مجتبی گهستونی، خبرنگار و از فعالان میراث فرهنگی در استان خوزستان، در گزارش پایگاه میراث خبر با اشاره به اینکه «نیایشگاه چغازنبیل نخستین اثر ثبت جهانی ایران در یونسکو دردهای متعددی در پیکره خود دارد و هر بار این زخم‌ها تازه‌تر می‌شود»، نوشت چندی پیش در بازدید از چغازنبیل شاهد تخریب بخش‌هایی از آجرها و کتیبه‌های باستانی به جای مانده از دوران عیلامی (قرن ۱۳ پیش از میلاد) در این بنا شده و پس از پیگیری با توجیه مقام‌های مسئول مواجه شده است.

این فعال میراث فرهنگی افزود: «واقعیت این است که از روزهای قبل از بازدید من، بخش‌هایی از آجرها و کتیبه‌های باستانی به یادگار مانده از دوران کهن سرقت و تخریب شدند.»

او با بیان اینکه این نخستین‌بار نیست که چغازنبیل با «تهاجم افراد مغرض و یا قاچاقچی» مواجه می‌شود، به فقدان استقرار یگان حفاظت میراث فرهنگی و نیروی انتظامی در این محوطه اشاره کرد و گفت: «تنها دلیل عدم استقرار یگان حفاظت میراث فرهنگی در محوطه تاریخی چغازنبیل، کمبود نیروی یگان حفاظت و نداشتن رده حفاظتی برای نخستین اثر ثبت جهانی ایران در یونسکو است.»

به نوشته میراث خبر «محوطه‌ تاریخی چغازنبیل با ۶۰۰ هکتار اثر آسیب پذیر و داشتن سه حصار و پراکندگی آثاری همچون کارگاه آرامگاه‌ها، معابد جانبی، سازه آبی» فقط کارگرهای نگهبان و بدون داشتن لباس فرم، ابزار کاربردی حفاظتی و خودرو اداره می‌شود و وزارت میراث فرهنگی و اداره کل پایگاه‌های جهانی میراث فرهنگی به کمبودهای ابتدایی این مراکز تاریخی توجه نمی کنند.

در این گزارش با اشاره به تخریب و سرقت مکرر از محوطه تاریخی چغازنبیل، تاکید شده است که قطعا حفاظت از این محوطه با این همه گستردگی که دور از محدوده شهری قرار دارد با دو یا سه نفر امکان‎‌پذیر نیست.

پایگاه میراث خبر با تاکید بر اینکه تخریب بخشی از آجرها و کتیبه‌های چغازنبیل در حالی رخ داده است که این محوطه آماج انواع تهدیدها است، افزود که گاهی نگهبان‌ها به دلیل حقوق معوقه دست از کار می کشند و گاهی به واسطه برخی مجریان پروژه‌ها که طرح آنها به دلیل مغایرت هایی اجرایی نمی شود سعی می‌کنند به هر شکل ممکن خشم خود را خالی کنند.

در سال ۱۳۹۷ دولت اقدام به واگذاری ۳۰۰ هکتار از حریم درجه یک محوطه تاریخی چغازنبیل به شخصی حقیقی کرد و پس از آن با وجود طبقه‌بندی این محوطه به عنوان «اراضی ملی»، عملیات احداث کارخانه قند روی طاقدیس سردارآباد آغاز شد.

در جریان ساخت‌و‌ساز این کارخانه با مجوز وزارت صنعت،‌ معدن و تجارت و بدون موافقت اصولی وزارت میراث فرهنگی از اسفند سال ۱۳۹۷ نیروها و عوامل کارخانه قند اقدام به خاک‌برداری در محوطه چغازنبیل کردند.

این اقدام در حالی انجام شد که تسطیح و احداث مستحدثات سنگین، طبق ضوابط حریم میراث جهانی در حریم درجه یک و دو چغازنبیل ممنوع است.

تنها پس از رسانه‌ای شدن واگذاری ۳۰۰ هکتار از محوطه تاریخی چغازنبیل بود که علی‌اصغر مونسان، وزیر وقت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، اعلام کرد که این وزارتخانه مانع اجرایی شدن طرح توسعه کارخانه قند در حوالی حریم این سایت جهانی خواهد شد.

علی دارابی، قائم مقام‌های فعلی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تاکنون واکنشی به تخریب و سرقت از چغازنبیل نداشته‌اند اما علی دارابی،قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، روز ۲۹ بهمن ماه گفت: «بودجه کافی برای حراست از میراث فرهنگی کشور نداریم و برای حفاظت از میراث فرهنگی کشور هیچ راهی جز مشارکت مردم نیست.»

قائم مقام وزیر میراث فرهنگی با تاکید بر اینکه «بودجه‌های موجود به هیچ عنوان جوابگوی میراث فرهنگی و حراست از ظرفیت‌های میراثی نیست»، گفت: با تشکیل «انجمن خیرین میراث فرهنگی» قرار است برای حفاظت از بناهای تاریخی ایران اقدام به جمع‌آوری «کمک‌های داخلی و خارجی» کنیم.