مسعود نقره کار

ویژه خبرنامه گویا

نصیحتی است اگر بشنوی، زیان نکنی

که اعتماد بر اوضاع این جهان، نکنی

از این و آن نکشی هیچ در جهان آزار

اگر تو نیت آزار این و آن، نکنی

بهار

1)

در ایران فعالیتِ سازمان یافته علیۀ جنگ افروزی و جنگ فقط در مواقع تهدید و بروزجنگ مطرح شده است و صلح و صلح طلبی به عنوان پدیده ای انسانی و حیاتی در فرهنگِ سیاسی جامعۀ ما جدی و ارزشمند تلقی نشده است.

یکی از انگشت شمار تشکل های مبُلغ و هوادارصلح که پس از مدتی قربانی سیاست بازی های حزبی و گروهی شد "جمعیت ایرانی هوادار صلح" بود.

این جمعیت در خرداد سال ۱۳۲۹ تأسیس شد و ملک الشعرای بهار از پایه‌گذاران آن بود، علی شایگان، عبدالکریم برقعی، حائری‌زاده، مهندس قاسمی، علی‌اصغر حکمت، احمد لنکرانی، محمد رشاد و محمود هرمزاز دیگر اعضای مؤسس این جمعیت بودند. بهار رئیس منتخبِ جمعیت بود و قصیدهٔ معروف "جغدِ جنگ" را، به اقتفای چکامهٔ بلند منوچهری دامغانی""فغان ازین غرابِ بین و وای او" سرود و بر پیشانی این جمعیت نشاند. روزنامه سرود پیروزی و مصلحت به مدیریت احمد لنکرانی نیز نشریه این جمعیت بود، جمعیتی که بسیاری از روشنفکران سیاسی و فرهنگی ، و شاعران و نویسندگان در آن فعال بودند.

" جمعیت ایرانی هواداران صلح دربحبوحۀ جنگ کره و در اوج جنگ سرد میان دو ابرقدرت تأسیس شد و انتقادهای خود را بیش تر متوجه ایالات متحده امریکا کرد. این جمعیت در آغاز به حزب توده وابستگی نداشت، اما با ورود افراد بیشتری از این حزب به این جمعیت به عنوان یکی از تشکل ها و زائده های حزب توده معرفی و شناخته می شد.

جنگ عراق و ایران توجه روشنفکران و کنشگران سیاسی و فرهنگی را بیش از پیش به ارزش و اهمیت صلح جلب کرد. با شروع جنگ عراق و ایران ضرورت سامان دادن جمع ها و تشکل هائی علیه جنگ و برای برقرای صلح در محافل روشنفکری، سیاسی و فرهنگی مطرح شد. یک نمونه، پیشنهاد و تلاش زنده یاد، جراح گرانقدر دکتر هاشم موسوی بود. طرح دکتر هاشم موسوی این بود که پزشکانِ و کادرهای بهداشتی و درمانی حامی صلح تشکلی ضد جنگ شکل بدهند که متاسفانه این پیشنهاد و طرح عملی نشد.(1) همان هنگام دکترهاشم جزوه مصوری نیز با عنوان " کمک های اولیه در جنگ" با پیشگفتاری در رابطه با اهمیت صلح تدوین و منتشر کرد، که در تیراژی محدود با عنوان هواداران سازمان چریک های فدائی خلق ایران توسط انتشارات چکیده منتشر شد، که من نیز در تدوین و انتشار و توزیع آن شاگردی کردم. شرایط سیاسی، چه سازمانی و چه در سطح جامعه به گونه ای پیش رفت که هاشم ومن را از هم دور کرد، اما این دورشدگی سبب نشد که ما از پرداختن به صلح غافل شویم (2).

در دوران جنگ عراق و ایران، و پس ازآن محافل و جمع های دیگری نیز بر دامنه های فعالیت صلح طلبانه در میهنمان افزوده اند. (3)