40 درصد شركت‌هاي توليد‌كننده نرم‌افزار ورشكسته شدند، همشهری

حميد ضيايي پرور

نشست تخصصي بررسي حقوق مالكيت معنوي و مادي نرم‌افزار در ايران، عصر يكشنبه در محل مركز توسعه فناوري اطلاعات و رسانه‌هاي ديجيتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي برگزار شد.

به گزارش همشهري، در اين نشست كه با حضور بيش از 15 نفر از استادان، نمايندگان شوراها و مجامع تخصصي فناوري اطلاعات و انفورماتيك و متخصصان و توليد‌كنندگان نرم‌افزار در ايران برگزار شد، مسائل و مشكلات مرتبط با تكثير، هك و شكستن قفل نرم‌افزارهاي داخلي مورد بررسي قرار گرفت و گام‌هاي اوليه براي تدوين پيش نويس سند راهبردي مالكيت معنوي و مادي نرم‌افزار در كشور برداشته شد.

مهدس شنتيايي از فعالان حوزه آي‌تي در اين نشست اظهار داشت: امسال هجدهمين سال تدوين لايحه حمايت از حقوق پديد آورندگان نرم‌افزار است اما عملا در اين زمينه اقدامي از سوي دست‌اندركاران صورت نگرفته است و آيين‌نامه مذكور نياز به اصلاح در هيات وزيران دارد.

دكتر شهرستاني از فعالان فناوري اطلاعات نيزبيان داشت: اجرايي نشدن آيين‌نامه حمايت از حقوق پديد آورندگان نرم‌افزار باعث فرار مغزها و از دست رفتن فرصت‌هاي فراوان در عرصه آي‌تي كشور شده است.

وي افزود: نيروي انساني مهم‌ترين عامل توسعه است و نرم‌افزار چون توسط نيروي انساني توليد مي‌شود پتانسيل توسعه را دارد، حتي اگر اين ظرفيت درست ساماندهي شود قابليت جايگزين شدن به جاي صادرات نفت را دارد.

وي با اشاره به تجربه هند در توليد نرم‌افزار گفت: هند قرار بود در سال 2006 به صادرات 76 ميليارد دلاري نرم‌افزار دست پيدا كند اما با برنامه‌ريزي دقيق حتي 6 ماه زودتر به اين هدف خود رسيد.

ايرلند نيز اكنون 85 درصد توليد نرم‌افزار اروپا را تعهد كرده است. عنصر اصلي در توليد نرم‌افزار، مغز افزار است و ما اين سرمايه را در جوانان خود داريم اما اينكه چرا به اين هدف نايل نمي‌شويم بخشي از آن به مسئله كپي‌رايت نرم‌افزار در ايران برمي‌گردد.

وي اضافه كرد: حريم كپي رايت آنچنان در اينترنت شكسته شده كه نياز به نيروي چند صد برابري دادستاني فعلي داريم. البته در بحث پول الكترونيك و تكثير فيلم‌هاي سينمايي حساسيت بيشتري ايجاد شده است.

مشكل ما اين است كه بايد حساسيتي ايجاد كنيم كه با مشاغل تكثير سي دي يا بساطي‌هاي فروش سي دي برخورد شود. الان فروش سي دي قفل شكسته از طريق اينترنت رايج شده است و كسي با آن برخورد نمي‌كند. حتي ابزار‌هاي هك را از طريق اينترنت به فروش مي‌رسانند. بخشنامه معاون اول رياست‌جمهوري هم‌ در مورد ممنوعيت خريد نرم‌افزارهاي قفل شكسته اجرا نمي‌شود.

فرزين، مدير انتشارات مبنا نيز گفت: در يك پرونده 8 ساله عليه تكثير‌كنندگان غيرمجاز نرم‌افزار ما ادعاي 2 ميليارد تومان خسارت كرديم اما در نهايت مجرم به 400 هزار تومان جريمه محكوم شد. او اينك مثل مار زخم خورده عليه ما اقدام مي‌كند، ما همزمان 10پرونده شكايت در دادگستري داريم.

راهكار اين قضيه اين است كه در قوانين تجديد نظر شود و رويه‌هاي پليسي تغيير كند. وي افزود: خود من يك نسخه نرم‌افزار قفل شكسته شركت خودم را از طريق اينترنت سفارش دادم و آمدند دم در شركت تحويل دادند و پول گرفتند و رفتند! فرزين اضافه كرد: بايد به پيمان‌هاي بين‌المللي مانند WIPO و WTO بپيونديم چرا كه الان بر اثر اين آسيب‌ها حدود 40 درصد از شركت‌هاي توليد‌كننده نرم‌افزار ورشكسته شده و 60 درصد بقيه نيز با سختي ادامه كار مي‌دهند.

يوسفي، ديگر فعال آي‌تي در اين نشست اظهار داشت: قبح استفاده از محصولات قفل شكسته در ايران از بين رفته است. اكثر شركت‌هاي توليد‌كننده نرم‌افزار يا كار خود را كم كرده يا به قسمت‌هاي ديگر انفورماتيك رفته اند.نرم‌افزارهاي قفل شكسته شركت ما بيش از نرم‌افزارهاي اصلي به فروش رفته است، حتي اينترفيس نرم‌افزار ما را تغيير داده و به نام خود كرده‌اند.

مجيد‌زاده، توليد‌كننده بازي‌هاي رايانه‌اي نيز گفت: توليد هر بازي خوب بين 200 تا 500 ميليون تومان هزينه دارد؛ با وجود اين و با فضاي فعلي، ما جرات ارائه توليداتمان را به بازار نداريم.
دكتر فريد شكري از معاونت حقوقي قوه قضاييه نيز گفت: بايد به‌دنبال اصلاح قانون باشيم. محسنيان از مركز پژوهش‌هاي مجلس نيز اظهار داشت: نخبگان بايد به اجماعي در اين زمينه برسند و بانك ايده هاي آي‌تي و نرم‌افزاري تشكيل شود. وي افزود: دفاتر مالكيت معنوي نرم‌افزار و فناوري اطلاعات در تمام كشورها فعال است اما ما در ايران چنين مركزي نداريم.

مهدي طاهريان دبير اين نشست نيز خبر داد كه هفته آينده نشست بزرگ‌تري در ادامه همين نشست تخصصي در تهران برگزار خواهد شد و در آن سند راهبردي مالكيت حقوق نرم‌افزار به امضا خواهد رسيد.

وي در پاسخ به اين سؤال خبرنگار همشهري كه با توجه به اينكه شوراي‌عالي اطلاع رساني نيز نشست‌هايي به‌منظور تدوين سند راهبردي جامعه اطلاعاتي برگزار كرده است، آيا شأن اجرايي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مغاير با تدوين سند راهبردي ومسائل سياستگذاري نيست؟ گفت: ما از تمام ظرفيت‌هاي موجود در عرصه آي‌تي كشور براي حل مشكلات استفاده مي‌كنيم و اين دو موضوع هيچ تناقضي با هم ندارند.

مثل دزدي

مهدي صرامي، معاون مركز توسعه فناوري اطلاعات و رسانه‌هاي ديجيتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي گفت: هدف ما ايجاد سازو كاري است كه توليد نرم‌افزار در ايران تقويت شود.

وي با اشاره به اقدامات اين مركز براي ثبت نرم‌افزار وحمايت از توليد‌كنندگان نرم‌افزار گفت: در بخشنامه جديد بر ضرورت برخورد پليس با نرم‌افزارهاي بدون هولوگرام تاكيد كرده ايم. به مراكز تكثير سي دي تاكيد شده بدون اجازه صاحب اثر حق تكثير آن را ندارند و تكثير‌كنندگان نيز بايد نشان ويژه خود را روي سي دي حك كنند تا قابل پيگيري باشد.

وي به بحث فرهنگ‌سازي‌ اشاره كرد و افزود: از طريق ساخت انيميشن و برنامه‌هاي مشابه درصدد هستيم اين مسئله را جا بيندازيم كه تكثير بدون مجوز سي دي مثل دزدي است.