اعتراض‌ به انباشت زباله‌های هسته‌ای در آلمان، دويچه وله

اعتراضات گسترده اهالی آلمان انبار‌کردن زباله‌های اتمی نيروگاه‌های اين کشور را با مشکلات فراوان روبه‌رو کرده است. همزمان با اين اعتراض‌ها بحث در باره‌ی خوب و بد انرژی‌های فسيلی، اتمی و تجديدپذير نيز دوباره بالا گرفته است.

موفقيت برای تظاهرکنندگان و دردسرهايی برای پليس، نتيجه اعتراضات به بازگرداندن محموله جديد زباله‌های هسته‌ای از فرانسه به آلمان است. زباله‌های هسته‌ای‌ای که از روز شنبه (۸ نوامبر) مرکز بازفرآوری "لاآگ" (La Hague) در فرانسه را به مقصد انبار "گورلبن" (Gorleben) در آلمان ترک کرده‌اند، به مقصد خود رسيدند.

مسير هزار کيلومتری که قسمتی از آن با قطار و قسمتی نيز با خودروهای مخصوص حمل زباله‌های اتمی طی شده بود، شاهد اعتراضات گسترده، ساعت‌ها تأخير محموله و صدمات مالی و جانی بود؛ اعتراضاتی که، بنا بر گزارش پليس آلمان، بسيار گسترده‌تر از ناآرامی‌های سال ۲۰۰۶ بوده است که در اعتراض به انتقال محموله قبلی صورت گرفت.

روز شنبه در مرز آلمان و فرانسه، سه نفر خود را به ريل راه‌آهن زنجير کرده بودند و ورود قطار حامل زباله‌ها به خاک آلمان را ۱۲ ساعت به تأخير انداختند. در طول مسير حمل ۱۱ بشکه حاوی مواد راديواکتيو، همواره مخالفان بسياری به روشی مشابه يا افروختن آتش در مسير يا تشکيل زنجيره‌های انسانی، مخالفت خود را با انتقال اين مواد به آلمان ابراز کردند.

پليس با باتوم، گاز اشک‌آور و به کمک خودروهای آب‌پاش، جمع مخالفان را پراکنده می‌کند و تا کنون تعدادی از معترضان هم دستگير شده‌اند.

سخنگوی يکی از جنبش‌های مخالف با انرژی هسته‌ای، ضمن ابراز خشنودی از اعتراضات گسترده، اعلام کرد که «رنسانس مخالفت با انرژی هسته‌ای» جايگزين «حمايت از آن» شده است.

اعتراض يا تظاهرات در مسير انبارسازی زباله‌های هسته‌ای در گورلبن اساسا ممنوع است. گفتنی است که اين مرکز محل دفن دائمی زباله‌ها نيست، بلکه مکانی موقت برای اين کار به شمار می‌آيد.

بر اساس گزارش پليس، کشاورزان يکی از مسيرهای منتهی به اين انبار را با تراکتورهای خود سد کرده‌اند. مسير نهايی هنوز اعلام نشده است. درمقصد نهايی هم از روز شنبه بين ۶۰۰ تا ۸۰۰ شهروند آلمانی مسير ورود به انبار را بسته‌اند.

مرکز لاآگ فرانسه، يک مرکز صنعتی بازفرآوری سوخت هسته‌ای است. سوخت اتمی مصرف‌شده در نيروگاه‌ها، حاوی ۹۶ درصد اورانيوم، يک درصد پلوتونيوم و ۳ درصد ترکيبات ديگر است. جداسازی اين عناصر از هم در مراکز بازفرآوری صورت می‌گيرد.

آلمان و ماندن بر سر دوراهی انرژی هسته‌ای

با افزايش سرسام‌آور قيمت نفت و قطعی شدن پايان دوران به صرفه بودن نسبی استفاده از انرژی فسيلی، در آلمان مدتی است که حسابگری اقتصادی با "وجدان سبز" آلمانی‌ها به مجادله برخاسته است.

از اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰ اصطلاحی در زبان آلمانی جا باز کرده که مدتها شاخص "وجدان سبز" آلمانی‌ها بوده است: اصطلاح "Atomausstieg". آن را می‌توان "وداع با اتم" ترجمه کرد که منظور از آن، تصميم به بستن گام به گام نيروگاه‌های هسته‌ای موجود و مخالفت با تأسيس نيروگاه‌های تازه است.

تکميل‌کننده اين رويکرد منفی، تأکيد مثبت بر انرژی‌های تجديدپذير است. جنبشی که ريشه در نگاه منفی‌ای دارد که پس از جنگ جهانی دوم و خاطره کشتار اتمی در هيروشميا و ناکازاکی، به ويژه پس از انفجار در نيروگاه اتمی چرنوبيل، شکل گرفت. "وداع با اتم" در آلمان در سال ۲۰۰۲ به ابتکار و رأی سوسيال‌دمکرات‌ها و سبزها صورت قانونی يافت. قانون تصويب شده می‌گويد که نيروگاه هسته‌ای جديدی در آلمان ساخته نخواهد شد و نيروگاه‌‌های موجود نيز، در صورتی که ۳۲ سال از فعاليتشان گذشته باشد، تعطيل خواهند شد. تا کنون دو نيروگاه هسته‌ای آلمان بر اساس اين قانون تعطيل شده‌اند و ۲۱ نيروگاه ديگرهم به تدريج تا سال ۲۰۲۱ خاموش خواهند شد.

اما هر بار که بهای نفت بالا می‌رود، اختلاف‌ها بر سر "بازگشت به اتم" يا "وداع با اتم" بالا می‌گيرد. در يک سو از استفاده از انرژی اتمی به دليل صرفه مالی و ادعای انرژی پاک دفاع می‌شود، در سويی ديگر يادآوری بمباران اتمی ژاپن و فاجعه‌هايی هم‌چون آن‌چه در چرنوبيل رخ داد، ادعای داشتن کنترل کامل بر مخاطرات انرژی اتمی را با ترديد مواجه می‌کند.

نابسامانی‌های انبار اتمی "آسه" (در ايالت نيدرزاکسن آلمان) نيز در ماه سپتامبر گذشته، در ميان کارشناسان آلمانی به موضوع مهمی برای بحث درباره زباله‌ اتمی و چگونگی انبارکر‌دن آن تبديل شده بود؛ انبار نمکی که از سال ۱۹۶۷ تصميم گرفته شد به گورستان زباله‌های هسته‌ای تبديل شود. بر اساس برخی گزارش‌ها، از همان ابتدا، آب به انبار آسه نفوذ کرده و حفره‌های آب آغشته به مواد راديواکتيو به‌وجود آمده است. برخی کارشناسان معتقدند که اين آب‌های آلوده به منابع آب آشاميدنی نيز نفوذ کرده‌اند، هرچند که مقامات محلی اطمينان داده‌اند که آب‌های آلوده در معدن آسه هيچ خطری برای ساکنان منطقه ندارد.

موضوع انرژی اتمی حتی به يک موضوع اختلاف‌انگيز در کابينه‌ی ائتلافی حزب سوسيا‌ل‌دموکرات و حزبهای متحد دموکرات‌مسيحی و سوسيال‌مسيحی تبديل شده است و از هم اکنون انتظار می‌رود که اين بحث، موضوع مهمی در مبارزات انتخاباتی سال ۲۰۰۹ اين کشور باشد.

تشعشعات راديواکتيو با زندگی انسان سازگاری ندارند

تشعشعات راديو‌اکتيو، حتی به ميزان اندک زيان‌بار هستند. زيان ناشی از انتشار پرتوهای راديواکتيو به مدت طولانی باقی می‌مانند، نسل به نسل انتقال می‌يابند و به مکان کوچکی محدود نمی‌شوند. وقتی که رآکتور اتمی نيروگاه چرنوبيل، در اتحاد جماهير شوروی سابق، منفجر شد، هزاران کيلومتر دورتر، در غرب انگلستان، دولت اين کشور مجبور شد گوسفندهای بی‌شماری را بکشد و دفن کند، زيرا جريان باد، علف‌های منطقه را به مواد راديواکتيو آغشته کرده بود. موادی که می‌توانستند از طريق شير و گوشت گوسفندان به بدن انسان وارد شوند و از راه کروموزوم‌ها نسل به نسل منتقل شوند.

مواد راديواکتيو به طور کلی سمی هستند. اين مواد اگر به بدن وارد شوند، حتی اگر شخص مسموم زنده بماند، باعث تغييرات ژنتيکی در فرد می‌شوند و حلقه‌های DNA و RNA را تحت تأثير قرار می‌دهند. اين فرايند باعث جهش (ميوتيشن) يا تغييرات ژنتيکی می‌شود.