انگيزه‌ سفر گرهارد شرودر به ايران در گفتگوی کيواندخت قهاری با فرزانه روستايی، دويچه وله

گرهارد شرودر، صدراعظم پيشين آلمان، روز پنج‌شنبه (۱۹ فوريه) وارد ايران شد. شرودر سفر خود را غير سياسی خوانده، اما محافل سياسی ايران نظر ديگری در اين مورد دارند. مصاحبه با فرزانه روستايی، دبير بين‌الملل روزنامه‌ی “اعتماد“.

دويچه وله: خانم روستايی، سفر صدراعظم پيشين آلمان، گرهارد شرودر، به ايران چه انعکاسی در محافل سياسی ايران داشته است؟ راجع به انگيزه‌ها و اهداف اين سفر چه می‌گويند؟
فرزانه روستايی: با توجه به اينکه در حال حاضر مهمترين موضوع‌های سياست خارجی ايران، يکی پرونده‌ی فعاليت‌های هسته‌ای ايران است و ديگری مذاکرات احتمالی با آمريکا، در نتيجه هر سفر مهمی به ايران انجام بشود، معمولا حول و حوش اين دو موضوع مورد تفسير قرار می‌گيرد.
يعنی گفته می‌شود که شرودر قرار است از طرف آلمانی‌ها نماينده‌ی وساطتی بين ايران و جامعه‌ی جهانی بشود، يا احتمال دارد که شرودر حامل پيامی از طرف دولت آمريکا باشد. حداقل جامعه‌ی خبری ايران سفرهای مقامات اروپايی به ايران را در حال حاضر اين گونه تفسير می‌کند.

اخيرا رفت و آمدهای زيادی با عراق صورت گرفته است. امروز هم قرار بوده آقای رفسنجانی به بغداد سفر کنند. آيا در مورد اينکه آقای شرودر بخواهد در روابط بين ايران و عراق ميانجيگری کند، گمانه‌زنی می‌شود؟
مسائل مهم در جامعه‌ی ايران، بخصوص مسائل مرتبط با جهان خارج، مشروط و منوط به اين است که در آينده ارتباط‌های ما با آمريکا به چه ترتيبی پيش برود. اين ارتباط‌ها خصمانه خواهد بود يا دوستانه؟ يا مذاکره‌ای بر اساس تعريفی شروع می‌شود يا نمی‌شود؟ به نظر می‌رسد اين رفت و آمدها به عراق، با توجه به اينکه الان عراق به صورت نسبی شرايطی آرام را می‌گذراند و با توجه به اينکه عراق شاهد دو دور گفت‌وگوهای نسبتا مستقيم ايران و آمريکا بوده، بی‌ترديد سفرهای متمرکز و متراکمی که دارد انجام می‌شود، بدون ارتباط به اين مهمترين مسئله‌ی سياست خارجی ايران باشد. يعنی برقراری تماسهايی با آمريکا، بده بستان‌های پيامی و شايد هم به عبارتی زمينه‌سازی برای ديدارها و گفت‌وگوهای شسته‌رفته‌تر و بدون تعارف‌تری.

درنشست خبری‌شرودر در هتل استقلال اين پرسش مطرح شده بوده که آيا صدراعظم پيشين آلمان حامل پيامی از سوی آمريکا يا گروه پنج باضافه‌ی يک است يا نه – يعنی همان‌طوری که شما گفتيد انگيزه‌ها و اهدافی که برای سفر شرودر به ايران قائل می‌شوند. چرا راجع به اين مسئله که در مطبوعات آلمان انعکاس يافته و سفير ايران در آلمان هم گفته بحثی نمی‌شود، که اين سفر در پيوند است با مسئله‌ی گاز و صدور آن از ايران به اروپا؟
يک نکته را نمی‌شود انکار کرد که به غير از آن دو موضوع که گفتم، مجموعه‌ی اتحاديه‌ی اروپا يک مشکل دارد و آن هم مشکل تامين انرژی است و مشکل‌های در ارتباط با آن، يعنی روسيه و مسير اوکراين و مشکل‌هايی که هر سال در اين عرصه پيش می‌ايد. ايران هم دومين ذخاير گاز شناخته‌شده‌ی جهان را فعلا در اختيار خودش دارد. اگر اين رفت و آمدها بتواند منجر به امضای قراردادی مبنی بر تامين نيازهای گازی اتحاديه‌ی اروپا بشود، اين در عين حال می‌تواند کمکی باشد برای اينکه آن دو موضوع ديگر هم تحت تاثير قرار گيرد و تسهيل شود.

در مناسبات بين‌المللی ايران برای آلمان چه نقش و اهميتی قائل هستند؟
من فکر می‌کنم وزنی که آلمانی‌ها در مجموع اتحاديه‌ی اروپا بازی می‌کنند و رابطه‌ی گرم و صميمی که آلمانی‌ها با آمريکايی‌ها دارند، و افزون بر آن اينکه آلمانی‌ها برای مدتها شريک اول تجارت خارجی ايران بوده‌اند، نقشی که آلمانی‌ها برای ايران داشته‌اند و دارند، قابل مقايسه با رابطه‌ی خارجی ايران با هيچ کشوری، برای مثال با انگليس يا حتی فرانسه هم نمی‌تواند باشد. به لحاظ اينکه رابطه‌ی ايران هميشه با آلمانی‌ها بسيار گسترده بوده است. با توجه به اينکه روابط تجاری ما کاهش يافته است، اين سفرها می‌تواند منجر به شکوفايی روابط تجاری دو کشور هم بشود.

مصاحبه‌گر: کيواندخت قهاری