Wednesday, Dec 10, 2025

صفحه نخست » "کلاب هاوس" و فرهنگِ گفت و شنید، مسعود نقره کار

noghrekar.jpgکلاب هاوس را" یک برنامه رسانه اجتماعی یا پلاتفورم " صدا محور" بر پایهٔ گفتگوی صوتی تعریف کرده اند. امکانی برای تبادل افکار ونظر سیاسی و فرهنگی، سخنرانی، پرسش و پاسخ، و گفت و شنید که ایرانیان به ویژه مخالفان حکومت اسلامی برای تبلیغ و ترویج نظرات خود و نقد دیدگاه ها وسیاست ها، روشنگری و " افشاگری" استفاده می کنند.

این رسانه اجتماعی امروزه به خیلِ شواهدی پیوسته که نشان داده اند، گفت وگو یا " گفت و شنید"ِ دموکراتیک و سازنده هنوز غایبِ بزرگِ فرهنگ و سیاست در جامعه ایرانی بویژه در بافت و ساختارِ گفتار و رفتار اپوزیسیون خارج کشور است. کلاب هاوس گواه است که " شنیدن" و شنیده شدن دیگری، ضعفِ بزرگ فرهنگی وسیاسی ایرانیان است. کلاب هاوس گواه است که در میان ما برای "گفت و گفتن" و" حرافی" آمادگی و علاقه بسیار است اما تمایل و فرهنگِ دقیق و با حوصله گوش کردن و شنیدن دیگری مهم و جدی تلقی نمی شود. همه می خواهیم شنیده شویم اما ظرفیت و توان شنیدن دیگری کمتر وجود دارد و شاید به همین خاطر ضروری است لااقل روی کاربُرد و جا انداختن ِ ترکیبِ "گفت و شنید" تاکید بیشتری بشود.

نکته دیگری که در کلاب هاوس چشمگیر است، و این نیز ناشی از همان نیاموختن " شنیدن" است، عدم تمرکز روی موضوعی است که" تیتر و عنوان " اتاق"های کلاب هاوس برای سخنرانی و پرسش و پاسخ، و یا گفت و شنید، تعیین و اعلام می شود. بسیارند شرکت کنندگان دائمی و حرفه ای که با سخنرانی های از پیش آماده کرده، که در اکثر موارد ربطی به موضوع مورد گفت و شنید ندارد از هر دری سخن می گویند، این دست شرکت کنندگان در کلاب هاوس برای اثبات خود و نفی دیگری وارد بحث می شوند و آن هم فقط در حدِ " گفت و گفتن "، واینگونه است که بحث های کلاب هاوسی در اکثر اتاق های کلاب هاوس به فضای قهوه خانه ای و " دورهمی" تبدیل می شود، دورهمی هایی که در بسیاری از آن ها چاشنی فحاشی و اتهام زنی و ترور شخصیت هم در کار است.

دربارۀ گفت وگو، گفت و شنید، دیالوگ دموکراتیک و" گفتمان"، به عنوان مؤلفه هایی مهم در فرهنگ سازی و یادگیری و محقق کردن آزاداندیشی و دموکراسی بسیار گفته و نوشته شده است اما هنوز میزانِ درک و فهم و کاربُرد درست و سازندۀ این پدیده یکی از مشکلات اساسی جامعه ما، به ویژه جامعه سیاسی و فرهنگی و روشنفکری میهنمان است. به نظر می رسد مدعیانِ " دموکراسی خواهی" در حرف باور دارند که گفت و شنید از مهم ترین ابزارِهای ارتباط انسان ها برای شناخت، درک حضور دیگری و فهمِ اهمیت انتقاد و رقابت و تفاوت ها، و وسیله ای برای راهیابیِ حل مشکلات و دستیابی به زندگی ای شایسته انسان است. این دست مدعیان پاسخی به اینکه چرا هنوز علیرغم ادعاها پدیده و فرهنگ گفت و شنید در جامعه سیاسی و فرهنگی و روشنفکری ما بسانِ یک روش و منش و شخصیت شکل نگرفته است، ندارند.

اینان به جای پاسخ یابی و چاره جویی تلاش کرده اند فرافکنانه ضعف و تقصیر خویش به گردن دیگران اندازند. بدون تردید ذهنیت و فرهنگ استبدادی، دینی، قبیله ای، و روش ومنشِ آخوندی و منبری و مونولوگیسمِ غالب در جامعه سبب جان سختی حضور این پدیده در جسم و جان جامعه است، با این حال تداوم حیات چنین غیبتی در سطحی چنین گسترده در جامعه سیاسی و فرهنگیِ مدعی " دموکراسی خواهی" قابل توجیه نیست. هنوز در میان کنشگران سیاسی و فرهنگی، به ویژه فرقه گرایان، خود بزرگ بین ها و خود رهبر پنداران تصور می شود "شنیدن" موجودیت آن ها را زیر سئوال می برد و بی ربط و با ربط فقط باید گفت و حرف زد و " فک نوردی" کرد تا موجودیت و هویت یافت.

به گمان من بسیاری از برنامه هایی که ایرانیان در" کلاب هاوس" و سایر رسانه ها برپا می کنند آینه ای است پیشاروی ما تا نشانمان دهد زیست استبدای- مذهبی ما چه بلایی بر سرِ فرهنگ دموکراتیک آورده است، آینه ای تا نشانمان دهد هنر "گفت و شنید" که نشانه و پیام آور همدلی و همراهی و رواداری و دموکراسی است، حتی نزد ایرانیانی که سال ها در"غرب" و فضایی دموکراتیک زندگی کرده اند، وجود ندارد. هنوز اهمیت و هنر" گفت و شنید"ِ دموکراتیک در میان ما درک، باور، بارور و نهادینه نشده است.



Copyright© 1998 - 2025 Gooya.com - سردبیر خبرنامه: [email protected] تبلیغات: [email protected] Cookie & Privacy Policy