سازمان‌های اطلاعاتی کنترل خود را بر رسانه‌های خارجی در ايران افزايش می‌دهند

يک منبع در دولت ايران که خواست نامش فاش نشود به کمپين بين‌المللی حقوق بشر در ايران گفت: "با نزديک شدن انتخابات رياست جمهوری سال ۱۳۹۲، وزارت اطلاعات، سپاه پاسداران و شورای امنيت ملی به معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فشار می‌آورند تا کنترل بيشتری روی نحوه‌ی خبررسانی رسانه‌های خارجی درباره‌ی سياست و اقتصاد ايران داشته باشند."

(۲۵ ارديبهشت ۱۳۹۱) کمپين بين المللی حقوق بشر در ايران امروز گفت که مقامات ايرانی بايد به محدوديتهای فراقانونی و ارعاب روزنامه نگاران رسانه های خارجی خاتمه دهند.

هادی قائمی، سخنگوی کمپين گفت: ” فشارو سرکوب روزنامه نگاران ايرانی موضوع جديدی نيست اما مقامات ايرانی هم اکنون سرکوب خود را به وضوح برای ناديده گرفتن آزادی رسانه های خارجی حاضر درايران به کار می گيرند.” وی افزود: “ما شاهد استفادۀ روزافزون مقامات ايرانی از ارعاب، دستگيری، سانسور، و ساير شيوه های محدود کردن رسانه های خارجی نسبت به پوشش خبرهای مربوط به ايران هستيم.”

يک منبع در دولت ايران که خواست نامش فاش نشود به کمپين گفت: “با نزديک شدن انتخابات رياست جمهوری سال ۱۳۹۲، وزارت اطلاعات، سپاه پاسداران و شورای امنيت ملی به معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فشار می آورند تا کنترل بيشتری روی نحوۀ خبررسانی رسانه های خارجی در بارۀ سياست و اقتصاد ايران داشته باشند.”

اين منبع دولتی همچنين گفت که سازمان اطلاعات سپاه پاسداران در خصوص محدودکردن مطبوعات خارجی فعال تر از ساير سازمانهای اطلاعاتی است: “سپاه اعتقاد دارد که دولت ايران در خصوص حضور روزنامه نگاران خارجی در ايران برای پوشش خبری اعتراضات پس از انتخابات رياست جمهوری سال ۱۳۸۸ اهمال کرده است. بنا براين آنها در تلاشند تا حضور خبرنگاران خارجی در ايران با کنترل بيشتری همراه باشد.”

از زمان انتخابات سال ۱۳۸۸ تا کنون، مقامات ايرانی چندين روزنامه نگار و نويسنده و خانواده هايشان و ايرانيانی که در رسانه های خارجی مانند بی بی سی فارسی، رويترز، نشریۀ نيوزويک، و مجلۀ نيويورکر کار می کنند را مورد تهديد و بازجويی قرار داده اند.

يک منبع مطلع به کمپين گفته است که ماموران اطلاعاتی ايران يک خبر نگار خبرگزاری رويترز را پس از اينکه يک گزارش ويديويی در خصوص زنان رزمی کار منتشر شد مورد تهديد قرار دادند.

در تاريخ ۲۸ بهمن ۱۳۹۰، خبرگزاری رويترز که مقر آن در لندن می باشد، گزارشی در خصوص زنان ايرانی که در حال تمرين ورزش رزمی ژاپنی نينجوتسو بودند را منتشر کرد. اين گزارش که بدوا تحت عنوان “هزاران زن نينجا تمرين می کنند تا قاتلان ايران شوند” به صورتی گمراه کننده ، به ورزشکاران زن ايرانی به عنوان “قاتل” اشاره می کرد. نتيجتا ايران پروانۀ خبرنگاری ۱۱ روزنامه نگار رويترز در ايران را تعليق کرد.

پرس تی وی، شبکۀ خبری انگليسی زبان که توسط دولت ايران اداره ميشود، گزارش داد زنانی که در گزارش رويترز نمايش داده شده بودند در پی شکايت از رويترز به دليل افترا می باشد.

کمپين اخيرا مطلع شده است که چند روز پس از انتشار ويديوی زنان رزمی کار، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خبر نگاری را که مسئول گزارش بوده فراخوانده است. طبق گزارش يک شاهد عينی، زمانی که اين خبرنگار در محل وزارت ارشاد در تهران حاضر شد، کارمندان وزارتخانه در مقطعی محل را ترک کردند و سپس مامواران سازمان اطلاعات سپاه پاسداران وارد شدند و اين خبرنگار را ساعتها مورد بازجويی قرار دادند. اين خبرنگار در بخش مطبوعات خارجی وزارت ارشاد مورد بازجويی قرار گرفت. اين شاهد عينی گفت که اين خبرنگار به شدت وحشت زده شد بود و پس از اين بازجويی به شدت می لرزيد.

منبع دولتی که قبلا به وی اشاره شد همچنين گفت که ماموران سازمان اطلاعات سپاه پاسداران به وزارت ارشاد و خبرگزاری رويترز گفتند که “نبايد کلمه ای در خصوص جلسۀ بازجويی گفته شود.”

همچنين اين منبع ادعا کرد که خبرنگار رويترز مورد تهديد قرار گرفته و به وی گفته شده که نمی بايد در خصوص بازجويی سخن بگويد وگرنه خود و خانواده اش با مشکل مواجه خواهند شد. منبع دولتی فاش کرد که مقامات به دفتر رويترز در تهران گفتند که اگر خبری از بازجويی چاپ شود، دفتر اين خبرگزاری هرگز مجددا باز نخواهد شد.

هادی قائمی گفت: ” نهادهای اطلاعاتی امنيتی با استفده از آزار، ارعاب، سانسور، و بازداشت خبرنگاران خارجی تلاش ميکنند تا از اين طريق بتواند کنترل ناروای خويش روی پوشش خبری را اعمال کند.”

لورا سکور، نويسنده ای که برای مجلۀ نيويورکر می نويسد و در اثنای انتخابات اخير مجلس برای چند روز به تهران سفر کرده بود برای کمپين تشريح کرد که مقامات ايرانی چگونه تلاش کردند تا توانايی گزارشگری وی را در زمان انتخابات مجلس در اسفند ۱۳۹۰ محدود نمايند.

سکور به کمپين گفت: “در هفتۀ انتخابات مجلس، ما خبرنگاران خارجی که به ايران رفته بوديم در مقاطعی وادار به تبعيت از برنامه ای شديم که ما را داخل يک اتوبوس محصور می کرد و ما را به صورت يک گروهِ تحت نظر پيش يکديگر نگاه می‌داشت.” وی افزود: “در روز انتخابات ما را ۱۱ ساعت در يک اتوبوس نگاه داشتند که همراه با تلويزيون دولتی ايران به ايستگاههای رای گيری برويم، در حاليکه ماموران تلويزيون ايران از ما فيلم می گرفتند و ماموران اطلاعاتی مراقب ما بودند. تنها انتخاب ديگری که ما داشتيم بازگشت به هتلمان بود که از ترک آن منع شده بوديم.”

سکور افزود: “در طول آن هفته، حد اقل دونفر از ما بازداشت شدند و مورد سئوال قرار گرفتند. در مورد خودم، من در خصوص تحرکاتم و ارتباطاتم مورد سئوال قرار گرفتم و متهم به جاسوسی شدم و برخی از کاغذ های شخصی ام توقيف شدند.”

سکور در شمارۀ مورخ ۱۸ ارديبهشت ۱۳۹۱ مجلۀ نيويورکر شرح کاملی از ماجرای خود را روايت کرده است.

از سال ۱۳۸۸ تا کنون، تعداد روزنامه نگاران خارجی که اجازۀ ورود و فعاليت در کشور را يافته اند به نحو محسوسی کاهش يافته است. يک روزنامه نگار کانادايی به کمپين گفت که مقامات ايرانی مستقيما به وی گفتند که تقاضای ويزای وی را به اين دليل رد می کنند که از پوشش خبری وی در خصوص مسايل ايران ناراضی بوده اند.

در عمل، وزارت ارشاد پرونده ای حاوی گزارشهای منتشرشدۀ روزنامه نگاران خارجی که در ايران کار می کنند نگهداری می کند. اين پرونده در زمانی که مقامات تصميم می گيرند آيا به روزنامه نگاران متقاضی ورود به ايران ويزا بدهند و يا نه مورد استفاده قرار می گيرد.

منبع دولتی برای کمپين تشريح کرد که در نتيجۀ روند رو به رشد محدوديت برای روزنامه نگاران خارجی، در اسفند ماه گذشته تنها از تعداد محدودی از روزنامه نگاران برای ارایۀ پوشش خبری انتخابات مجلس دعوت شد.

همچنين کمپين در گذشته در خصوص حمله به بی بی سی فارسی، شامل ايجاد اختلال روی امواج ماهواره ای برنامه ها، آزار روزنامه نگاران بی بی سی و دستگيری همکاران بی بی سی گزارش داده است. در شهريورماه ۱۳۹۰، مقامات ايرانی شش مستندساز مستقل ايرانی را به دليل اينکه مجوز پخش فيلمهايشان را به بی بی سی فارسی واگذار کرده بودند دستگير کردند. در ديماه ۱۳۹۰، مقامات يک عضو خانوادۀ يک کارمند بی بی سی فارسی در لندن را دستگير کردند و سپس تلاش کردند تا اين عضو خانواده را وادار کنند تا همکاری عضو خانوادۀ خود با بی بی سی فارسی را تقبيح نمايد.

صادق صبا، رييس بی بی سی فارسی همان زمان به کمپين گفت: “يک عضو خانوادۀ يکی از کارمندان بی بی سی فارسی بازداشت شد و تحت فشار قرار گرفت تا از طريق اينترنت با اين کارمند بی بی سی ارتباط بر قرار نمايد.” وی افزود: “در طول اين ارتباط، کارمند بی بی سی از راه دور مورد بازجويی قرار گرفت تا در خصوص بی بی سی اطلاعات ارائه نمايد.”

اخيرا پرس تی وی ايران يک گزارش انتقادی از بی بی سی فارسی را با نام “چشم روباه” پخش نمود. در اين گزارش، فيلم هايی از زمان زندان چندين زندانی نمايش داده می شود و شواهد نشان می دهد که آنها برای اعتراف به اينکه برای بی بی سی فارسی کار و يا همکاری می کرده اند تحت فشار بوده اند. حکومت ايران همکاری با بی بی سی فارسی را جرم تلقی می کند.. اين فيلم که گفته ميشود توسط سازمان اطلاعات سپاه پاسداران به پرس تی وی داده شده است، در اتاقهای بازجويی زندان اوين فيلمبرداری شده است. رسانۀ دولتی سيمای جمهوری اسلامی ايران نيز برنامۀ مشابهی را برای مخاطبان فارسی زبان خود پخش کرد.

طبق اظهارات منبع دولتی کمپين، اين برنامۀ تلويزيونی صرفا يک کار رسانه ای نبود.

اين منبع دولتی گفت: «پرس تی وی هم اکنون به عنوان بازوی رسانه ای اطلاعات سپاه عمل می کند. به همين خاطر هم در جريان پخش فيلم “چشم روباه” بخشی از مواد اوليه برای تهيه فيلم را توسط اطلاعات سپاه تهيه کرده بودند. يعنی از طريق پرس تی وی سعی می کنند که به رسانه های مختلف فشار بياورند.»

سازمانهای اطلاعاتی ايران سابقۀ استفاده از زور و شکنجه جهت گرفتن بيانات و اعترافات دروغين را دارا می باشند. در مواردی، ماموران اطلاعاتی با “پرس تی وی” و ساير رسانه های دولتی همکاری تنگاتنگی داشته اند و از اين طريق اعترافات اجباری تلويزيونی افراد بازداشت شده را بعضا قبل از محاکمۀ آنان ضبط کرده اند. مازيار بهاری، خبرنگار سابق مجلۀ آمريکايی نيوزويک بيان کرده است که در سال ۱۳۸۸ وادار به انجام چنين اعترافات ضبط شده ای شده است.

طبق اظهارات منبع دولتی، “پرس تی وی” سازمانی بود که گزارش رزمی کاران رويترز را تبديل به يک موضوع بحث انگيز کرد. دفتر تهران رويترز تنها پس از اينکه پرس تی وی علنا از گزارش رويترز انتقاد کرد بسته شد. پرس تی وی نقش مهمی در تلاشهای دولت ايران برای نظارت و تحديد رسانه های خارجی دارد. منبع داخل دولت ايران گفت: “اين کانال مراقب و دادستان، قاضی، و هيئت منصفۀ دولت در خصوص رسانه های خارجی شده است.”

مازيار بهاری به کمپين گفت: “به نظر من پرس تی وی به عنوان بازوی رسانه ای دولت ايران به صورت کلی و سپاه پاسداران به صورت اخص، سعی می کنند جريان شفاف اطلاع رسانی بين ايران و خارج از ايران را قطع کنند.”

وی افزود: “آنها تلاش می کنند از روش های مختلفی اين هدف را دنبال کنند. اول اينکه آنها از طريق پرس تی وی سعی می کنند سم پاشی کنند و افراد مختلف در حوزۀ رسانه ای را بدنام کنند. گام دوم اين است که سعی کنند از طريق قانونی جلوی فعاليت مطبوعات و رسانه های خارجی را بگيرند. گام سوم که روش شناخته شده و جا افتاده ای در ايران است اين است که از طريق تهديد و زور و اخراج خبرنگاران خبررسانی توسط آنها را محدود و تحت کنترل در بياورند.”

سخنگوی کمپين، هادی قائمی گفت: “روزنامه نگاران خارجی بيش از روزنامه نگاران داخلی نيازمند همکاری دولت برای فعاليت در داخل کشور می باشند. بعضی روزنامه نگاران برای اينکه می ترسند که به آنها ويزا داده نشود و يا توانايی خود را برای کار کردن در ايران از دست بدهند، اين تهديدات و ارعاب ها را افشا نمی کنند. اما دولت از اين ترس سوء استفاده می کند تا از انتشار گزارشات انتقادی مطبوعات بين المللی نسبت به ايران جلوگيری کند. ”