Thursday, Oct 9, 2025

صفحه نخست » تحلیل جلایی‌پور از اعتراضات نسل جدید

jalayeepour.jpgجوان معترض فقط دنبال زندگی بهتر است

حمیدرضا جلایی‌پور معتقد است نسل جدید اعتراضات ایران بیشتر برای بهبود زندگی و رفاه تلاش می‌کند تا تغییر رژیم و به همین دلیل وضعیت فعلی را نمی‌توان انقلابی دانست بلکه ترکیبی از جامعه جنبشی، ناجنبش و شرایط جنگی است

رویداد۲۴ | حمیدرضا جلایی پور، استاد دانشگاه و جامعه‌شناس، معتقد است نسل جدید معترض مانند دهه هشتادی‌ها، بیشتر دنبال بهبود زندگی و رفاه هستند (اعتراض برای زندگی بهتر)، نه خطر کردن برای تغییر رژیم، که این ویژگی با رفتار انقلابیون سنتی متفاوت است (ناجنبش).

بخشی از سخنرانی جلایی پور، در پنل «جنبش‌های اجتماعی» که در «همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری» توسط انجمن جامعه شناسی ایران برگزار شده را در ادامه می‌خوانید:

مشروعیت نظریه‌پردازی کلان در جامعه‌شناسی

حمیدرضا جلایی پور استاد دانشگاه، در سخنان خود ابتدا به نظریه پردازی کلان در باره جنبش‌های اجتماعی در ایران پرداخت و گفت: «نکته نخست آن که به لحاظ فکری، محافل آکادمیک تقریبا در دنیا از جمله دانشگاه‌های ایران به رغم این که در شرایط پساساختارگرایی و برخی نیز علاقه دارند بگویند در دوره پست مدرن قرار گرفته، ارزیابی من این است که نظریه پردازی کلان، همچنان یکی از کار‌های مشروع در جامعه شناسی است، همچنان که جامعه شناسان شناخته شده دنیا به نظریه پردازی کلان اقدام می‌کنند. نظریه پردازی کلان هم قصه نیست. بلکه یک نوع شناخت جامعه شناسانه است.»

او در باره نکته دوم گفت: «اما در نکته دوم این سوال مطرح است که نظریه پردازی کلان به لحاظ محتوای معرفتی، چیست؟ از نظر محتوای معرفتی نظریه‌های کلان، یک یا دو روند را در جامعه خیلی برجسته می‌کنند و بقیه امور جامعه را حول و حوش این روند توضیح می‌دهند. این نوع نظریات کلان به دقت تجربی نظریات علی به قول مرتون با برد متوسط نیست که بتوان با دقت بالا، آن‌ها را تست تجربی کرد. ولی همچنان تجربی است، و همچنان مسئولیت زا و یک نوع نظرورزی در باره جامعه است.»

پیچیدگی جدید: شرایط جنگی و صف‌بندی‌های تازه

جلایی پور در ادامه با اشاره به این که «اتفاقی که رخ داده، و خیلی‌ها به آن توجه نمی‌کنند، این است که ما وارد یک شرایط جنگی شدیم. جنگ هم با صدام و جنگل کلاسیک نیست، جنگ قرن بیست و یکمی است، ولی طرف شما دو قدرت جهانی با برتری تکنولوژیک هستند. الان که من و شما داریم با یکدیگر صحبت می‌کنیم در شرایط جنگی هستیم و نمی‌دانیم آینده چه می‌شود، البته وقتی بازار ایران به نتیجه رسید که شرایط آرام و همه چیز تثبیت شده، می‌توان گفت از این شرایط عبور کرده‌ایم. ولی فعلا همه ما همچنان در شرایط جنگی هستیم.»

جلایی پور با پرداختن به جنگ ۱۲ روزه و این که نکته‌های خیلی مهمی در آن رخ داد گفت: «خیلی از دوستان توجه نمی‌کنند. یعنی خوششان نمی‌آید که توجه بکنند؛ و آن چیست؟ جامعه جنبشی، که منظورمان چه جنبش اجتماعی باشد و چه جنبش سیاسی باشد مانند جنبش اصلاحات، بالاخره به یک نحوی در برابر حکومت مطالبات دارند.

ولی در شرایط جنگی یک اتفاق دیگری رخ می‌دهد. بخشی از مردم حتی بخشی از آن جنبش، کنار حکومت قرار می‌گیرد تا کشور از چنگ دشمن در برود؛ لذا در جنگ ۱۲ روزه دو اتفاق رخ داد. حرکت مردمی دفاع از ایران شکل گرفت که غیر منتظره بود. دشمن گمان می‌کرد اگر ضربه‌ای به حکومت بزنند، در ایران شورش می‌شود، اما نه تنها شورش نشد که عکس آن اتفاق افتاد.

دستاورد‌های اصلاحات و چالش‌های مفهومی در تحلیل جنبش‌ها

جلایی پور در بخش پرسش و پاسخ به بحث در باره نظریه شکست اصلاحات پرداخت و گفت: «برخی معتقدند که جنبش اصلاحات شکست خورد. می‌دانید چرا می‌گویند شکست خورد؟ چون رژیم را تغییر نداد. در صورتی که در جنبش اصلاحات، آگاهی‌ها و فرهنگ سیاسی ایران تغییر کرد. این که می‌بینیم در ۱۰ سال گذشته این همه نارضایتی، این همه ناترازی و بحران وجود دارد ولی انقلاب نمی‌شود، نشان می‌دهد سطح آگاهی و فرهنگ سیاسی آنقدر بالا رفته که ۱۴۰۰ نگاه به بچه‌هایش می‌کرد که اعتراض می‌کنند، ناراحت هم نبود، ولی خودش نمی‌پیوست.»



Copyright© 1998 - 2025 Gooya.com - سردبیر خبرنامه: [email protected] تبلیغات: [email protected] Cookie Policy