رابطه جنسي و مذهب: آيا اسلام با دانش نوين جنسي در تعارض است؟ حميدرضا شيرمحمدي

www.novinjensi.com

همزمان با انتشار مقاله قبلي در زمينه خودارضايي (ضمن بيان اينكه به عقيده من توصيه به خودارضايي تعارضي با مذهب ندارد) وعده كرده بودم كه در مورد نظر شريعت شيعي اسلامي در اين باره بيشتر صبحت كنم. حقيقت اين است چند تن از دوستان اين سوال را مطرح كرده اند كه آيا من بعنوان يك پزشك- به ضرورت- لازم است كه اينگونه بي محابا وارد مباحث مذهبي و كنكاش در ارتباط آنها با دانش پزشكي شوم؟ شايد در مورد شاخه هاي ديگر علم پزشكي اين مطلب چندان ضرورت نداشته باشد. (مثلاً چندان لازم نباشد به روشن كردن نظر اسلام شيعي در مورد بيماريهاي دستگاه گوارش، دستگاه قلبي و عروقي، دستگاه عصبي و .... بپردازيم). اما در مورد دانش نوين جنسي عدم توجه به روشن كردن ديدگاه مذهب نسب به آن، ما را از برقراري ارتباط درست با مخاطب محروم ميكند. بطور كلي در دنيا هم طب جنسي شاخه اي منحصر به فرد از دانش پزشكي است كه ارتباط بسيار قابل توجهي با زيربناهاي سياسي- اجتماعي و فرهنگي جامعه دارد. توسعه دانش نوين جنسي در هيچ يك از شاخه هاي علم پزشكي اين گونه با واكنشهاي مناقشه آميز روحانيان ديني، سياستمداران، فعالان و اصلاحگران اجتماعي و پيشتازان روشنفكري در جامعه همراه نبوده است. همه از ديدگاه خود نسبت به دانش نوين جنسي موضع گيري كرده اند و انتظار داشته اند كه دانش جنسي نظريات خود را با مواضع آنها هماهنگ كند. ساده ترين واكنشي كه ممكن است از دانش نوين جنسي در مقابل اين واكنشها انتظار داشته باشيم سكوت است. سكوتي كه ممكن است به معاني مختلف تعبير شود. اما نظر من بعنوان يك سكسولوژيست ايراني كه ادعاي پايه گذاري دانش نوين جنسي در ايران را دارد كمي متفاوت است. به عقيده من نياز به ارتباط با مخاطب ايجاب ميكند كه دانش نوين جنسي در ايران پاسخ شفاف و مناسب و صريحي نسبت به موضع گيري هاي مذهبي، سياسي و فرهنگي داشته باشد در غيراينصورت نه تنها حرفش قابل فهم نخواهد بود، كه بخاطر اجتناب از بروز پاره اي بدفهمي ها ناچار از پنهان كردن حقايق مهمي در اين زمينه خواهد شد: شيري بدون يال و اشكم و كوپال.

شير بي يال و دم و اشكم كه ديد؟
اين چنين شيري خدا هم نافريد

در واقع هربار كه من مطلبي در مورد علل بروز و نحوه درمان اختلالات جنسي براي مراجعين بيان كردم بدون استثناء يكي از اولين سوالاتي كه در ادامه ناگزير از پاسخ به آن بودم اين است كه "آيا اين كار با مذهب اسلامي ما در تعارض نيست؟" شايد بسياري سعي كرده اند بدون پاسخ به چنين سوالي كار خود را ادامه دهند. شايد بعضي اصولاً پاسخ به اين سوال را ضروري نميدانند و معتقدند مشكل معتقدات مذهبي بيشتر از آنكه مشكل پزشك باشد مشكل مراجع است و خودش بايد به فكر يافتن راه حلي براي رفع اين تعارضات باشد. همانطور كه در مقاله "آيا خودارضايي عامل بروز مشكلات جنسي ماست؟" اشاره كردم ساده ترين پاسخ به چنين سوالاتي اين است كه بار سنگين پاسخ را از روي دوش خود به دوش مراجع تقليد و علماي صاحب فتوا بيافكنيم. اما آيا واقعاً اين كار منصفانه است و آنها توان تحمل چنين باري را دارند؟ آيا اين كار نتيجه اي جز تشديد احساس تعارض بين مذهب و دانش نوين جنسي و در نتيجه تشديد تعارضات دروني نسبت به رابطه جنسي و ادامه تنشهاي جنسي قرد و جامعه چيز ديگري به همراه خواهد داشت؟ براستي فرد براي رسيدن به نقطه مشتركي بين توصيه هاي پزشك و علماي مذهبي و سياستمداران آيا ناچار از پذيرفتن رأي يكي از آنان خواهد شد؟ انتخاب بين مذهب و دانش نوين جنسي؟ به راستي انتخاب سختي است و من چندان از نتيجه حاصل خرسند نيستم.
شايد به همين دلايل باشد كه هنوز بعد از فراگير شدن بارز دانش نوين جنسي در اغلب كشورهاي جهان هنوز در دانشكده هاي پزشكي ايران واحد و رشته مشخصي تحت نام تشخيص و درمان اختلالات جنسي وجود ندارد (تا چه رسد به تأسيس كلينيك هاي تخصصي تشخيص و درمان اختلالات جنسي) و اطلاعات بسياري از پزشكان ايراني در اين زمينه چندان بيش از مردم عامي نيست. شايد به همين دليل باشد كه دو همايش علمي كه در زمينه توجه به مسائل جنسي و شناخت و درمان مشكلات جنسي عامه در ايران، برگزار شده عمدتا و به ناچار در محل دانشگاه شاهد بوده است و هيچ دانشگاه و گروه ديگري عهده دار چنين امر مهم و مناقشه آميزي نشده است. و شايد به همين دليل باشد كه هنوز بعد از گذشت 28 سال از انقلاب اسلامي ايران وزارت بهداشت و درمان نتوانسته است سياستگذاري مشخصي در زمينه تعريف سلامت جنسي و راهكارهاي لازم براي حل تنشهاي جنسي غم انگيز افراد در جامعه امروز ايران ارائه دهد. بله اي دوست عزيز سوال كننده: دانش نوين جنسي بيش از آنچه كه شما فكر كني در گرو روشن كردن ارتباط اش با مواضع مذهبي و سياسي اجتماع بوده است. (يك گفته معروف، سخن از دانش جنسي را به "راه رفتن روي ميدان مين سياسي" تشبيه كرده است كه به واقع دور از اغراق نيست).
در اينجا مايلم براي روشن شدن موضوع و قبل از پرداختن به ديگر موضوعات مطرح در زمينه دانش نوين جنسي (و برخورد با مشكل اصطكاك ضمن برخورد با چنين سوالاتي) ابتدا به طرح و پاسخگويي به دوسوال مهم مذهبي وسياسي در اين زمينه بپردازم.
1. آيا واقعا مذهب (اسلام شيعي) با دانش نوين جنسي در تعارض است؟
2. آيا مباني سياسي- حكومتي بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران در تعارض با دانش نوين جنسي است؟
اينك در پي آن ايم كه نشان دهيم پاسخ به هر دو اين سوالات منفي است.

1. آيا واقعا مذهب (اسلام شيعي) با دانش نوين جنسي در تعارض است؟
بعضي از دوستان در پيام هاي مكرر خود به من تذكر داده اند كه مذهب با دانش جنسي وسلامت جنسي انسان در تعارض است (كه به نوعي تداعي كننده داستان قديمي تعارض بين مذهب با اومانيسم امروزي اروپايي است). اتفاقاً به نظر من نوعي اومانيسم پيشرفته پويا همواره در بطن شريعت اسلام شيعي وجود داشته است كه ناشي از توجه به دو اصل محوري در نگرش مذهب به انسان بوده است: اول استقبال از دانش بشري در همه زمينه ها (بدون ذكر محدوديت) و دوم اولويت دادن به سلامت جسمي انسان (هرچند كه در تعارض با واجبات و فروعات دين قرار بگيرد). به سوالات ذيل دقت فرماييد:
• آيا اسلام در تعارض با دانش بشري است؟
• آيا اسلام در تعارض با دانش پزشكي كه شاخه اي از دانش بشري است مي باشد؟
• آيا اسلام در تعارض با دانش نوين جنسي كه شاخه اي از دانش پزشكي و دانش بشري است مي باشد؟
گمان من بر اين است كه كمتر كسي از علماي اسلامي در جواب به سوالهاي متوالي بالا (لااقل به لحاظ نظري) پاسخ منفي داشته باشند. شايد كمتر كسي از دين داران و دين باوران را بتوانيم سراغ داشته باشيم كه ادعاي تعارض اسلام با دانش بشري را داشته باشد. در احاديث و روايت موكد و بلامعارض اسلامي همه جا مسلمانان به يادگيري دانش (ولو از دورترين نقاط جهان) تشويق شده اند. به نظر من هيچ دليل عقلي و نقلي وجود ندارد كه فكر كنيم اسلام شيعي مانع از تحقيق و پژوهش و اطلاع رساني در زمينه علوم تجربي و پزشكي و دانش نوين جنسي بعنوان شاخه اي از علم پزشكي است. در واقع خوشحال ميشوم اگر فردي )ضمن ادعاي دين باوري( ادعايي خلاف اين فرض غيرقابل انكار ما را داشته باشد و مباني عقلي و نقلي آن را براي ما بيان كند. اين يك.
دوم اين كه نگرش شيعي شريعت اسلامي (و بلكه اسلام در كل) همواره و همه جا سلامت جسمي (و البته روحي) انسان را بر هر امري مقدم دانسته است. و بر همين اساس بوده است كه هرجا احتمال تعارض بين سلامت جسمي انسان از نظر دانش پزشكي (كه منشاء زميني دارد) در مقابل واجبات و فروعات ديني (با منشاء فرازميني) وجود داشته است، "دانش پزشكي زميني" را بر "دستورات ديني فرازميني" مقدم دانسته است. به گمان من اين امر بيشتر از آنكه نشان از فروتني منطق فرازميني در مقابل منطق زميني باشد، نشان دهنده تأكيد اساسي است كه مذهب شيعي بر عدم تعارض با اومانيسم (به معني اولويت سلامت جسمي و روحي انسان) كاملاً پيشرفته انساني- مذهبي داشته است. ترك روزه بنا به دستور پزشك و به منظور دوري از ايجاد يا تشديد بيماري هاي جسمي در موارد لازم، يكي از نمونه هاي آشكاري است كه بي گمان براي پارسي زبانان ايراني نياز به توضيح و موشكافي زياد ندارد.
بعضي از دوستان به گمان اينكه احتمالا من از محتواي كتاب گناهان كبيره شهيد آيت الله دستغيب بي خبرم از روي خيرخواهي به من تذكر ميدادند (و در واقع ناباورانه پرسش ميكرده اند) كه آيا به واقع من نميدانم كه خودارضايي (استمناء) يكي از گناهان كبيره موكد در شريعت اسلامي است؟ پاسخ من به همه مخاطبين و خوانندگان اين است كه به يقين خودارضايي حرام تر و قبيح تر از ترك روزه، حج، جهاد، ... و ديگر واجبات و فروعات دين نيست، و حتي با فرض تعارض بين دستورات مذهبي در شريعت اسلامي با دانش من از سلامت جنسي انسان، خود شريعت اسلامي اين اختيار را به من ميدهد كه هرجا كه لازم است سلامت روحي و جسمي (و در اينجا جنسي) انسان را بر هر دستور ديگري مقدم بدارم. طبيعي است كه تعريف ابتدايي سلامت جنسي نيز به عهده خود من -بعنوان سكسولوژيست و سكس درمانگر آگاه از دانش نوين جنسي- خواهد بود. بدين لحاظ مخاطب دين باور من (بعنوان يك اصل ثابت شده) از اين به بعد بايد بخاطر داشته باشد كه هيچ يك از توصيه هاي من بعنوان (يك دانش پژوه دانش نوين جنسي) به هيچ روي در تعارض با دستورات شريعت نبوده است و تصور هرگونه تعارضي ناشي از بي توجهي افراد به همان مباني گفته شده بالا در مورد شريعت اسلام شيعي خواهد بود (كه قطعاً مي بايست اصلاح شود). و اين همان چيزي است كه در ابتدا قصد نشان دادن آن را داشته ايم.

2. آيا مباني سياسي حكومتي بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران در تعارض با دانش نوين جنسي است؟
اكنون صرفنظر از موضع شريعت اسلامي، در پي آنيم تا نشان دهيم كه دانش نوين جنسي به هيچ وجه با مباني نظري ماهيت حكومت اسلامي در تفكرات بنيانگذار جمهوري اسلامي در تعارض نيست. مرحوم آيت الله خميني در روشن كردن نظرات خود در مورد ماهيت حكومت اسلامي همواره بر اين نكته اشاره كرده اند كه حكومت اسلامي در سير تكاملي خود ناچار از قرار گرفتن در محدوده فروعات اسلامي و در خدمت اين فروعات و واجبات نيست. نظر ايشان ظاهراً بر اين است كه ماهيت حكومت اسلامي چيزي وراي حدود فروعات ديني است و هرجا كه مصلحت حكومت و جامعه اقتضا كند ميتواند در جزء و كل اين فروعات تصرف كند (براي مثال به نظر ايشان درصورتي كه حكومت اسلامي لازم بدان ميتواند از رفتن امت اسلامي به حج جلوگيري نمايد و به همين ترتيب در بقيه فروعات شرعي و فقهي مردم). به نظر من به راحتي قابل اثبات است كه درصورت پذيرش چنين اصلي، حكومت اسلامي براي تصميم گيري و اداره امور خود (در غياب ارتباط با دانش الهي از طريق پيامبران) مي بايست بر دانش بشري تكيه كند (چرا كه هدف علم شناخت و هماهنگي با قوانين الهي حاكم بر آفرينش طبيعت و انسان است) و درغير اينصورت با دور افتادن از مسير تكامل علمي، با تناقضات غيرقابل حلي روبرو ميشود كه منجر به انحراف (و سقوط نهايي حكومت) از مسير از پيش تعيين شده الهي خواهد بود. بدين ترتيب در مواجهه و پاسخ به تعيين و تعريف سلامت جنسي افراد در جامعه و راه هاي جلوگيري از ايجاد و تشديد تنشها و مشكلات جنسي موجود در آن، حكومت اسلامي ناچار از پذيرفتن رأي دانش نوين جنسي در اين زمينه خواهد بود. (تذكر اين نكته هم شايد بد نباشد كه اتفاقاً امام خميني در پيام هاي مختلف براي نمايندگان حكومت در دانشگاه ها همواره بر آموزش و توسعه شاخه هاي نوين دانش بشري تأكيد داشته اند و اين چيزي است كه بر كسي پوشيده نيست).
در اينجا لازم ميدانم ضمن تشكر از همه دوستاني كه به فكر سلامت من در ايران بوده اند (و در واقع نگران از آن اند كه مبادا مطرح كردن اين موضوعات در دل مردم و حكومت ايران باعث بروز محدوديت ها يا مشكلاتي براي من شده باشد) بعرض ميرسانم كه خوشبختانه تاكنون چنين چيزي پيش نيامده است و با توجه به مطالب عرض شده انتظار من از همه دين باوران اين است كه با قاطعيت از پيشرفت دانش نوين پزشكي (و درمان مشكلات غم انگيز اغلب افراد جامعه در حوزه مسائل و سلامت جنسي) پشتيباني كنند. هرچند همانطور كه دور از انتظار هم نيست، حمايت از چنين تلاشهايي بسيار با ملاحظه انديشي و احتياط دولتمردان و حكومت جمهوري اسلامي ايران همراه بوده است. مسئوليت هرگونه موفقيت و يا خطايي در اين زمينه تنها بر دوش من بوده است و بقيه ترجيح ميدهند در مواجهه با اين موجود ناشناخته (دانش نوين جنسي) تا حد امكان فاصله خود را حفظ كنند و از دور به تماشاي نتايج اين تلاشها بنشينند.

والسلام علي من اتبع الهدي
دكتر حميدرضا شيرمحمدي
[email protected]