کاهش سن مجرمان به زير ۲۵ سال

مهدی افروزمنش ـ شرق: جرايم در ايران هر روز ابعاد پيچيده‌تری به خود می‌گيرد؛ يک روز به دليل شيوه‌ها و سازمان‌يافتگی وقوع آنها، روز ديگر به دليل ورود زنان به اين عرصه و تغيير شکل جرم از يک عمل ونداليستی، روان‌شناختی و اشکال سنتی آن به يک تجارت و حرفه و امروز با جوان شدن سن مرتکبان جرم در کشور.

فرمانده پليس تهران می‌گويد که ۹۵‌درصد اراذل دستگير شده در طرح امنيت‌محله‌محور کمتر از ۲۵ سال دارند. طرح امنيت‌محله‌محور، طرحی است که در آن پليس با آنچه اراذل و اوباش محلی می‌خواند، برخورد می‌کند. اين‌گونه طرح‌ها معمولا امنيت محلی را مدنظر داشته و بيشتر با جرايم غيرسازمان يافته و خرد برخورد می‌کنند.

مطابق تجربيات سال‌های قبل بيشتر جرايم سطح دو و سه نظير زورگيری، قمه‌کشی، مشروب‌خواری، فروش خرد مواد مخدر، مزاحمت و سرقت هدف اين‌گونه طرح‌ها هستند. به گفته پليس در طرح اخير نيز از ميان ۱۴۱ بازداشتی ۳۷۵ محله شهر تهران ۹۵‌درصد زير ۲۵ سال داشته‌اند. بالاترين مقام پليس شهر تهران

اهميت اين موضوع را نيز اين‌گونه گوشزد می‌کند که «بايد چاره‌ای برای اين موضوع انديشيد.» اين برای نخستين بار است که يک مقام انتظامی با نگرانی، کاهش سن مجرمان در پايتخت را تاييد می‌کند. پيش از اين در تحقيقات و پژوهش‌های بسياری نسبت به کاهش سن مجرمان در کشور هشدار داده شده بود اما پليس نتايج آنها

را رد يا تاييد نکرده بود. به نظر می‌رسد کاهش قابل توجه سن مجرمان، پليس را نيز واداشته سياست خود را تغيير داده و نگرانی خود را ابراز کند. بنابر آمار پرونده‌های تشکيل شده در حوزه استحفاظی نيروی انتظامی، تظاهر به چاقوکشی، مسموم کردن عمدی، اجبار و اکراه، تهديد، ضرب و جرح، مرگ‌های اتفاقی، قتل غيرعمد و

قتل عمد بالاترين جرايم را تشکيل می‌دهند. بررسی‌های آماری بين سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۷ نشان می‌دهد که بين ۶۰ تا ۸۰‌درصد دستگيرشدگان کشوری نيز در بازه سنی ۱۸ تا ۳۴ سال بوده‌اند. اين امر به سادگی نشان می‌دهد که نگرانی فرمانده پليس تهران قابل تسری به کل کشور است. براساس داده‌های سال

۱۳۸۷ دستگيری مجرمان بين ۱۸ تا ۲۴ سال ۶۷/۷ و مجرمان گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال ۱۱/۸‌درصد افزايش داشته است. در منابع غيررسمی ميانگين سن مجرمان در دهه ۵۰ بالای ۴۰ سال و در دهه ۶۰ و ۷۰ بين ۳۴ تا ۳۸ سال عنوان شده است. جوان بودن جامعه و به تبع آن جوان

شدن مجرمان، نابسامانی‌های اقتصادی، افزايش احساس نابرابری، شکاف طبقاتی و ضعيف شدن نقش خانواده معمولا به عنوان اصلی‌ترين عوامل کاهش سن مجرمان محسوب می‌شود. البته همزمان با کاهش سن مجرمان، جداول آماری کاهش سن مجرمان زن را نيز نشان می‌دهد. اين در حالی است که سهم زنان در آمار

دستگيرشدگان از حدود هشت‌درصد در سال ۱۳۸۰ به حدود پنج‌درصد در سال ۱۳۸۷ رسيده است. بيشتر زنان دستگير شده (۵۶‌درصد) در سال‌های مورد بررسی ۱۸ تا ۳۴ سال داشته‌اند. تهران، مرکزی، همدان، کرمان و مازندران بالاترين نرخ دستگيری زنان به ازای صدهزارنفر جمعيت را داشته‌اند. سرقت نيز

عمده‌ترين عامل دستگيری زنان جوان در کشور بوده است.