف جی آر‌۴ را نیز قادر ساخت تا موشک هوا به سطح و توانمند بریم ستون (Brimstone)‌ را همچون تورنادوها حمل و علیه اهداف متحرک و کوچک استفاده کنند. با استفاده از بمب‌های هدایت‌لیزری و موشک‌های هوا به سطح، تایفون‌های سلطنتی موفق به هلاکت صدها نفر از جنگجویان افراطی داعش در عراق و سوریه در پنج سال اخیر شده‌اند.

شرح واقعه ساقط شدن پهپاد ایرانی در روز سه‌شنبه

در حال حاضر، نیروی هوایی سلطنتی هشت فروند جنگنده تایفون اف‌جی‌آر‌۴ را در پایگاه هوایی اکروتیری در قبرس مستقر دارد. این جنگنده‌ها به اسکادران سوم شکاری مستقر در پایگاه هوایی کانینگز‌بی (RAF Coningsby) تعلق دارند که شماری از آن‌ها در شهریورماه سال جاری جایگزین هشت فروند تایفون دیگر از پایگاه لوسیموث که به مدت شش ماه در قبرس مستقر بودند، شدند. هر جنگنده اعزامی تایفون به قبرس از پنج الی هفت ماه در این جزیره مستقر می‌ماند و در این مدت به‌طور میانگین ۱۰۰ ماموریت حدودا شش‌ساعته گشت هوایی بر فراز عراق و سوریه به انجام می‌رساند.

درمجموع دو گشت هوایی روزانه را تایفون‌های اف‌جی‌آر‌۴ اعزامی به آکروتیری بر فراز عراق و سوریه انجام می‌دهند. هر گشت هوایی را دو فروند جنگنده تایفون که هر فروندشان دو بمب هدایت‌لیزری، چهار موشک هوا به سطح و چهار موشک هوا به هوا به همراه یک غلاف هدف‌گذار لیزری و دو مخزن سوخت اضافی حمل می‌کنند، انجام می‌دهند. گشت هوایی نخست از ساعت ۰۷:۴۵ الی ۱۳:۱۵ به‌وقت آکروتیری و گشت هوایی دوم بین ساعت ۱۷:۱۵ الی ۲۳:۴۵ انجام می‌شود. در جریان هر ماموریت گشت هوایی، یک فروند هواپیمای سوخت‌رسان ایرباس آ ۳۳۰-۲۴۳ موسوم به وویجر دو الی سه مرتبه به جنگنده‌ها سوخت می‌رساند.

صبح روز سه‌شنبه، تایفون‌های اف‌جی‌آر‌۴‌ شماره ZK۳۰۲ و ZK۳۴۲ گشت هوایی بر فراز سوریه و عراق را به انجام رساندند. هواپیمای سوخت‌رسان شماره ZZ۳۳۸ نیز به آن‌ها به میزان ۶۰ هزار لیتر سوخت رساند. آن‌ها در ساعت ۱۳:۳۰ در پایگاه آکروتیری به زمین نشستند. سه ساعت بعد دو خلبان دیگر اسکادران سوم شکاری نیروی هوایی سلطنتی برای انجام گشت هوایی بر فراز عراق و سوریه لوازم پروازی را دریافت و به چادر محل استقرار جنگنده‌هایشان منتقل شدند. آن‌ها ساعت ۱۶:۴۵ موتور جنگنده‌هایشان را روشن کردند و راس ساعت ۱۷:۰۰ از تنها باند پایگاه آکروتیری و با پشتیبانی هواپیمای سوخت‌رسان شماره ZZ۳۳۸ به پرواز درآمدند. یکی از دو تایفون اف‌جی‌آر‌۴ هواپیمای شماره ZK۳۲۳ بود که ۱۰ سال سن دارد.

حدود ساعت ۱۸:۱۵ به‌وقت دمشق، زمانی که تایفون‌ها بر فراز شرق سوریه در حال گشت مسلح هوایی بودند، دو فروند پهپاد انتحاری سپاه قدس یا احتمالا شبه‌نظامیان خارجی آن بر فراز منطقه التنف به پرواز درآمدند. نیروهای آمریکایی مستقر در پایگاه مرزی به دلیل اطلاع از ماموریت گشت هوایی تایفون‌های انگلیسی سریعا از خلبانانشان خواستند تا علیه آن‌ها وارد عمل شوند. متعاقبا یکی از این دو پهپاد کوچک با یک تیر موشک هوا به هوا اسرام ساقط شد. پهپاد دیگر نیز با آتش پدافند نیروهای ویژه آمریکایی در پایگاه التنف ساقط شد.

در سال‌های گذشته در منطقه دیرالزور و شرق سوریه واقع در نزدیکی گذرگاه التنف، جنگنده‌های ضربتی اف-۱۵‌ئی استرایک ایگِل (F-15E Strike Eagle) نیروی هوایی آمریکا سه فروند پهپاد ایرانی را ساقط کرده‌اند. نخستین دو فروند آن‌ها از نوع شاهد ۱۲۹ متعلق به نیروی هوافضای سپاه پاسداران به ترتیب در تاریخ ۱۸ و ۳۰ خرداد ۱۳۹۶‌ساقط شدند. پس‌ازآن نیز یک‌بار دیگر و در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۴۰۰ (۲۱ اوت‌۲۰۲۱) یک پهپاد دیگر این بار از نوع شناسایی/انتحاری که یک جنگنده اف-۱۵ ئی دیگر نیروی هوایی ایالات‌متحده آمریکا که از پایگاه هوایی شهید موفق السلطي در اردن به پرواز درآمد ساقط کرد. بنابراین آنچه در تاریخ ۲۳ آذرماه ۱۴۰۰ در منطقه التنف سوریه رخ داد، نخستین شکار پهپادهای ایرانی به‌وسیله جنگنده‌های ائتلاف درگیر در عملیات ضد داعش عزم راسخ (Operation Inherent Resolve) نبود.