اشتباهات جرس و مسئوليت‌ روزنامه‌نگاری، محمدرضا نسب عبداللهی

سايت جرس در مدت فعاليت‌اش، چندين بار دست به اشتباهاتی زده اما در بيشتر موارد با فراموش کردن «مسئوليت‌های حرفه‌ای» و بدون هيچ توضيحی از کنار آن‌ها گذشته است.

«انتشار مصاحبه قديمی محمدهادی نژادحسينيان، نماينده پيشين ايران در سازمان ملل به عنوان خبر تازه و تيتر يک، انتشار بدون اجازه سخنان مادر ندا آقا‌سلطان در يک گزارش و انتشار مصاحبه پروين تاجيک و حذف بدون توضيح آن» از جمله نمونه‌هايی است که اخيراً در سايت جرس رخ داده اما سردبيران اين سايت به جای «مسئوليت‌پذيری» و توضيح، تلاش کرده‌اند که از کنار آن‌ها با بی‌تفاوتی بگذرند.

شايد بيهود باشد که انتظار داشته باشيم رسانه‌های غيرحرفه‌ای فارسی زبان، همان واکنشی را که مثلاً سی‌ان‌ان در برابر اشتباه يکی از سردبيرانش نشان داد و وی را اخراج کرد، داشته باشند اما با اين وجود نبايد فراموش کرد که «بی‌تفاوتی» هم سبب تکرار اشتباه و به خطر افتادن اعتبار رسانه می‌شود و هم ممکن است فردی را که طرف صحبت با خبرنگار قرار گرفته اما خبرنگار بدون اجازه سخنانش را ضبط و منتشر کرده، دچار مشکل کند و او را قربانی خبررسانی رسانه گرداند.

١- به دست‌آوردن خبر از هر راهی و با هر شيوه‌ای بر خلاف اصول اخلاقی روزنامه‌نگاری است که به ما می‌گويد که «توجه داشته باشيد در به دست آوردن اطلاعات و تهيه گزارش، به حريم ديگران صدمه‌ای وارد نشود. به ياد داشته باشيد دنبال کردن يک خبر يا گزارش مجوز انجام هر عمل گستاخانه‌ای نيست.» (اصول اخلاق روزنامه‌نگاری "جامعه روزنامه‌نگاران حرفه‌ای آمريکا"- مرکز آموزش و پژوهش همشهری)

٢- خبر قديمی را نبايد به عنوان خبر تازه به مخاطب منتقل کرد. يکی از اصول اخلاقی روزنامه‌نگاری می‌گويد که «از انتشار اخبار قديمی خودداری کنيد. در صورت نياز، قديمی بودن خبر را به گونه‌ای مشخص کنيد.» (همان منبع)

٣- خبرنگار بايد مراقب باشد که برای به دست آوردن يک خبر نبايد ديگران را به خطر بياندازد.
٤- رسانه و خبرنگار، خطاهای خود را بپذيرند و در زودترين هنگام ممکن آن را اصلاح کنند و به مخاطب نيز توضيح دهند. يکی ديگر از اصول اخلاقی روزنامه‌نگاری تأکيد می‌کند که «از آن هايی که ممکن است به خاطر پوشش خبری متحمل ضرر و زيان شده باشند، دلجويی کنيد.» (همان منبع)

٥- رسانه نبايد در برابر کسانی که کمک مالی می‌کنند، تسليم باشد و در برابر پوشش دادن يا ندادن رويدادی، خواسته‌های کمک‌کنندگان را بپذيرد.

يک خبرنگار و روزنامه‌نگار در حرفه خود مانند همه حرفه‌ها بايد «اصول اخلاقی» را رعايت کند. هنگامی می‌توان گفت که يک رسانه به «اخلاق حرفه‌ای» پايبند است که «اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری» را رعايت کند و در موقعيت‌های دشوار تصميم‌گيری نيز وظايف حرفه‌ای را بر «منافع شخصی و سياسی» ترجيح دهد.

سردبيران سايت جرس در ابتدا بايد از خود شروع کنند و تلاش نمايند تا بيش از گذشته اصول اخلاقی روزنامه‌نگاری را رعايت کنند تا اعتبار جرس بيش از اين به خطر نيفتد و سپس به برخی از خبرنگاران‌شان که ممکن است اصول حرفه‌ای را در مسير خبررسانی فراموش کنند، يادآوری کند که نبايد منافع شخصی يا سياسی را بر وظايف حرفه‌ای ترجيح دهند.

محمدرضا نسب عبداللهی، مدير نيوزبان
www.newsbaan.com