تعداد نیروهای حشدالشعبی ده‌ها هزار نفر از جناح‌های مختلف ازجمله سازمان بدر، گردان‌های حزب‌الله (عراق)، عصائب اهل الحق و جنبش نجبا بودند.

در نوامبر ۲۰۱۶، شورای نمایندگان عراق قانون شماره ۴۰ نیروهای حشدالشعبی را تصویب کرد تا شکلی قانونی به وضعیت این نیروها بدهد، نیروهایی همیار ارتش با حفظ هویت و حریم خصوصی خود.

براساس این قانون، «گروه‌ها و تشکل‌های حشدالشعبی اشخاص حقوقی تلقی شدند که به‌منزله نیروی کمکی و پشتیبان نیروهای امنیتی عراق از حقوق مساوی برخوردار بودند و ملزم به انجام وظایفی مشابه، ولی زمانی که دستور از حاج قاسم و حاشیه‌اش گرفتند تهدیدی مستقیم برای وحدت و امنیت ملی عراق به حساب آمدند. شخصیت‌های ملی و آزاده عراق، شیعه یا سنی، ایزدی یا مسیحی، دربرابر این مجموعه موضع گرفتند. ایاد علاوی، نخست‌وزیر پیشین و برنده دومین انتخابات پارلمانی عراق که ـ با سازش سفیر آمریکا و سفیر رژیم حسن کاظمی قمی ـ نوری المالکی به جای او بر کرسی نشست، حشدالشعبی را بلایی آسمانی دانست که در نوکری رژیم ولایت فقیه حاضر است استقلال عراق را قربانی کند، و کرد.

به این ترتیب، نیروهای حشدالشعبی از داوطلبان پرشور به گروه‌های منظم تحت حمایت و آموزش سپاه قدس درآمدند. شورای وزیران عراق با صدور فرمانی به «شهدای بسیج» امتیازات و امکاناتی داد که شهدای ارتش ملی از آن برخوردار بودند.

نیروهای حشدالشعبی به‌مرور بخشی از یک سیستم اعتقادی شدند که برای مقابله با مخالفان رژیم ولایت فقیه آماده هر اقدامی بودند.

امروز اعضای حشدالشعبی حدود ۶۰ هزار تن تخمین زده می‌شوند. همه آن‌ها شیعه و از جناح‌های مختلف، سازمان بدر، گردان‌های حزب‌الله عراق، عصائب اهل حق، حرکت النجبا، سپاه ابوالفضل عباس، و لشکر فداییان ولایت تشکیل شده‌اند. بودجه اداره حشد را دولت عراق پرداخت می‌کند اما آن‌ها تربیت ‌شده دستگاه ولایت و حقوق مضاعف بگیر از کیسه سید علی خامنه‌ای‌اند. تیپ‌های صلح وابسته به رهبر جنبش صدر، مقتدی صدر، در جنگ‌های چریکی و جنگ‌های خیابانی حاضر بودند، بنابراین ارتش عراق برای مقابله با داعش بر آن‌ها نیز تکیه کرد. اما به‌مرور صدری‌ها کنار رفتند و شماری‌شان جذب قیس خزعلی و گروه عصائب اهل حق شدند.

هادی العامری، دبیرکل سازمان سابق بدر، رهبر عملی حشدالشعبی، و فالح الفیاض رئیس (گماشته‌شده دولت عراق) این گروه است. غیاب فرمانده سپاه قدس، قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، معاون حشدالشعبی عراق که در اوایل سال ۲۰۲۰ در حمله آمریکایی‌ها در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی بغداد کشته شدند، باعث شد برای مدتی تاثیر و نفوذ سپاه قدس در حشدالشعبی کاهش یابد اما پول و اسلحه و ایجاد رعب و وحشت بار دیگر حشدالشعبی را دنبالچه سپاه قدس کرد و در دهمین سالگرد تاسیس، بحث و جدل درمورد ماهیت کار نیروهای الحشدالشعبی و وظایف آن در نیروهای مسلح عراق و موضوع دخالت آنان در امور سیاسی همچنان در عراق و ایران محل بحث و اختلاف است.

زمانی که مقتدی صدر، رهبر بلوک صدر، از طریق یکی از سخنگویان نزدیک به خود، صالح محمد عراقی، خواستار دخالت نکردن در سیاست و تجارت شد، بار دیگر اختلاف‌ها و درگیری‌های سیاسی در حشدالشعبی بالا گرفت. مقتدا کنار کشید و قیس الخزعلی معاونش خدمت به سپاه قدس را تمام‌عیار پذیرا شد و صدر به نجف رفت و حوزه و درس را برگزید، سپس مشق مرجعیت را آغاز کرد و دیگر راه به ایران و قم نکشید.

آن داوطلبانی که به ندای فتوای مرجعیت شیعه پاسخ دادند نیاز به سازماندهی داشتند، از این رو تحت لوای احزاب سیاسی، که از این فرصت استفاده کردند و شاخه‌های نظامی تشکیل داده بودند، قرار گرفتند.

بر پایه قانون احزاب سیاسی تشکلات سیاسی نمی‌توانند شاخه نظامی داشته باشد، اما به برکت سپاه قدس و دارودسته سیاسی وابسته به رژیم همه آن‌ها واحدهای نظامی دارند و این واحدها استخوان‌بندی حشدالشعبی را تشکیل می‌دهند.

به این ترتیب، نیروهای حشدالشعبی از داوطلبانی پرشور به گروه‌های منظم تحت حمایت و آموزش دولت عراق برای تقویت ارتش عراق تبدیل شدند، ولی خیلی زود به مزدورانی تبدیل شدند که تار سبیل ولی فقیه برایشان مقدس‌تر از وطن و هموطنانشان بود. رژیم تعدادی از این‌ها را در نابود کردن مخالفانش در شهرهای خوزستان و کردستان و بوشهر و بندرعباس در سال ۹۸ و بعد از جنبش مهسا به کار گرفت.

رژیم عملا با تشکیلاتی که در عراق به راه انداخته، و با ایجاد حشدالشعبی و مزدورانی که در قالب حشد یا جز آن در خدمت ولی فقیه‌اند، علاوه بر هزینه‌های سنگینی که در طول سال‌ها بر شانه‌های ملت ایران نهاده است، به خاطر طاق ابروی حکیم و عامری و المهندس و قیس خزعلی و فالح فیاض و نوری العامری و ابراهیم جعفری و... از میلیاردها غرامت از عراق آغازگر جنگ «چشم پوشیده است».

طبیعی است جنگ ایران و عراق، از نظر میزان تلفات، طولانی بودن آن، خساراتی که بر دو طرف وارد آورد و بی‌دلیل بودن ادامه‏ آن، دست‏‌کم بعد از آزادی خرمشهر وآزادسازی زمین‌های ایران به‌دست ارتش و سپاه و بسیج، جنگی بسیار تلخ و خونین بود. در آن زمان دولت عراق آماده شده بود که جنگ را پایان دهد و حتی صدام حسین پیغام داده بود که حاضر است قرارداد الجزیره را بند به بند اجرا کند. همسایگان ما در خلیج فارس نیز، مطابق نوشته شخص هاشمی رفسنجانی، آمادگی‌شان را برای پرداخت ۶۰ میلیارد دلار برای بازسازی مناطق جنگ‌زده به ایران اعلام کردند.

خمینی اما در اندیشه‏ آن بود که خلافتش را در جهان اسلام برقرار کند و عراق را بعد از ایران اولین هدفش در این زمینه می‌‏دانست. تمام اسناد و مدارکی که در این‏‌باره منتشر شده است حکایت از آن دارد که قبل از شروع جنگ، کسانی تلاش کردند آقای خمینی را متوجه مخاطرات این سیاست کنند، از جمله محمود دعائی، اولین سفیر ایران در عراق بعد از انقلاب.

به این ترتیب، جنگ فرسایشی و ویرانگر به جنگ خمینی و صدام حسین تبدیل شد و جانشین خمینی پس از اعدام صدام حسین از یاد برد که او چه بلاهایی برسر ایران و ایرانی آورده است. بنابراین به جای مراجعه به سازمان ملل و ترتیب دریافت خسارت، تشکیلات بازسازی عتبات را به راه انداخت، جاده سه خطه به کربلا کشید و تربیت نوکران در هیئت حشد و حزب‌الله و نجبا را هدف عالیه‌اش در عراق قرار داد... سرمایه ملت ایران را در دامن ملاهای عراقی و تروریست‌های شیعه ریخت و همچنان می‌ریزد.

کویت تا دو سه سال پیش از طریق سازمان ملل از عراق غرامت دریافت می‌کرد. پنج درصد از درآمد نفتی عراق به کویت داده می‌‏شد و بند هفتم سازمان ملل ناظر بر شئونات عراق بود. چند سال پیش کویتی‏‌ها هواپیمای عراقی را در فرودگاه لندن توقیف کردند. آن‌ها به‌‏طور جدی به دنبال بازپس‏‌گیری خسارا‏تشان رفتند.

تنها در زمانی که ایاد علاوی نخست‏‌وزیر عراق بود و همین‌‏طور بعد از انتخابات دوره دوم پارلمان عراق، علاوی و فراکسیونش بالاترین کرسی‏‌ها را از آن خود کردند و براساس قانون باید دولت تشکیل می‏‌دادند‌، زمزمه‏‌هایی درمورد غرامت اینجا و آنجا شنیده شد. اما امروز برای ولی فقیه و مزدورانش میلیاردها خسارتی که به‌سبب تجاوز عراق به ملت ما تعلق می‌گیرد گردن حشدی‌ها را کلفت می‌کند و هادی العامری‌ها و نوری المالکی‌ها و عادل عبد المهدی‌ها را برمی‌کشد. ملت ما با عراقی‌ها دشمنی ندارد اما مزدوران عراقی رژیم، مثل خود رژیم دشمنان همیشگی ما هستند.