بحران کمبود گاز زمستان امسال تشدید می شود، اشتباه در حفاری چاه فازهای ۹ و ۱۰، سرمايه

سرمايه - براساس آمارهای موجود در زمستان امسال کشور با کمبود روزانه بيش از ۲۰۰ ميليون مترمکعب گاز مواجه خواهد شد که حکايت از بحران شديد کمبود گاز در سال جاری دارد.
براساس گفته مسوولان کمبود گاز در زمستان امسال به روزانه ۱۶۲ ميليون مترمکعب خواهد رسيد اما شواهد موجود و پيش بينی های صورت گرفته از سوی مقامات گازی کشور، متوسط مصرف در دی ماه امسال به ۷۰۰ ميليون مترمکعب (با محاسبه کاهش سهميه صنايع، نيروگاه ها و تامين گازوئيل آنها) می رسد در حالی که توليد در زمستان امسال در بالاترين ميزان به ۵۰۰ ميليون مترمکعب خواهد رسيد.

از سويی ديگر گفته می شود اگر افزايش توليد روزانه ۷۵ ميليون مترمکعب گاز طبيعی از نفت مناطق مرکزی و فازهای ۹ و ۱۰ پارس جنوبی (۵۰ ميليون مترمکعب در روز) محقق نشود، موازنه منفی توليد و مصرف گاز طبيعی به مراتب بيش از ۲۰۰ ميليون مترمکعب در روز خواهد بود. در عين حال، يک مقام آگاه در وزارت نفت تاکيد کرد: «به دليل اشتباه شرکت ملی حفاری در حفر چاه های فازهای ۹ و۱۰ به احتمال زياد اين دو فاز در زمستان امسال وارد مدار توليد نخواهند شد که در اين صورت بحران کمبود گاز در زمستان امسال در مقايسه با سال های گذشته بی سابقه خواهد بود. اين در حالی است که در سال گذشته با برداشت ۲۰ ميليون مترمکعب گاز همراه نفت ميادين به دليل رفع کمبود در کشور حدود دو ميليارد دلار ضرر عايد کشور شده است.
با اين حال وزير نفت بارها بر عدم کمبود گاز در زمستان امسال تاکيد کرد. از سويی ديگر، وزارت نفت با افزايش سطح مذاکرات صادرات گاز خود به کشورهای ديگر بر صادرات گاز اصرار می ورزد. به گونه ای که طی مذاکرات اخير وزير نفت با مقامات دولتی ترکيه، قرار است زمستان امسال حجم صادرات ايران به اين کشور افزايش يابد.
در حال حاضر ايران در زمستان هر سال روزانه بين ۲۵ تا ۳۰ ميليون مترمکعب گاز به ترکيه صادر می کند که اين ميزان در تابستان و ديگر فصل ها کاهش می يابد. بر اين اساس ايران در حال مذاکره برای صادرات گاز به سوئيس (چهار ميليون مترمکعب در روز)، امارات (۶۰۰ ميليون فوت مکعب در روز)، بحرين (يک ميليارد فوت مکعب در روز)، عمان (۱۱ ميليون مترمکعب در روز) و هند و پاکستان (۱۴۴ ميليون مترمکعب در روز) است که به گفته کارشناسان اين امر حکايت از نبود يک استراتژی مشخص در صادرات گاز ايران دارد.
به گفته کارشناسان، ايران در حالی به اين مذاکرات ادامه می دهد که هر سال ناچار به قطع گاز صنايع به دليل کمبود عرضه در بخش خانگی و مصارف نازا است و همين امر باعث کاهش چشمگير بهره وری صنايع اين کشور شده است.
در حال حاضر قراردادهای در حال اجرا و عملياتی ايران در بخش صادرات گاز شامل صادرات گاز به ارمنستان (۱/۱ تا ۳/۲ ميليارد مترمکعب در سال)، آذربايجان به طور معاوضه (۵/۸۰ تا ۴۰۲ ميليارد مترمکعب در سال) و ترکيه و ترکمنستان به ترتيب هر کدام با حجم (دو تا ۱۴ و سه تا ۱۰ ميليارد مترمکعب در هر سال) است. اين در حالی است که گفته می شود تصميم گيری موازی در وزارت نفت به جهت وجود بيش از سه دستگاه تصميم گير در خصوص صادرات گاز يکی از دلايل عمده نبود استراتژی واحد در اين بخش است. از سويی ديگر، در صورتی که وزارت نفت نتواند به تعهدات خود مبنی بر صدور گاز به کشورهای مذکور عمل کند براساس بند تاکيد شده در قراردادهای گاز بين دو کشور بايد معادل گاز صادر نشده هزينه آن را به کشور طرف قرارداد پرداخت کند.
گذری آماری بر بحران براساس رشد مصرف در کشور و مصرف ۴۰۰ ميليون مترمکعبی گاز در بخش خانگی در سال گذشته پيش بينی می شود زمستان امسال مصرف گاز تنها در بخش خانگی از مرز ۴۳۰ ميليون مترمکعب نيز فراتر رود که در اين صورت ۷۰ ميليون مترمکعب گاز در هر روز برای نياز صنايع، نيروگاه ها و پتروشيمی ها باقی خواهد ماند.
تاکيد بر اين نکته اهميت دارد که واردات گاز ايران از ترکمنستان تا حدودی معادل صادرات گاز به ترکيه است که بر همين اساس واردات گاز ترکمنستان در آمار موجود افزوده نشده و ميزان واردات از اين کشور معادل گاز صادراتی به ترکيه محاسبه شده است.
براساس آمار ساليان گذشته، در زمستان هر سال با توجه به بحران موجود حدود ۴۵ ميليون مترمکعب گاز در هر روز به نيروگاه ها اختصاص داده می شود و مابقی نياز آنها از طريق سوخت دوم تامين می شود. در اين صورت شرکت ملی گاز ايران روزانه با داشتن ۲۵ ميليون مترمکعب گاز بايد نياز صنايع و پتروشيمی ها را مرتفع کند. اين درحالی است که مجتمع های فعلی روزانه ۲۵ ميليون مترمکعب گاز دريافت می کنند که با کسر اين ميزان از رقم فعلی برای اختصاص دادن به صنايع و مجتمع های جديد پتروشيمی در صورت دريافت مجوز و افزايش ميزان صادرات گاز به ترکيه گازی باقی نخواهد ماند.
اگرچه بايد تاکيد شود اين آمار در خوشبينانه ترين حالت عنوان می شود. در عين حال کسايی زاده مديرعامل شرکت ملی گاز ايران تاکيد دارد امسال صنايع و نيروگاه ها از سوخت دوم استفاده خواهند کرد که در صورت نياز، نانوايی ها، مراکز فرهنگی، هنری، هتل ها و مراکز دولتی نيز بر اين آمار افزوده خواهند شد.
در حال حاضر به دليل افزايش قيمت نفت در بازارهای جهانی هر ليتر گازوئيل به قيمت حدود ۱۳۰۰ تومان خريد و فروش می شود در حالی که هر ليتر گازوئيل در ايران به نرخ ۱۶ تومان به فروش می رسد.