جنگ سرد در دوران نوین دیگر آن تعریف کلاسیک خود را از دست داده است و می‌بایست براساس رویدادهای عصر معاصر تبیین و بازتعریف شود. در جهان دیجیتال و آغاز دوران جدید در فضا که رقابت جهانی هر روز در آن بیشتر می‌شود، نمی‌توان جنگ سرد را صرفا جابه‌جایی تسلیحات و نزدیک شدن بمب‌افکن‌‌ها به کشورهای مورد مناقشه اعلام کرد هرچند تک‌تک این موارد می‌تواند بخشی از پازل بزرگ در دوران جنگ سرد نوین باشد.
جنگ سرد در جهان امروز جنگ ماشین‌ها و قدرت برتر سایبری چه روی زمین و چه در فضا است. جنگی که به هیچگونه قانونی تبعیت نمی‌کند و در آنارشینانوشته‌ای پیش می‌رود. به باور نویسنده این یادداشت قطعا رویدادهای یک سال اخیر و گسترش تنش لفظی و نظامی میان ابرقدرتها یکی از نشانه‌هایگسترش جنگ سرد نوین است. جنگی که نگرانی را در میان تمام کشورهای جهان از چین تا آمریکا و از استرالیا تا روسیه را برآشفته و آنان را مجبور به افزایش بودجه نظامی و تقابلی کرده است.
افزایش تنش‌های نظامی شامل تحرکات، تمرین، مانور، توسعه سلاح‌هایجدید و انجام آزمایش‌های هسته‌ای در کنار افزایش تحریم‌ها، افزایش رویدادهای منطقه‌ای و بین‌المللی نظامی، افزایش تنش و درگیری نظامی وافزایش اقدامات جاسوسی از طریق حملات سایبری، نفوذ به سیستم‌هاینظامی و اطلاعاتی دشمن، نشانه‌های جنگ سرد نوین است اما باز باید تاکید کرد که این نشانه‌ها به تنهایی توصیف کننده جنگ سرد نوین نیست و در تبیین وضعیت موجود می‌بایست احتیاط بیشتری داشت چرا که عصر جنگ سرد نوین به معنای فرو رفتن در گودالی است که بیرون آمدن از آن بدون گذراندن جنگ جهانی سوم محال است.
جنگ سرد در سالهای اخیر بیش از آنکه درگیر آزمایشات هسته‌ای و جنگ‌افزارها باشد روی جنگ سایبری و گسترش تسلیحات و ماهواره‌ها در فضا تمرکز کرده است. جنگی نانوشته که می‌تواند تبعاتی مهیب‌تر از تنش‌های پیش آمده در مرزهای فیلیپین و یا تایوان باشد.
حملات سایبری شاخه‌های متعددی دارد که خلاصه این اقدامات حملات سایبری به سیستم‌های کنترل و ارتباطات ماهواره‌ای، نفوذ به سیستم‌هایکنترل زمین، مهاجمانه‌سازی شبکه‌های فضای (با هدف دسترسی غیرمجاز به اطلاعات یا تغییر و آسیب رساندن به سیستم‌ها)، جاسوسی و جنگ اطلاعاتی را شامل می‌شود.
طی سالهای اخیر حملات پیاپی چین به زیرساخت‌های ایالات متحده آمریکا نشان از گسترش تسلیحات تهاجمی سایبری دارد که توانمندی هکرها در جهان امروز را نشان میدهد. اقداماتی که نگرانی بسیاری از شهروندان جهان را به خود جلب کرده است.
این حملات از جانب چین، روسیه و یا ایران نشانگر حیاتی بودن رقابت سایبری در دوران جنگ سرد دارد که هدف اصلی آن ایجاد خسارات و لطمه سیاسی است. یکی از مهمترین اهداف حملات سایبری چین، روسیه و ایرانعلیه آمریکا ایجاد دوقطبی کردن در میان شهروندان این کشور است. دخالت در انتخابات و برهم زدن نظم همیشگی منجر به ایجاد شک و شبهه در سیستم حکومتی شده و با دو قطبی شدن جامعه که قطعا تصادفی نیست، آمریکا را دچار بحران هویتی و معضلات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و حیثیتی کرده است. اقداماتی که در انتخابات‌های اخیر در مورد آن بارها صحبت شده است.
جنگ سایبری می‌تواند اخطاری باشد یا هدفمند منجربه کشتار مردم بیگناه شود. مقامات ارشد امنیتی کاخ سفید در ۲۲ فوریه ۲۰۲۳ از افشای نقش جمهوری اسلامی در حمله به تاسیسات آب شهری آمریکا از طریق هکرها خبر دادند. مشاور امنیت ملی کاخ سفید در امور سایبری و فناورهای نوظهور اعلام کرد این تهدیدات را پیشتر از سوی چین نیز دریافت کرده بود. هکرهای جمهوری‌اسلامی و چین بارها به اهداف مشابه در آمریکا، ایرلند و اسرائیل حملات مشابه انجام دادند که این وضعیت همواره موجب نگرانی کشورها در دنیای دیجیتال شده است و همین امر جهان را بیم از آن کرده که در جنگ سایبری هر لحظه امکان صدمات جبران‌ناپذیر وجود دارد.
نگرانی دانلد ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری خود از حملات فضایی در دوران جنگ سرد به جایی پیش رفت که او نیروی فضایی ایالات متحده آمریکا را راه‌اندازی کرد و امروز وضعیت جهان در فضا به قدری آشفته شده است که مسلح‌سازی فضا و نظامی کردن آن یکی از مهمترین اقدامات کشورها در دوران جنگ سرد نوین عنوان می‌شود. نگرانی از رویداد مشابه سناریو جنگ ستارگان به قدری بالا رفته است که تاکنون مقامات آمریکایی در پنتاگون و وزارت دفاع جمهوری خلق چین بارها نسبت به اقدامات مشکوک و نگران‌کنندهیکدیگر انتقاد کرده‌اند و جهان فضا را به میدان نبرد و تنش تکنولوژی‌های روز جهان و تسلیحات هسته‌ای، تبدیل کرده‌اند.
استراتژی کنترل و مهار فضا در جهانی که قوانینی برای آن تبیین نشده، نشان دهنده آن است که همطراز با جنگ سایبری، جنگ در فضا یکی از مهمترین دغدغه‌‌ها و نشانه‌های ظهور «جنگ سرد نوین» شده است.
مقامات آمریکایی در شرایطی اقدام به گسترش تسلیحات و آماده‌سازیبیشتر فضا می‌کنند که رقابت تسلیحاتی چین با ایالات متحده نگرانی‌هاپنتاگون را افزایش داده است. چین به تازگی هواپیماهای فضای خود را همزمان با پرتاب هواپیمای فضای آمریکا به مدار زمین ارسال کرده است که این امر، تمایل رقابت با آمریکا را نشان میدهد.
دولت کمونیستی چین به تازگی بودجه نظامی خود را بیش از هفت درصد افزایش داده است و دولت بایدن درمقابل اقداماتِ مشکوک چین یک درصد بودجه مرتبط به امور نظامی را افزایش داد.
جنگ سرد نوین دیگر آن تعریف کلاسیک خود را ندارد و گسترش تنش‌هاصرفا مرتبط با تسلیحات موشکی و هسته‌ای نیست و در اولویت‌بندی نظم نوین حملات پنهان اما تاثیرگذار بسیار خطرناک‌تر محسوب می‌شوند.
مرتضی اسماعیل‌پور
پژوهشگر امور استراتژیک و نظامی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
این مطلب پیشتر در اپک‌تایمز منتشر شده است.
سودایِ اعدام، مهران رفیعی
