محمد خیر ندمان - ایندیپندنت فارسی
از آغاز حمله اسرائيل به نوار غزه و درپی حملات هوایی و زمینی اسرائیل تا کنون بیش از ۴۰ هزار فلسطینی کشته و دهها هزار نفر دیگر مجروح شدهاند. البته اغلب قربانیان جنگ غیرنظامیاناند. اسرائيل بهصراحت اعلام میکند که جنگ غزه اقدامی تلافیجویانه در پاسخ به حمله هفتم اکتبر حماس است که در آن بیش از یک هزار و ۱۳۹ نفر کشته و صدها تن دیگر زخمی شدهاند. صرفنظر از حضور مبارزان فلسطینی در مکانهایی که اسرائیل به آنها حمله میکند، کشتار دستهجمعی ساکنان نوار غزه این پرسش را مطرح میکند که باید چند غیرنظامی قربانی جنگ شوند تا یک عضو حماس کشته شود؟
کمیته بینالمللی صلیب سرخ میگوید، براساس اصل تفکیک، طرفین جنگ باید در تمامی زمانها میان غیرنظامیان و مبارزان، و میان اشیای غیرنظامی و اهداف نظامی تمایز قائل شوند و تنها اهداف نظامی را هدف قرار دهند. بنابراین، حملهای که به کشتار تصادفی بیشازحد غیرنظامیان یا جراحت آنها منجر شود و برخلاف حمله نظامی مشخص و برنامهریزیشده به اهداف غیرنظامی آسیب برساند ممنوع است. با این حال، در اغلب جنگهای اخیر منطقه، بهشکل نامتناسبی از خشونت استفاده میشود. در جنگ ژوئیه ۲۰۰۶ اسرائيل و حزبالله، ارتش اسرائیل با هدف قرار دادن محلهها و تخریب زیرساختهای غیرنظامی بهمنزله ابزاری برای اعمال فشار بر دشمن به راهبردی انتقامجویانه متوسل شد که به آن «دکترین ضاحیه» گفته میشود.
برای یک قدرت هستهای که مدعی است حملاتش با دقت بسیاری انجام میشود، تعداد غیرنظامیان کشتهشده در نوار غزه و تخریب بیسابقه زیرساختهای مختلف غیرنظامی اقدامی ناپذیرفتنی است و نشان میدهد که، برخلاف قوانین بینالمللی، قربانی شدن غیرنظامیان در جنگ غزه اهمیتی ندارد. همچنین، عامل اصلی ارائه شکایت در دیوان بینالمللی کیفری به اتهام نسلکشی علیه اسرائیل ناشی از افزایش بیسابقه کشتار غیرنظامیان در نوار غزه است.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
از سوی دیگر، شواهد جنگهای قبلی نشان میدهد که مرگومیر ناشی از علل مستقیم جنگ سه تا ۱۵ برابر بیشتر از مرگومیر ناشی از علل غیرمستقیم جنگ است. این بدان معناست که مردم غزه تنها براثر جنگ جانشان را از دست نمیدهند، بلکه عوامل متعدد مرتبط با جنگ آنها را به کام مرگ میکشاند که ازجمله میتوان به بیماریهای عفونی و همهگیر، مرگومیر مادران و کودکان، فلج اطفال، سرخک و مننژیت اشاره کرد. در اواسط ماه اوت گذشته، چند مورد فلج اطفال گزارش شد و نیروهای کمکهای بشردوستانه برای جلوگیری از شیوع این بیماری خطرناک کارزار واکسیناسیون گستردهای را در نوار غزه به راه انداختند که براساس گزارشهای اولیه موفقیتآمیز بوده است.
علاوه بر آن، آینده اغلب ساکنان نوار غزه نامشخص است و نزدیک به دو میلیون نفر، که بیش از ۹۰ درصد جمعیت غزه را تشکیل میدهند، آواره شدهاند، دهها هزار کودک یتم و زنانی که همسرانشان را از دست دادهاند در قحطی و محرومیت به سر میبرند. خطر مرگ بهدلیل کمبود غذا، دارو و سرپناه بهشدت در حال افزایش است.
از آغاز درگیری حماس و اسرائيل در نوار غزه، غیرنظامیان فلسطینی، که در معرض جنگ و خشونت قرار داردند، سعی میکنند با برپایی برنامههای اجتماعی و فرهنگی و از طریق شبکههای اجتماعی جهانیان را از وضعیت دشواری که در آن به سر میبرند آگاه کنند. در حالی که فاجعه جنگ فعلی در نوار غزه از تراژدی ۱۹۴۸ کمتر نیست و تا کنون به کشته و زخمی شدن صدها هزار غیرنظامی منجر شده است. با این حال، جامعه جهانی به وضعیت فاجعهبار ساکنان غزه توجه جدی نمیکند.
اسرائيل که در واکنش به حمله هفتم اکتبر حماس به نوار غزه لشکرکشی کرد، با اصرار بر لزوم نابودی کامل حماس، به جنگ و خشونت در نوار غزه ادامه میدهد. دولت نتانیاهو با این ادعا که اغلب کشتهشدگان از جنگجویان حماساند، گزارشهای منتشرشده درباره کشتار غیرنظامیان را رد میکند و تصاویر زنان و کودکان کشتهشده را که در رسانههای بینالمللی منتشر میشود جعلی میخواند.
افزون برآن، رسانههای اسرائیل با نشر گزارشهای خبری و تحلیلی سعی میکنند جهان را متقاعد کنند که آنچه در نوار غزه رخ میدهد ناشی از اقدامهای مخاطرهآمیز خود فلسطینیان است و عامل اصلی این فاجعه ساکنان غزه اند، و علاوه بر آن خودداری از کشتار غیرنظامیان در هر جنگی اجتنابناپذیر است.
شکی نیست که فرار جنایتکاران جنگی از مجازات، دلیل اصلی ادامه کشتار غیرنظامیان است و به آنها برای نقض قوانین جنگ جسارت بیشتری میدهد. تعداد غیرنظامیانی که در درگیری اسرائیل و حماس کشته شدهاند رقم بسیاری بزرگی است که نباید جامعه جهانی آن را نادیده بگیرد. اگر کسانی که در جنگ غزه دست به کشتار غیرنظامیان میزنند مجازات نشوند فاجعه انسانی ناشی از این جنگ ویرانگر تحملناپذیر خواهد شد.