۵. نقش در ارگان‌های سرکوب و مدیریت بحران

شمخانی نقش مستقیم و کلیدی در ارگان‌های سرکوب داشته است:

> در کمیته انقلاب و سپاه اهواز مسئول سرکوب دانشجویان و نیروهای دگراندیش.

> در جریان جنبش سبز ۱۳۸۸، در حلقه تصمیم‌گیری امنیتی فعال بود و با شورای عالی امنیت ملی(شعام )همکاری مستقیم داشت.

> نامه و دیدار با خاتمی صرفا ابزار کنترل بحران و تثبیت جایگاه در نظام امنیتی بود، نه انعطاف سیاسی یا اعتقاد به اصلاح.

این سوابق نشان می‌دهد که شمخانی یک بازیگر امنیتی تمام‌عیار است که از ابزار خشونت و سرکوب برای پیشبرد اهداف شخصی و بوروکراتیک استفاده می‌کند.

نقش در سرکوب اعتراضات و جنبش‌های مدنی

شمخانی به عنوان دبیر شعام، مسئولیت هماهنگی سیاست‌های امنیتی داخلی و خارجی را بر عهده داشت. این شورا، زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی، تصمیم‌گیری‌های کلیدی در زمینه مقابله با اعتراضات را انجام می‌دهد. بر اساس گزارش‌ها، او در چندین موج اعتراضات سراسری نقش مستقیم در صدور دستورات سرکوب داشته است:

> اعتراضات دی ۱۳۹۶ تا بهمن ۱۳۹۶: شمخانی در صدور دستور سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز نقش داشت. او همچنین دستور فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام و اینستاگرام را صادر کرد تا ارتباطات معترضان محدود شود و ابعاد سرکوب از رسانه‌های جهانی پنهان بماند.

> اعتراضات آبان ۱۳۹۸ (آبان خونین): این اعتراضات به دنبال افزایش ناگهانی قیمت بنزین آغاز شد و به یکی از خونین‌ترین سرکوب‌ها در تاریخ جمهوری اسلامی تبدیل شد. شمخانی نقش کلیدی در صدور دستور سرکوب داشت، از جمله قطع کامل اینترنت برای جلوگیری از انتشار اخبار و هماهنگی معترضان. او طرح طبقه‌بندی قربانیان را به خامنه‌ای ارائه داد که مانع تحقیقات مستقل، شناسایی عاملان و پیگیری قضایی شکایات خانواده‌های قربانیان شد. بر اساس نقل قول محمود صادقی (نماینده سابق مجلس شورای اسلامی)، شمخانی در جلسه‌ای گفته بود: «ولو بلغ ما بلغ (بدون استثنا و پرده‌پوشی)، به همه معترضان شلیک می‌کنیم.» این دستور منجر به کشته شدن صدها نفر، زخمی شدن هزاران تن و بازداشت گسترده شد. سازمان عفو بین‌الملل تخمین زده که «حداقل ۳۰۴ نفر» کشته شدند، اما برخی منابع تعداد را تا « ۱۵۰۰ نفر» اعلام کرده‌اند.

اعتراضات ۱۴۰۱ (زن، زندگی، آزادی): پس از مرگ مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، اعتراضات سراسری شکل گرفت. شمخانی در سرکوب این جنبش نقش داشت، از جمله هماهنگی نیروهای امنیتی برای استفاده از نیروی مرگبار، بازداشت‌های گسترده و قطع اینترنت. صدها زن و جوان، حتی نوجوانان، کشته، زخمی یا زندانی شدند. سخت‌گیران درون نظام به دلیل «ناکامی» در سرکوب سریع، خواستار برکناری او شدند. این اعتراضات نماد مبارزه جامعه مدنی ایران علیه حجاب اجباری و سرکوب حقوق زنان بود.

شمخانی همچنین در سایر زمینه‌های امنیتی، مانند دخالت در جنگ سوریه (حمایت از بشار اسد) و سیاست‌های منطقه‌ای، نقش داشته که به طور غیرمستقیم بر سرکوب داخلی تاثیر گذاشته است. منتقدان او را بخشی از دستگاه امنیتی سپاه‌محور می‌دانند که اعتراضات را به عوامل خارجی نسبت می‌دهد تا سرکوب را توجیه کند.

تحریم‌ها و اتهامات حقوق بشری

شمخانی به دلیل نقش در نقض حقوق بشر، توسط دولت کانادا تحت مقررات اقدامات اقتصادی ویژه (ایران) تحریم شده است. این تحریم‌ها به دلیل «نقض فاحش صلح و امنیت بین‌المللی» اعمال شده‌اند. سازمان‌هایی مانند «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» و «گسترش عدالت» او را مسئول تیراندازی مستقیم به معترضان، قطع اینترنت و جلوگیری از تحقیقات مستقل می‌دانند.

۶. ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری

> فرصت‌طلبی و تاکتیک‌گرایی: تغییر ائتلاف‌ها و نزدیکی/دوری به مراکز قدرت بر اساس نیاز به حفظ نفوذ.

> زیگزاگ سیاسی: تطبیق با جناح‌های مختلف و تغییر هم‌پیمانی‌ها در هر دوره سیاسی.

> ابزارسازی از خشونت: استفاده از سرکوب و تهدید برای تثبیت جایگاه و شبکه‌های نفوذ.

> بوروکراتیزه کردن نفوذ: تبدیل سرمایه اجتماعی و نظامی به شبکه‌های نهادی و خانوادگی.

۷. شبکه اجتماعی و حضور محلی

شمخانی برای ایجاد اعتبار با سو استفاده از برادرانش حسینه ای را سامان داده است. شبکه عشایری، خانوادگی و اجتماعی در اهواز، مرتبط با «حسینیه شهدای شمخانی»، مرکز توزیع منابع و نفوذ محلی، خصوصا در میان عشایر همداستان و شمخانی‌ها. استفاده از این شبکه‌ها هم برای مشروعیت اجتماعی، تثبیت سهم خانواده اش در قدرت محلی، و هم برای و توزیع رانت به وضوح مشهود است. این حسینه سرپوشی است برای نفوذ در ارگانهای حکومتی منطقه ای و بکارگیری سرکوب در شرایط بحرانی است.

۸. جمع‌بندی و تحلیل نهایی

علی شمخانی نمونه بارز یک نظامی-بوروکرات فرصت‌طلب و عامل سرکوب در جمهوری اسلامی است:
مسیر او از فعالیت‌های رادیکال پیش از انقلاب تا ساختارهای امنیتی تثبیت‌شده، نمایانگر زیگزاگ ایدئولوژیک و تاکتیک‌گرایی سیاسی است. او از ابزار خشونت و سرکوب، شبکه‌های خانوادگی و اجتماعی، و نزدیکی/دوری به مراکز قدرت برای تثبیت جایگاه خود استفاده کرده است. نقش او در جنبش سبز، میانجی‌گری و ارگان‌های سرکوب، نشان می‌دهد که نفوذ او، همواره بر پایه قدرت و ابزار سرکوب شکل گرفته است.