زیتون - امین بزرگیان

الف: به‌نظر می‌رسد که حکومت قصد دارد با فشار و تهدید و ابلاغیه وضعیت حجاب را به قبل از جنبش برگرداند. باید امید داشت نیروی مردم باز آزادی را متذکر شود. این نیرو را اما اپوزیسیون راست با توهمات و انحراف‌هایی که ایجاد کرده، تضعیف کرده است. مدام گفتند، حجاب مسأله اصلی نیست و به این توجه نکردند که این «بی‌حجابی» دستاوردی بزرگ بوده که غیب کردن آن حمله به قدر مشترک تمام نیروهاست. حکومت می‌خواهد حجاب را به پیش از جنبش برگرداند تا به جامعه بگوید جنبش مهسا هم نتیجه‌ای نداشت. مسأله حجاب و زن گرانیگاه است.

در واقع بر دستگاه حکمرانی دو نیرو مؤثرند: حکومت‌شوندگان و طبقه حاکم. وقتی حکومت‌شوندگان به دستگاه حکمرانی برای تغییر فشار وارد می‌کنند و آن را به عقب‌نشینی مجبور می‌کنند، طبقه حاکم به صرافت می‌افتد که عقب‌نشینی را جبران کند. جامعه پویا جامعه‌ای است که می‌تواند از زمین‌های تصرف‌کرده‌اش مراقبت کند. بر دور آن دیواری تا جنگ بعدی می‌کشد. جنبش فعلی بیش از تدارک برای جنگ بعدی به مراقبت از زمین‌های فتح‌کرده‌اش در برابر طبقه حاکم نیازمند است. برای اینکار هیچ راهی وجود ندارد جز اینکه به دستگاه حکمرانی نشان داد برای خودش بهتر است که طبقه حاکم را کنترل کند.

حملات سنگینی در اداره‌جات، دانشگاه، کتابخانه و غیره به بی‌حجاب‌ها تحت عنوان «قانون‌گرایی» آغاز شده است. به‌نظر می‌رسد که حکومت بعد از دست دادن خیابان و گشت ارشاد و واگذاری آن به نیروهای آتش به اختیار، مصرّ است نهادهای دولتی را همچنان با حجاب نگه دارد. در این مرحله از جنگ شهروندی، پاسخ جامعه تعیین‌کننده است. نزاع به مرحله حساسی رسیده است. حکومت پس از یک یا چند عقب‌نشینی و تجدید نیرو به فکر پس گرفتن برخی مناطق است تا خود را از فشار حامیانش نجات دهد. مقاومت در این مقطع نه فقط حفظ زمین‌های اشغالی که سرگرم کردن حکومت در جبهه‌‌ی جنگی تازه است.

ب: رهبر نظام در سخنان اخیرش بر این نکته تایید کرد که حجاب، هم مسأله‌ای شرعی است و هم مساله‌ای قانونی. تأکید او‌ بر دومی همگان را بر این مسأله توجه می‌داد که عدم اعتقاد به حجاب نمی‌تواند توجیه‌کننده‌ی بی‌حجابی شود. در واقع او بر این نکته تأکید کرد که حافظ حجاب در جمهوری اسلامیِ متأخر قانون است و‌ نه ایدئولوژی.