ايران، تونس؛ تفاوت‌ها، علی مهربان

بعضی از اصحاب قلم در چند روز گذشته بدون در نظر گرفتن تفاوتهای ماهوی مابين شرايط ايران و تونس يه قياس توانمندی جنبش مردمی در تونس با سرنگونی ديکتاتوری بيست و چهار ساله و ناتوانی جنبش سبز ايران در تغيير روند خودکامگی و فرد محوری در کشور پرداخته درعمل قياسی باطل را بدون توجه به واقعيتهای موجود می نمايند. اين دنباله همان عدم درک روشنفکران ما در دهه ۵۰ و ناتوانی ايشان از درک واقعيات، نشانه کوتاهی وعدم توانمندی انان در تحليل شرائط و تبيين رهيافتهاست، که دوباره به ان مبتلا و ادامه ان ما را به وضعی غريب تر از ۵۷ خواهد برد.
در ابتدا بايد متوجه اين نکته بود که جنبش راه سبز نه تنها شکست نخورده بلکه موفق گشته که هيمنه و اقتدار باند خلافت را براستی در معرض ديد و قضاوت جهانيان، مسلمانان و مردم ايران از هم پاشيده و در فاز اول خود بخوبی از عهده هماوردی و ستيز با اقتدار گريان بر امده است، جنبش در افکار وانديشه ايرانيان بخوبی اثرگذارده ميرود که بنياد ظلم و راههای منتهی به حکومت فردی در افکار عمومی و انديشه ايرانی را از اساس برکنده، ارمان جمعی، دمکراسی خواهی و فصل الخطاب بودن اراده مردم را هنجار و در صحنه مديريت کشور به عمل و اجرا رساند. امروز اين جنبش بر خاسته از اعماق وجود ملتی نجيب و ازاده به درون خانه اصحاب قدرت نيز نفوذ کرده، فرزندان و کسان انان را نشانه رفته، ميرود که با گفتمان و ادبيات ازاديخواهانه و حماسی مردمی خود نقش اول و اصلی را در اداره کشور در اينده ای نه چندان دور بدست اورده ملتی کهن را از جور و بيدادگری فردی مذهبی برای هميشه تاريخ برهاند.

ملت ايران در گذشته تاريخ با تجربه حکومت فردی سلطنتی و نتايج اسفبار منتج از ان نوع حکومت اشنا بوده حقايق پيرامون انرا ملموس ديده به عواقب ان تقزيبا اگاه بوده است، اما حقيقت نهفته در اقتدار و قدرت منشعب از مذهب و دين را نيازموده تجربه ای نسبت به ان نداشته که اين ازمون سی ساله قدرت در کف مذهب و در دست عالمان دينی تجربه ای بس پر هزينه و بسيار اندوه بار برای ملت ايران بدست امده، بوده است و در اين ميان نقش جنبش سبز بعنوان نقطه عطفی در بر ملا سازی و افشای پلشتی و ادبار حاصل از اين روش حکومتداری و اثرات مخرب منتج از ان در ميان جامعه و مردم نقشی برجسته و اول بوده پرده های تزوير و نيرنگ منبعث از حکومت مذهبی خلافی را به کنار زده مردم را از ماهيت زشت اينوع از اداره کشور اگاه ساخت.
با اينهمه بايد بشرائط ايران و تفاوتهای ان با کشوری مثل تونس بدقت نگريست و اختلافهای اساسی در نوع نگاه مردم دو کشور را بخوبی ديد.
۱- ايران کشوری ژئو پلتيک در کناره ابراهه خليج فارس و مسلط بر ان است، خليجی که حجم قابل توجهی از صادرات نفت به جهان را پوشش داده و سرمايه عظيمی از انرژی و ثروت منبعث از ان را در درون خود جای داده است. ايران تنها راه مطمئن ترانزيت انرژی بين شمال و جنوب و همينطور در مسير شرق به غرب است که علی رغم تمايل غربيان به جايگزينی راههای ديگر( راههايی نامطمئن و گرانتر) کماکان با صرفه و ايمنترين راه انتقال انرژی است. اين نکته يکی از دلايل اصلی موثر بر اراده قدرتهای بزرگ اقتصادی سياسی بين المللی مبنی بر جلوگيری از به قدرت رسيدن حکومت و دولتی مقتدر و ملی در ايران است. انان ترجيح ميدهند حکومتی نا لايق و ناتوان از حل مشکلات کشور و مردم بر مسند باشد تا بجای تلاش برای تامين سعادت ايرانيان به طرح شعائر پر طمطراق غرب ستيز پرداخته منافع اعراب حاشيه مديترانه را تامين، سرمايه و ثبات ايران را دستخوش نابودی و پرداخت هزينه گزاف دروغگوئی و بظاهر قلدری خود گرداند، هر چند که بظاهر با منافع غرب در ستيز و مقابله باشد و انرا مورد هجوم قرار دهد.
۲- تونس بعنوان يک کشور افريقايی از چنين وضعيتی برخوردار نبوده تاثير بسزائی در ايجاد ثبات در منطقه پيرامونی خود منفردا نداشته و ندارد.
۳- حضور درازمدت استعمار در کشورهائی مثل ايران نتايج و منافع دراز مدتی را برای انان در بر داشته که گذشت از ان برايشان براحتی مقدور نيست، انان ادامه ان وضع را در قالب روشهای نوين تسلط بر ارکان فکری و اداره کشورهای هدف از طريق به قدرت رساندن ارادتمندان و عواملشان پيگير بوده، هميشه بازيها و روشهای جديدی را در پس پرده برای اجرا در دست داشته اند که کشوری مثل تونس بدلائل عديده مشمول اين قاعده نمی باشد. حکومت مستقر در ايران عملا در طول سی سال گذشته در جهت تامين منافع غربيان گام برداشته علی رغم شکل ظاهری در عمل نه تنها مخل امنيت انان نبوده بلکه با توسل به حربه ايجاد خطر برای همسايگان عرب در منطقه پای اجانب را به خليج فارس و حضور بر سر چاههای نفت باز کرده، در واقع بر امده از اراده انان و مخل اسايش، امنيت و سعادت مردم خوب ايران بوده است.
۴- در عمل انان که اجلاس گوادالوپ و لزوم تغيير رژيم در ايران را در دهه ۵۰ پيگير گشته، مسبب سقوط دولت وقت گرديدند، از انچنان منافعی در پی ايجاد حکومت جديد برخوردار گشته اند که بعيد می نمايد به اسانی با تغيير رژيم در ايران موافقت کرده با ان کنار بيايند، هر چند که زياده رويهای حکومت فعلی و تلاش انان در جهت بکار گيری تکنولوژی هسته ای و استفاده از ان حتی در بعد نظامی در تضاد با منافع انان و اقيانوس ثبات و ارامش غربيان را به تلاطم واداشته خطر را بخوبی درک ميکنند، اما تمايلات بخش سنتی انان و روابط پيچيده و پنهانشان با لايه هائی از دايره قدرت و مذهب در ايران تاکنون مانع از توسعه روند تغيير در کشور شده ادامه وضع موجود را حتی در قبال درک خطر در سالهائی به مراتب کوتاهتر در تعارض با منافع خود نمی بينند.
۵- از طرفی تمايل غربيان برای در فشار گذاشتن کشورهای افريقايی موثر در خاورميانه و بر عمق استراتژيک غرب در منطقه از طريق ايجاد دمکراسيهای غرب خواسته برای تضعيف اقتدار قدرتهای منطقه ای در ان ناحيه همچون دولت و حکومت مصر بر کسی پوشيده نيست، در همين رابطه عدم مخالفت انان با اتفاقات و استمرار جنبش مردمی تونس که مسبب سقوط حکومت و تغيير رژيم گرديده از همين زاويه معنا يافته قابل بررسی است.
۶- از طرفی ملت ايران ملتی باهوش و دارای قابليتهای فراوان و متنوع است که رها کردن اين ملت بحال خود برای انان به صلاح نبوده منافعشان را در معرض مخاطره قرار خواهد داد. از اين ملت مردان بزرگی همچون نادر افشار سر براورده در صورت فراهم بودن زمينه کارهای بزرگی را به منصه ظهور رسانده اند.
۷- حاکمان فعلی علی رغم ظاهر، مردانی زبون و وطن فروشند که در مقابله با ديگران در صورت تامين منافع فرديشان براحتی از منافع مردم و کشور گذشته در قبال ادامه حکومت و بظاهر اقتدارشان در هيچ نقطه ای با بيگانه تضاد نداشته شريک راه و همگام در سرقت منابع و ثروت ايرانند. روح لطيف و حوزه نشين انان در تضاد با ناملايمات و سختی هاست، براحتی در مقابل تشر بيگانه منافع کشور را در طبق اخلاص به اجانب تقديم کرده بر اين بی ابروئی وقعی ننهاده بلطف احکام توجيه گر مذهبی پوششی شرعی بر تن ان خواهند نمود.
۸- ما در ايران امروز، کمتر شاهد رهبرانی ميهن پرست و بواقع دلسوز مردميم، انانکه به حقيقت در اين مسير گام بردارند يا بدست مشکوک بيگانه بوسيله خودی از بين ملت رخت بر بسته حذف خواهند شد يا بوسيله ترور شخصيت شان از عرض اندام و ظهور در عرصه منع ميگردند، سالها تجربه تلخ اين رفتن خوبان از ميان ملت دليل اين مدعاست، اين ضعف فزاينده بارها مسبب عدم دسترسی ما به ازادی و دمکراسی در ميهن بوده وقايع سال گذشته از اين قاعده مستثنی نيست. چه درست در بزنگاه رسيدن به مقصود مردم را با لطايف الحيلی از ادامه راه بازداشته، در بيانی لطيف و زيبا خواسته ها و اهداف را دستخوش تغيير قرار داده مسير عوض گشته است. اينجاست که به لزوم ارجح دانستن اهداف ملی و وطنی بر شعائر مذهبی پی برده، لزوم بازبينی در خواسته ها و اهداف ميان مدت و دراز مدت جنبش را قطعی می بينيم. تا زمانيکه ما به حکومت و ابزار ان در چهارچوب و پوشش دين نگريسته معطوف به پيدا کردن راه از ميان شعائر مذهبی هستيم به مانند دايره ای پيوسته بدور خود چرخيده راه را از بيراه باز نخواهيم شناخت. تعيين هدف، گام اوليه در رسيدن به خواسته هاست که متاسفانه ما در اين جنبش هدف نهائی و اصلی را تبيين و تعيين نکرده، با طرح شعار باز پس گيری اراء سرقت شده بدست حکومت مردم را به ميدان اورده در ميانه راه تازه به صرافت امکان تغيير اساسی و تحول بنيادين انديشيده از ان ترسيده در جا ايستاده ايم و بعضی از ترس اينده و پاسخگوئی به اشتباهات گذشته راه را مسدود و ملت را در ميانه ميدان رها کردنده اند که اين خود ظلمی مضاعف بر مردم خوب و نجيب ايران است که پس از انهمه لاف و گزاف دوران شعائر اصلاحی، ناکام از بدست اوردن حداقل ها و در پی ايجاد ان سر خوردگی در ملت، مردم به ميدان امده را دوباره تنها گذاشته بر سبيل قبل و طبل شعائر بی محتوا کوبيده مردم را به ان سرگرم و بی توجه به نادر بودن موقعيت، دوباره گذر زمان و سوزاندن فرصتها را به دشمن ملت دو دستی تقديم کرده ايم.
در تونس علی رغم نبود رهبری مناسب و درخور، مردم با توسل به خرد جمعی از فرصت بدست امده کمال بهره مندی را برده فرصت سوزی نکرده، نتيجه را به اما و اگرها واگذار ننمودند. با توجه به اينکه در ان هنگامه رهبر مطرحی در بين انان موجود نبوده و انان هم که بودند با طرح فرعيات سرعت مردم را کم نکرده مانع بر سر راه ملت نتراشيدند، مردم بسادگی و با مدد الهی در کوتاهترين زمان ممکن به اصلی ترين هدف يعنی تغيير اساسی در شيوه اداره کشور رسيده با برخورداری از پيروزی اوليه حتما با درايت و کمک صاحبان انديشه و دلسوزان ملتشان به نتايج خوب و درخوری در اداره جامعه دلخواه خود خواهند رسيد. اين نقطه ضعف بزرگ ما در جنبش سبز در سال گذشته بوده است، خرد جمعی ماحصل تفکر صاحبان انديشه در ان هياهو بجای تعيين راهبرد رهائی ملت از ظلم موجود و نيل به خواسته های مردم، تا حد ممکن در برابر سرعت و عزم تغيير منبعث از اراده ملی مقاومت کرده با طرح شعائر فرعی راه را در ميانه بيراهه های موجود کم رنگ و نا ملموس ساخته اند، چه اگر سرعت مردم را کم نکرده و اراده ملت را به تحليل نبرده بودند شايد که امروز بجای مردم تونس ملت عزيز ايران مورد ستايش و تمجيد جهانيان قرار گرفته تمهيد رهائی ملت ايران، رهيافت ازادی بسياری از ملل ديگر ميگشت. دراينجا توجه به اين نکته که در هر شرائط حفاظت از دستاوردهای مثبت اين سی سال تجربه تلخ حکومت مذهبی مخصوصا در بعد نظامی و کسب تکنولوژی و دکترين دفاعی در برابر کوران حوادث و تغييرات بنيادين اهميت بسزائی داشته نبايد گذاشت که همچون سی سال پيش بر باد رفته ضعف ناشی از ان را دوباره به کشور تحميل کرد، اين نکته حائز اهميت بسيار بوده در خور اهتمام فراوان است.
نکته مهم ديگر پويندگی و زندگی راه سبز اميد در رگها و شريان جامعه زير پوست شهر بدست مردم و صاحبان قلم است، همانکه مهندس موسوی در تبيين راهبردها در محضر ايت الله منتظری مطرح کرد، ضربان ادامه حيات مبارک اين جنبش بخواست و اراده مردم و منبعث از ارداه ملی ميهنی انان است که تداوم ان نه تنها خانه ظالمان فعلی بلکه بنياد هر چه پليدی و زشتی منبعث از قدرت فردی در کشور را برای هميشه بلطف خدا بر باد خواهد داد.
امبد به اينده و ايجاد عزم و فهم ضرورت تغيير در درون جامعه راهبرد پيش روست، ما نيز چون مردم تونس نيازمند تغييريم و به تحول بنيادين در ساختار ارکان اداره کشور مجبوريم. دير يا زود اين اتفاق خواهد افتاد و مقاومت در برابر اين تغيير نه تنها مانع از ان نخواهد شد بلکه شدت و حدت امواج متبادر از انرا بيشتر خواهد نمود، پس به صلاح همگان است که در مقابل اين اراده ملی سر تعظيم فرو اورده ملت را در رسيدن به ان خواسته ياری و کمک کنند./
ايران پاينده و ايرانيان سربلند، بلطف خدا/

علی مهربان