ايران در آستانه‌ انقلاب، اما با ترس از انقلاب، گفتگو با گزارشگر شبکه‌ يک تلويزيون آلمان ARD و يک استاد تاريخ در دانشگاه آکسفورد، دويچه وله

گزارشگر آلمانی: من سی سال پيش هم اينجا بودم، آن موقع که رژيم شاه سرنگون شد. اکنون به نظرم می‌آيد که برخی از حوادث امروز را واقعا پيشتر به چشم ديده‌ام.به نظر تيموتی اش، استاد تاريخ، ايران در آستانه‌ی انقلاب است. او اما تأکيد می‌کند که نمی‌توان پيش‌بيينی کرد که سرانجام چه می‌شود. «سير حوادث بستگی به بازی متقابل ميان رفتار پيش‌بينی‌ناپذير توده‌ها و تصميمات رژيم دارد.»

پتر متسگر (Peter Metzger)، گزارشگر شبکه‌ی يک تلويزيون آلمان (ARD) در تهران است. هفته‌نامه‌ی آلمانی فوکوس (Focus) با او مصاحبه‌ای کرده درباره‌ی آنچه او اين روزها در ايران تجربه می‌کند.

متسگر می‌گويد که تعقيب می‌شود. اطلاعاتی‌ها مدتهاست او را زير نظر دارند. تلفنش را هم کنترل می‌کنند. او شرح می‌دهد که به عنوان خبرنگار اجازه ندارد از اعتراض‌ها گزارش و تصوير تهيه کند. روزنامه‌نگاران خارجی را هم دستگير می‌کنند، چنان که نزديک بوده خودش را هم دستگير کنند.

او می‌گويد که با وجود اين می‌داند در تهران چه می‌گذرد:
«در شهر می‌گردم، سوار تاکسی و اتوبوس می‌شوم. به درهای ورودی دانشگاه‌ها و دگر مکان‌های خاص نظر می‌افکنم تا دريابم جو چگونه است و مردم چه روحيه‌ای دارند. فکر می‌کنم امتيازی که دارم اين است که سی سال پيش هم اينجا بودم، آن موقع که رژيم شاه سرنگون شد. اکنون به نظرم می‌آيد که برخی از حوادث امروز را واقعا پيشتر به چشم ديده‌ام.»

خبر نگار فوکوس، از پتر متسگر می‌پرسد: «آيا اکنون کودتايی درخواهد گرفت، باز انقلاب خواهد شد؟» گزارشگر شبکه‌ی يک تلويزيون آلمان در تهران پاسخ می‌دهد:
«به اين سرعت اتفاق نخواهد افتاد. در اينجا حاکمان هنوز رشته‌ی امور را نسبتا خوب در دست دارند. اما دليل عمده اين است که ايرانيان ديگر خواهان انقلاب و ترور در کشورشان نيستند. از انقلاب سی سال پيش چيزی تقريبا به کلی متفاوت حاصل شده است.امروزه ديگر روحانيون همه‌کاره نيستند. در کابينه فقط يک ملا وجود دارد. بقيه، اعضای سپاه پاسداران هستند.»

بحران ايرانی

ايران در آستانه‌ی انقلاب است، اما مردم از انقلاب می‌ترسند. بسياری از ناطران همين ارزيابی را از اوضاع ايران دارند.

تيموتی گارتُن اش (Timothy Garton Ash)، استاد تاريخ در دانشگاه آکسفورد در مقاله‌ای که برای هفته‌نامه "اشپيگل" نوشته، وضعيت را در ايران همچون آستانه‌ی انقلاب می‌بيند، اما تأکيد می‌کند که نمی‌توان پيش‌بيينی کرد که از اين وضعيت چه درخواهد آمد. «سير حوادث بستگی به بازی متقابل ميان رفتار پيش‌بينی‌ناپذير توده‌ها و تصميمات رژيم تهران دارد. تصميمات را گروهی کوچک پشت درهای بسته می‌گيرند. يک چيز اما مسلم است: اين يک بحران ايرانی است، ايرانی‌ها خود آن را پديد آورده‌اند و ايرانی‌ها بايستی خودشان برای آن چاره‌ای بيابند.»

نقش خارج

تأکيدی که مورخ انگليسی بر ايرانی بودن بحران ايران می‌کند، به خاطر اين است که نقش خارج در تأثيرگذاری بر آن را محدود می‌بيند. او البته مخالف آن است که اروپا و آمريکا دست روی دست بگذارند. به نظر تيموتی گارتُن اش، کاری که غرب می‌تواند بکند، کمک رسانه‌ای به مردم ايران است: «از ما، برای اين که مستقيما از تحول سياسی در ايران پشتيبانی کنيم، کار چندانی برنمی‌آيد. کاری که می‌توانيم کنيم اين است که رسانه‌ها را باز نگه داريم، از جمله اينترنت را، تلويزيون‌های ماهواره‌ای را و شبکه‌ی تلفن همراه را. ايرانيان به کانال‌های تبادل اطلاعات نياز مبرم دارند، تا متقابلا يک ديگر را در جريان تحول امور در کشورشان بگذارند.»

تيموتی گارتُن اش، در ادامه می‌افزايد، مردم ايران از طريق رسانه‌ها دنبال خبرهايی در اين مورد نيز می‌گردند که غرب چه رفتاری دارد. به نظر او مردمی که برای آزادی زندگی خود را به خطر می‌افکنند، از اين‌که می‌بينند غرب تنها به مسئله‌ی اتمی علاقه‌مند است، ناخرسند اند.

از امسال مسئول ارشد سياست خارجی اتحاديه‌ی اروپا، ديپلمات بريتانيايی خانم کاترين اشتون (Catherine Ash) است. مقاله‌ی استاد آکسفورد به مناسبت آغاز کار اشتون نوشته شده است. تيموتی گارتُن اش از خانم اشتون انتظار دارد که سياستی را در برابر رژيم ايران پيش گيرد، که کمتر ملاحظه‌کارانه باشد: «خانم اشتون، پا پيش بگذاريد. به نام اروپا با شکنجه‌گران درگير شويد.»