جنبش يا شورش؟ تدبير چيست؟ محمدرضا شکوهی‌فرد

[email protected]

بنظرم اکنون که شواهد بسياری دال بر سردرگمی نظام در برخورد با حرکت سبز رخ هويدا نموده، ، مناسب است در اين بزنگاه حساس که به هر روی تغيير در اشلی که هم اکنون پيش بينی اش سخت است، محتمل ترين حالت نيل خود را می گذراند، نيروهای نظری و فکرساز حرکت سبز در هر رتبه ای که قرار دارند، از روشنفکران دينی تا سکولارهای سبز تا فعالين زن و بسياری ديگر از ترم های جهت ساز حرکت، که زمينه ها و وزن موثر و استعداد اجتماعی درونی را معطوف خود دارند، به جای گاها جدل های بی نتيجه و هيستريک و نبش قبر تاريخ از برای خم کردن کمر طرف مقابل با درک صادقانه و مسئولانه ، قدم در وادی نقد و اصلاح درون گفتمانی جهت رسيدن به يک تفاهم حداقلی که بتواند با تجميع طيف های گوناگون نيروهای اجتماعی پشت پيکره حرکت سبز، تعريف و شناسنامه اين حرکت را از يک شورش اجتماعی به يک جنبش مبدل سازد، بنهند.

تعارفی نبايد داشته باشيم، هر کس متعلق به هر جريان و مشيی اگر بخواهد در تعريف حرکت فعلی از شناسه جنبش استفاده کند، آگاهانه يا نا آگاهانه چشم بر واقعيات بسته است و نه در قبال اهداف ملت و نه در قبال مسئوليت های خود صادق نيست.
همانگونه که بر اهل نظر پوشيده نيست، ما در تعريف و توصيف يک حرکت به جنبش و نهضت يا تنها يک شورش با يکسری مولفه ها و خصلتها سر و کار داريم.
ما در بيان جنبش ها و نهضت ها بايد خصلتهايی چون، تفکر غالب، رهبری يا رهبران مشخص، همراهی توده ها و نه طبقات اجتماعی را در نظر ملحوظ داريم و به اين حقيقت، ملتزم باشيم در تحليلها و راهکارها که صرفا پراتيکی می تواند عنوان جنبش بر خود گيرد که دارنده اين سه ويژگی بشکل مشخص باشد.
شورش های اجتماعی( ونداليسم) اما، ، تنها اعتراضات اجتماعی هستند که ناشی از نارضايتی از وضع موجود ميباشد . در شورشهای اجتماعی به سبب نبود ايدئولوژی مشخص و شفاف و ابهام در کنش ها و واکنش های نيروهای فاعل, تناقضات فراوانی پديدار می شوند، که اين تناقضات تنها به سبب تفاهم بر سر نخواستن يک خاص مشخص، تجميع نيروهای تضادی را موجب می شود و بديهيست اين يک تجميع ناقص خواهد بود و يحتمل و پس از نيل به هدف مشترک اوليه و اسقرار جريان های تضادی در جايگاه مشخص خود، شکاف ها نمايان می گردد و ممکن است عرصه به گيوتينهای ژاکوبنی تعلق يابد.
مصداق مشخص اين توصيف را ما در انقلاب بهمن بوضوح شاهد بوديم.
حال آيا در حرکت فعلی، در ايرانمان ما خصايص و ويژگی های يک جنبش را شاهديم؟

پاسخ بدين سئوال در ظرف توان تحليلی جوانانی چون من که با همه داشته هامان از لمس واقعيت های جامع شناسی سياسی محروم بوده ايم و جز مجموعه ای از يافته های آکادميک و نوستالوژی های تاريخی، ثروت کارايی نداريم و اين طبيعيست، نمی گنجد و قطعا نيروهايی که از حيث اندوختگی از ما صائب ترند،و تعدادشان در ميان نيروهای سياسی معترض کم نيست، بايد و می توانند پاسخ گويی اين پرسش مهم باشند.

اينجانب شخصا بر اين نظرم که اگر چه چنين خصايصی در حال حاضر در حرکت سبز مشهود و ملموس نيست اما استعداد و توان و زمينه های مشخص و غير قابل انکاری برای نما و نسج اين خصلتها و شناسه ها در اين حرکت وجود دارد و تبارز اين ويژگی ها تنها می تواند با تدابيری که جريان های سر حرکت از جمله رهبران و ديگر جريان هايی که نقش مشرب را در عرصه نظری دارا هستند، از حالت بلقوه به فعل درآيند چه که اگر صرفا با اتکاء به درون مايه های مبهم سياسی که تک بعدی هستند و نگاه بازی ندارند، به ادامه راه و نيل به مطلوب انديشيده شود، اگر چه دستاوردهايی در بر خواهد داشت اما ستون پايه ها همچنان ناقص باقی خواهد ماند و تضمينی از برای دوبارگی تکرار تاريخ وجود ندارد.

قطع يقين تام قرائن حکم بر ساقط شدن يا استحاله کامل و زودهنگام سيستم فعلی صادر می کند و ما را اميدوار که تغيير شرايط نزديک است و اما هراسی غريب نيز همه گاه به سراغمان می آيد که فردای پيروزی آسمان آبی خواهد بود يا ...؟

اميد آنکه فردای پيروزی همچنان پوينده دور باطل تراژدی های تاريخی نباشيم.