رئيس سازمان زندان‌ها: بابک زنجانی همچنان در سلول انفرادی است، هيچ بيانيه‌ای از سوی زندانيان امنيتی صادر نمی‌شود

باشگاه خبرنگاران ـ آخرين وضعيت شهرام جزايری، ادامه بازداشت"ب.ز" در انفرادی، بيانيه‌های انتصاب داده شده به زندانيان امنيتی تهيه شده در پشت ديوارهای زندان، آخرين وضعيت دستبند و پابند الکترونيک، امکانات ويژه برخی از زندانيان و وجود سوئيت در داخل زندان‌ها، بررسی وضعيت بيمه و وام زندانيان و ... موضوعاتی بود که در گفتگوی تفصيلی با رئيس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامينی کشور به آن پرداخته شد.

به گزارش خبرنگار حقوقی قضايی باشگاه خبرنگاران، مدت‌ها بود که پيگير گفتگوی مشروح با "غلامحسين اسماعيلی" رئيس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامينی و تربيتی کشور بوديم که به دليل مشغله‌های بيشمار وی، اين گفتگو به زمان ديگری موکول می‌شد تا اين که طی آخرين روزهای دی ماه قرار ما با رئيس سازمان زندان‌ها هماهنگ شد و اين گفتگو با حضور در دفتر کار وی صورت گرفت. اسماعيلی پيش از اين که سکان اداره سازمان عريض و طويل زندان‌ها را به دست بگيرد در سمت‌های مختلفی به مردم خدمت کرده که آخرين آنها دادستانی شهر مشهد مقدس است. طی اين گفتگو رئيس سازمان زندان‌ها به سوالات متعدد باشگاه خبرنگاران از جمله آخرين وضعيت شهرام جزايری، نگهدای ب.ز در انفرادی، بيانيه‌های انتصاب داده شده به زندانيان امنيتی تهيه شده در پشت ديوارهای زندان، آخرين وضعيت دستبند و پابند الکترونيکی زندانيان، امکانات ويژه برخی از زندانيان، وجود سوئيت در داخل زندان‌ها، بررسی وضعيت بيمه و وام زندانيان پاسخ داد، که در ادامه می‌خوانيد.

**باشگاه خبرنگاران: مهمترين عامل کاهش جمعيت کيفری در زندان‌ها چيست؟
*اسماعيلی: در ۶ ماهه دوم لطف و عنايت مقام معظم رهبری به مناسبت عيد سعيد فطر شامل حال جمع کثيری از محکومين قرار گرفت و جمع کثيری از اين افراد مورد عنايت نظام و همچنين مقام معظم رهبری قرار گرفته آزاد شدند.
عامل ديگر کاهش جمعيت کيفری در زندان‌ها، دستورالعمل‌هايی است که از ناحيه رئيس قوه قضاييه به ويژه در دو حوزه محکومان جرائم غير عمد (محکومان مالی) اتخاذ و در اين راستا محکومين مالی ما چنانچه تمکن از پرداخت محکوميت را نداشته باشند، بازداشت نمی‌شوند که اين امر از تدابير کارساز وی به شمار می‌رود.

رئيس سازمان زندان‌ها با اشاره به دومين دستورالعمل صادره از سوی رئيس قوه قضاييه که موجب کاهش جمعيت کيفری زندان‌ها شد اظهار داشت: دومين دستورالعمل توسط سازمان زندان‌ها تهيه و به تصويب رياست قوه قضاييه تحت عنوان دستورالعمل ساماندهی وضعيت زندانيان و کاهش جمعيت کيفری به دادسراها و همچنين قضات کيفری در ارتباط با استفاده حداقلی از مجازات حبس به تصويب رسيد که اين توصيه‌ها از ناحيه دادستانی کل کشور پيگيری و جزو دستورالعمل‌های تاثيرگذار به شمار می‌رود و در مجموع عنايت مقام معظم رهبری و همچنين دو دستورالعمل مذکور باعث کاهش جمعيت کيفری زندان‌ها شد.

**باشگاه خبرنگاران: در حال حاضر با توجه به وضعيتی که زندانيان با آن مواجه‌اند و همچنين با توجه به طرح دستبند و پابند الکترونيک، طرح مذکور چه زمان عملی می‌شود چراکه اين طرح نيز می‌‌تواند در کاهش جمعيت کيفری زندانيان تاثيرگذار باشد؟
*اسماعيلی: ما با لطف خدا و همچنين با حمايت رياست قوه قضاييه و همچنين پيگيری‌های لازم موفق شديم که بعد از انجام مطالعات گسترده اولين محموله دستبندهای مراقبت الکترونيک خارج از زندان را به کشور وارد کنيم.
به لحاظ وضعيت تحريم‌ها و همچنين مشکلات اقتصادی که با آن مواجه بوديم اين طرح به طول انجاميد، با لطف خدا و پيگيری‌های انجام شده توسط سازمان زندان‌ها مجموعه دستبندها و پابندهای الکترونيک به کشور وارد شده و هم‌اکنون در اختيار ما قرار گرفته است و در حال حاضر ما مشغول نصب سرورها و همچنين تجهيز کردن اتاق‌های مانيتورينگ هستيم.
آيين‌نامه‌ای برای افراد واجد شرايط استفاده از ظرفيت تهيه شده که به زودی به تصويب رياست قوه قضاييه می‌رسد و قطعا تا قبل از پايان سال در ۲ استان تهران و اصفهان فاز يک استفاده از تجهيزات الکترونيک برای مراقبت از برخی از محکومين خارج از زندان‌ها اجرايی و عملياتی خواهد شد.
تلاش ما براين است که برای سال‌های آتی فازهای بعدی اين طرح برای ديگر استان‌ها نيز عملياتی و اجرايی شود که قطعا اجرای اين برنامه درکاهش جمعيت کيفری زندان‌ها تاثيرگذار خواهد بود.

**باشگاه خبرنگاران: مسئله‌ای که در حال حاضر در برخی رسانه‌ها مطرح شده و رسانه‌های خارجی نيز به اين مسئله دامن زده‌اند اين است که برخی زندانيان نسبت به ديگران از وضعيت خوب و ويژه‌ای برخوردارند يعنی در سوئيت به سر برده و از امکانات کامل رفاهی بهره‌مندند آيا اين امر صحت دارد؟
*اسماعيلی: ما در برابر ساير کشورها اين افتخار را داريم که از لحاظ رعايت حقوق انسانی، اسلامی و حفظ کرامت (حتی انسان‌های مجرم بزهکار) با بسياری از متفاوت است.
داعيه‌داران حقوق بشر زندان‌هايی همچون گوآنتانامو، ابوغريب، و سياه‌چاله دهشتناکی که فرد با ورود به اين مجموعه به هيچ عنوان اميدی به زنده بازگشتن از آن مجموعه را ندارد و در ايام تحمل حبس نيز از حداقل‌های حقوق انسانی محروم‌اند را در کشورهای خود دارند.
ما در نظام قضايی جمهوری اسلامی ايران اعلام می‌کنيم که حبس يعنی مجازات‌های صلب آزادی و فقط آزادی‌های فرد از وی گرفته می‌شود و ما برای زندانيان امکانات متعدد آموزشی، حرفه‌آموزی، اشتغال و از همه مهم‌تر ارتباط با خانواده را در نظر گرفته‌ايم.
ما معتقديم که زندانی نيز يک انسان است و دارای نيازهای انسانی و اسلامی است و آنچه که در امکانات زندان ارتکاب جرم از ناحيه اين بزهکاران هيچ گونه نقشی نداشته‌اند پس آنها نيز نيازمند عواطف‌اند و در اين راستا ما سعی داريم که زمينه ارتباط زندانی با خانواده را هم از طريق ملاقات حضوری، خصوصی، کابينی و همچنين تلفنی فراهم کنيم.
آنچه که در امکانات زندان ما وجود دارد برای همه زندانيان است و هيچ زندانی در زندان از امکانات ويژه‌ای برخوردار نيست ما در زندان چيزی به عنوان سوئيت به معنايی که در جامعه مطرح است نداريم.
زندان‌های ما شامل يک سالن و اتاق‌های جمعی است و آنچه که امروزه در زندان‌ها از آن با نام سوئيت ياد شده در راستای حفظ حرمت زندانيان و کرامت آنهاست چرا که در پيشينه زندان‌های کشور سلول‌های انفرادی وجود داشت که بسيار تنگ و تاريک بود و کسانی که به انفرادی می‌رفتند دچار عذاب‌های روحی و روانی شديد می‌شدند که در اين راستا ما هر دو و يا بعضا سه انفرادی را تبديل به يک مکان کرديم، برای آنکه کسانی که دستور نگهداری آنها به صورت انفرادی و جدا از ساير محکومان صادر می‌شود نيز در محل اقامت خود و در زندان فضای مناسب‌تری را داشته باشند اين مکان‌ها در نظر گرفته شده است.

**باشگاه خبرنگاران: يعنی در حال حاضر زندانيان انفرادی ما فضای بهترين نسبت به مابقی زندان‌ها دارند؟
*اسماعيلی: علت اينکه از زندان‌های انفرادی تعبير به سوئيت شده اين است که اتاق اين انفرادی‌ها از يک انفرادی معمولی بزرگ‌تر شده و علاوه بر آن در داخل اتاق سرويس بهداشتی، حمام و بعضا نيز امکانات ديگر مورد نياز همچون يک قفسه کتاب و يک دستگاه تلويزيون برخوردارند و چون يک مجموعه کوچک و جمع و جور است از آن تعبير به سوئيت شده.
امکانات ذکر شده به معنای امکان ويژه نيست بلکه به معنای آن است که حالت انفرادی غير انسانی که در گذشته در زندان‌ها داشتيم از بين رفته و فضا بازتر شد ولی در عين حال ارتباط زندانی با ديگر زندانيان قطع است.

**باشگاه خبرنگاران: اگر اين چنين باشد تمامی زندانيان دعوا و کشمکشی به راه انداخته تا به زندان‌های انفرادی بروند آيا اين امر به ضرر سازمان زندان‌ها نيست؟
*اسماعيلی: مسئله تنها بودن فرد در سلول‌های انفرادی را بايد تجربه کرد و بعد اظهارنظر کرد نفس تنها بودن حتی اگر ما در يک فضای بسيار بزرگ و بدون ارتباط با ساير هم‌نوعان باشيم سخت و اسف‌ناک است و اين سخت‌تر از بودن در زندان است لذا هيچ زندانی تمايل رفتن به انفرادی و به تعبيری سوئيت را ندارد اما همه آنهايی که به لحاظ اقتضای وضعيت پرونده دستور داده شده که در ايام تنبيهات جدا از سايرين باشند انتظار می‌کشند که هرچه زودتر تحقيقات پرونده‌ايشان تمام شود و به بندهای عمومی منتقل شوند.

**باشگاه خبرنگاران: از شهرام جزايری چه خبری داريد؟ وضعيت وی چگونه است؟
*اسماعيلی: شهرام جزايری نيز يکی از زندانيان ماست و مانند ديگر زندانيان و بدون شرايط ويژه در زندان به سر می‌برد و هيچ زندانی در زندان‌های ما دارای شرايط ويژه نيست.

**باشگاه خبرنگاران: به طور مثال همين آقای "ب.ز" نيز وضعيتش مانند سايرين است؟
*اسماعيلی: "ب.ز" بنا به دستور مقام قضايی به لحاظ آنکه پرونده‌اش در حال تحقيقات است در انفرادی نگهداری می‌شود و اگر بخواهيم به طور طبيعی مقايسه کنيم اين فرد از ديگران در تنگنای بيشتری قرار دارد و در حال حاضر چون پرونده تحقيقاتی ب.ز در حال انجام است تا زمانی که قاضی شعبه دستور دهد ما بايد اين شخص را جدا از ساير افراد نگه داريم.

**باشگاه خبرنگاران: بسياری از محکومان امنيتی ما در زندان ارتباطی با بيرون برقرار کرده و در اين راستا مصاحبه‌هايی نيز انجام می‌دهند که اين امر تشويش اذهان عمومی را به همراه دارد و حتی گاه شاهد آن هستيم که کار به جايی می‌رسد که عليه برخی مسئولين نظام فحاشی می‌کنند اين ارتباط چگونه برقرار می‌شود و اين افراد چه امکاناتی در اختيار دارند که می‌توانند به اين نحو رفتار کنند؟
*اسماعيلی: در ارتباط با زندانيان امنيتی بايد به يک نکته اشاره کنم و آن اين است که آنچه که در فضای مجازی و رسانه‌های معاند نظام و انقلاب مطرح شده اغلب مطالبی است که به اين افراد نسبت داده شده و به اين مفهوم نيست که اين افراد يک مصاحبه با صدای خود آنها پخش شده و تمامی اينها کار دشمنان است که به دنبال شايعه‌پراکنی و ايجاد جو کاذب عليه نظام جمهوری اسلامی ايران هستند.
آنچه که اغلب در فضای مجازی و در رسانه‌های بيگانه از قول اين افراد تحت عنوان نامه، بيانيه، مطالب و اظهارنظر مطرح می‌شود اغلب مواردی است که ديگران در فضای بيرون از زندان تهيه می‌کنندو متناسب با گرايشات فکری و تمايلات سياسی، حزبی و جناحی به خورد افکار عمومی جامعه می‌دهند.

**باشگاه خبرنگاران: آيا مواردی وجود داشته که اين افراد خود از زندان اين مطالب را تکذيب کنند؟
*اسماعيلی: ما موارد متعددی را داشتيم که اين افراد گفتند اين مطلب به ما ارتباطی ندارد، از آنجا که بخش امنيتی زندان‌های ما گروهی است و اين افراد به صورت جمعی نگهداری می‌شوند معمولا نکاتی را در ملاقات‌های خود به خانواده‌ها و يارانشان بازگو می‌کنند و اين افراد از قول آنها اين مطالب را منتشر می‌کنند.
همانطور که گفتم نحوه نگهداری اين افراد به صورت گروهی است و ما هر روز ورودی و خروجی‌های جديدی به مجموع زندان‌های امنيتی خود داريم چه در قالب مرخصی که به آنها داده می‌شود و چه کسانی که دوران محکوميتشان تمام شده و آزاد می‌شوند و همچنين کسانی نيز وجود دارند که مورد عفو نظام قرار می‌گيرند و از مجموعه بيرون آمده عده ديگر نيز برای مسائل درمانی و بهداشتی به بيمارستان‌های سطح شهر اعزام می‌شوند و افرادی که از مجموعه بيرون می‌آيند آزاد هستند که از قول کسانی که در داخل زندانند مطالبی را منتشر کنند.
البته ممکن است در برخی موارد تخلفاتی نيز صورت گيرد و ما هيچ گاه بنا ندرايم که بگوييم در اين مجموعه هيچ خطا و شکستی وجود ندارد اما آنچه که در زندان‌های ما انجام می‌شود يک مجموعه کاملا تعريف شده است و مطالبی که به آنها انتصاب داده می‌شود اغلب تهيه شده در پشت ديوارهای زندان است نه در داخل زندان.

**باشگاه خبرنگاران: با توجه به اقداماتی که شما در سازمان زندان‌ها انجام می‌دهيد و با وجود دوربين‌های فراوان ما متاسفانه شاهد ورود مواد مخدر به زندان‌ها هستيم اين منافذ از کجاست؟
*اسماعيلی: ما امروز مدعی هستيم که ورود مواد مخدر به زندان‌ها فوق‌العاده ناچيز است اما با اين حال تلاش‌های بسياری برای مقابله با ورود موادمخدر به زندان‌ها صورت گرفته است که ما برای اين امر در ابتدا سعی کرديم که تقاضای مصرف مواد مخدر در زندان‌ها را از بين ببريم که در اين راستا اقداماتی همچون سم‌زدايی، درمان اعتياد، ترک اعتياد و در نهايت مصرف جايگزين متادون به عنوان موادمخدر در ارتباط با آن دسته از زندانيانی که از لحاظ نوع مواد مصرفی و شيوه مصرف و همچنين وضعيت سن و سال امکان ترک برای آنها وجود ندارد، درنظر گرفتيم.
با توجه به کارهای مذکور در راستای کاهش مصرف مواد مخدر در زندان‌ها می‌توان اين نتيجه را گرفت که در ابتدا تقاضا از بين می‌رود و علاوه برآن ما زندان‌های خود را به دوربين‌های مداربسته مجهز کرده‌ايم و تمام تحرکات زندانيان در داخل زندان‌ها را ررصد کرده و در نتيجه محيط برای آنها نا امن شده و ما با مراقبت‌ها و بازرسی‌های شديد در ورودی زندان‌ها سعی کرديم که متخلفينی را که سعی دارند مواد مخدر به زندان‌ها حمل کنند ناکام بگذاريم که در اين راستا دستور جديدی در يک سال اخير اجرايی کرديم و آن اين است که تمامی پرسنل ما در زمان ورود به زندان مورد بازرسی قرار می‌گيرند.
اخيرا اقدام جديدی توسط سازمان زندان‌ها صورت گرفته چراکه شيوه اصلی ورود مواد مخدر که تشخيص آن نيز سخت است جاسازی مواد مخدر در داخل بدن است که اين کار به صورت بلغ توسط زندانيان انجام شده برای اين امر در همه زندان‌ها واحدهای قرنطينه، پذيرش و تشخيص را قرار داديم.
زندانی که وارد زندان می‌شود به تناسب بين يک تا ۴۸ ساعت نگهداری شده تا چنانچه موادی را بلعيده باشد از وی دفع شود و بعد وارد فضای زندان شود و علاوه بر آن ۷ عدد از زندان‌ها را به دستگاه بادی‌اسکنر مجهز کرديم و مواردی را که بسيار مشکوک هستيم از اين دستگا‌ه‌ها عبور داده که چنانچه مواد داخل انها و اشهای آنها باشند نشان داده شده و برنامه اين است که اگر اعتبار لازم برای ما فراهم شود ديگر زندان‌ها را نيز به اين دستگاه‌ها مجهز کنيم.

**باشگاه خبرنگاران: چند درصد از ورودی زندانيان‌مان معتاد و بيمار هستند؟
*اسماعيلی: متاسفانه ارتکاب جرم اغلب در بين اقشار ضعيف و سطح پايين جامعه رخ می‌دهد همچنين ارتکاب جرم در بين معتادان بيش از ساير افراد کم توان جامعه است و آنچه که ما در مداخل ورودی زندان‌ها و مقاطع مختلف بررسی کرديم ميانگين حدود ۵۵ درصد از زندانيان ما قبل از آنکه وارد زندان شوند مبتلا به اعتياد و سو مصرف مواد مخدرند.
اين گروه از زندانيان با عنوان زندانيان جرائم مواد مخدر و يا در ارتباط با ساير جرائم به زندان می‌آيند به طور مثال ممکن است فرد تحت عنوان سارق به زندان بيايد اما سارقی باشد که مبتلا به اعتياد است، ارتکاب جرم در بين اقشار ضعيف جامعه بيش از ديگران است و اقشار ضعيف جامعه بعضا به لحاظ عدم تمکن مالی و عدم دسترسی به مراکز بهداشتی و درمانی و يا اينکه خود آنها آدم‌های بی‌قيد و بی‌توجهی به مسائل مربوط به سلامت‌اند بيشتر ديده می‌شود.
در اکثر مواقع ما شاهد آنيم اين افراد هنگام ورود به زندان از انواع و اقسام بيماری‌ها رنج برده چه بيماری‌های عمومی که در بين شهروندان شايع‌اند و چه بيماری‌های خاصی همچون سل، HIV، هپاتيت B و C.
به لحاظ نوع زندگی ما با يک دستته مجرم و متهم مواجهيم که علاوه بر رفتار مجرمانه از بيماری‌های مختلف نيز رنج برده و با انواع بيماری‌ها وارد زندان‌ها می‌شود که در مجموع حدود ۷۰ درصد از زندانيان زمان ورود به زندان هرکدام با يک يا چند بيماری دست و پنجه نرم می‌کنند.

**باشگاه خبرنگاران: کارهای انجام شده توسط سازمان زندان‌های کشور در خصوص بهداشت زندانيان چيست؟
*اسماعيلی: ما در حوزه زندان‌بانی يکی از اولويت‌های بسيار مهم‌مان اقدامات بهداشتی و درمانی برای زندانيان است اگر ما اهتمام جدی را در اين حوزه نداشته باشيم از آنجا که زندان محل زندگی گروهی و جمعی است و اغلب بيماری‌ها قابل سرايت و انتقال‌اند ديگر زندانيانی که هنگام ورود به زندان بيمار نبوده‌اند در اثر معاشرت با اين زندانيان دچار بيماری می‌شوند.
يکی از اولويت‌های سازمان زندان‌ها مسائل بهداشتی و درمانی زندانيان است که بهداشت محيطی و چه مسائل بهداشت فردی درمانی، ما برای بهداشت محيط سعی کرديم علاوه بر تميز نگه داشتن فضای زندان‌ها هم از لحاظ نوع آب خوردن و هم در ارتباط با دفع فاضلات و زباله‌های توليد شده در زندان که منشا توليد بيماری‌ است عموم زندان‌ها دارای تصويه فاضلاب‌اند و يا به سيستم فاضلاب شهری متصل‌اند و مشکلی از اين جهت در فضای محيطی نداريم.
در ارتباط با بهداشت فردی بايد بگويم هر زندانی که وارد زندان می‌شود يک بسته بهداشتی دريافت کرده که شامل لباس زير، پودر شوينده، صابون، مسواک، خميردندان، دمپايی و حوله است که در بدو ورود به فرد تحويل می‌دهيم.
رئيس سازمان زندان‌ها در ادامه تصريح کرد: بسياری از زندانيان برای اولين بار معقوله مسواک زدن را تجربه می‌کنند ما همچنين سعی کرديم در درون زندان‌ها وسايل لازم برای استحمام زندانيان را فراهم کنيم که در اين راستا زندانيان در بدو ورود خود يک استحمام اجباری دارند.
زندانی هنگام ورود به حوزه اقامتی از معبری عبور می‌کند که در اين مسير از وی انگشت‌نگاری شده و مشخصاتش نيز ثبت می‌شود و همچنين مورد معاينه پزشک قرار گرفته به وی بسته بهداشتی داده شده و همچنين استحمام اجباری نيز دارد که در اين راستا سعی می‌کنيم درداخل زندان‌ها به تعداد کافی دوش حمام و وسايل استحمام در اختيار زندانيان قرار دهيم.
موضوع درمان که امروزه در زندان‌های کشور چه به صورت استخدامی و قراردادی (روزمزد و ساعتی) بالغ بر ۸۰۰ نفر کادر درمانی با زندان‌های ما همکاری کرده و پزشکان عمومی، متخصص، پرستاران، بهياران، متخصصين علوم آزمايشگاهی، راديولوژی، دندانپزشک نيز در مجموعه فعاليت می‌کند.
اگر اقدامات ما در زندان‌ها نبود امروز عموم زندانيان به انواع بيماری‌ها مبتلا شده اما ما امروزه با افتخار اعلام می کنيم که عده‌ای بيمار را تحويل گرفته و با يک درمان نسبی به جامعه بازمی‌گردانيم که نه تنها اجازه شيوع را نداده بلکه بسياری از زندانيان در دوران زندان تحت درمان قرار گرفته و اغلب معتادين در طول مدت حبسشان اعتياد خود را نيز ترک می‌کنند.
اخيرا برای ارتقای سلامتی تنها به موضوع معتادين بسنده نکرده‌ايم بلکه کلينيک‌های ترک سيگار را در زندان‌ها فعال کرديم و امروز می‌توانيم اعلام کنيم که جمعيت کثيری از افرادی که ساليان متمادی در بيرون زندان سيگار مصرف می‌کردند در زندان‌ها سيگار را ترک کرده‌اند که در اين راستا در آخرين سفر خود در بازديد از زندان چهارمحال بختياری با پيرمردی گفتگو کردم که وی حدود ۳۵ سال سيگار می‌کشيد و در حال حاضر اين ماده مخدر را ترک کرده بود.
ما غذای زندانيان را در زندان تامين می‌کنيم اما هيچ گاه به زندانی سيگار رايگان نمی‌دهيم و اين در حالی است که در گذشته فروشگاه‌هايی داشتيم که زندانيان از اين فروشگاه سيگار تهيه می‌کردند و رد حال حاضر کمتر فروشگاهی در زندان داريم که مبادرت فروش و عرضه سيگار کنند که اينها بيانگر اهتمام نظام و سازمان زندان‌ها نسبت به حوزه بهداشت و درمان زندانيان است.
انجام اين ماموريت مهم مساعدت جدی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه‌های علوم پزشکی استان‌ها را می‌طلبد که تاکنون سازمان‌های مذکور مساعدت‌هايی نسبت به ما داشته به ويژه در برخی از موقعيت‌های خاص همچون آغاز فصل سرما در ارتباط با تامين واکسن آنفولانزا و همچنين تامين برخی اقلام دارويی با ما مساعدت و همکاری داشته‌اند اما اگر واقعا سلامت جامعه به ويژه بيماران را بخواهيم بايد بيش از اين روی اين موضوع اهتمام داشته باشيم.

**باشگاه خبرنگاران: برای بيمه زندانيان تاکنون چه اقداماتی صورت گرفته است؟
*اسماعيلی: ما بسيار پيگير بوديم اما تاکنون زندانيان تحت پوشش بيمه قرار نگرفتند و علی‌رغم مقررات عمومی (بيمه سلامت ايرانيان) تا امروز زندانيان از اين موضوع بی‌بهره بودند که در اين راستا پيگيری‌هايی نيز صورت گرفته و در برخی استان‌ها با مساعدت کميته امداد خمينی در ارتباط با پوشش بيمه‌ای خانواده‌های زندانيان و زندانيان بيمار مساعدتی صورت گرفته اما امروز اکثر زندانيان از پوشش بيمه بی‌بهره‌اند.
در حال حاضر بار پوشش بيمه زندانيان به دوش سازمان زندان‌ها سنگينی کرده که به هر حال ما بايد اقدامات درمانی آنها را انجام دهيم و مجبوريم که هزينه‌های زندانيان را متقبل شويم.

**باشگاه خبرنگاران: آيا تاکنون مصوبات مذکور را به مجلس فرستاده‌ايد؟
*اسماعيلی: ما هرساله اين مصوبات را فرستاده‌ايم که برخی سال‌ها مورد توجه کافی قرار نگرفته و در برخی از سال‌های ديگر در کميسيون‌ها تصويب و در صحن مجلس و يا در کميسيون تلفيق رای نياورده است.
امسال در جلسه‌ای که با کميسيون بهداشت و درمان داشتيم بازهم موضوع بهداشت زندانيان و استفاده از طرح پزشک خانواده برای زندانيان و پوشش بيمه‌ای را مطرح کرديم که با استقبال نمايندگان در کميسيون بهداشت و درمان مواجه شديم که در اين راستا مصوبه ای مصوب شد و در حال حاضر جزو پيشنهادات مصوب و چاپ شده‌ای است که در اختيار کميسيون تلفيق قرار دارد که اميدواريم در اين کميسيون نيز ساير نمايندگان عضو مساعدت کنند که زندانيان از پوشش بيمه‌ای و پزشک خانواده زندانيان برخوردار شوند و سپس اين امر در صحن مجلس به تصويب رسد.
در حال حاضر مصوبات مذکور در فرآيند قانون‌گذاری قرار داردو با استقبالی که از پيشنهاد ما در کميسيون بهداشت و درمان شد اميدواريم که اين مشکل در بودجه سال ۹۳ مرتفع شود.

**باشگاه خبرنگاران: مصوبه مذکور چند وقت است که به کميسيون تلفيق مجلس رفته؟
*اسماعيلی: لايحه بودجه بعد از اينکه از ناحيه دولت به مجلس تقديم شد به کميسيون‌های مختلف ارجاع داده می‌شود که در اين راستا کميسيون‌های مختلف بررسی‌های لازم را انجام داده که از دو هفته پيش کار کميسيون تلفيق شروع شد و در جلسات اين کميسيون فصل‌های درآمدی بودجه مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه آن بخش‌های هزينه‌ای هنوز به اين بخش نرسيده‌اند چراکه لوند لايحه بودجه از احکام درآمدی شروع شده و در حال حاضر کميسيون تلفيق در حال بررسی بندهای مربوط به درآمدهای بودجه سال ۹۳ است.

**باشگاه خبرنگاران: چند درصد زندانيان جرائم عمد افزايش پيدا کرده و برای اينکه زندانيان نيازمند مشکلاتشان حل شود آيا وام زندانيان به مرحله اجرا رسيده است؟
*اسماعيلی: ما در حوزه زندانيان جرائم غير عمد با عنايت به تدابيری که سال‌های اخير اتخاذ شده چند تدبير موثر در ارتباط با مرتکبين جرائم غير عمد در کشورها رخ داد که همه اينها اقدامات مبارکی بود و برخی اقدامات جديد نيز در دستور کار است که از جمله اين اقدامات اصلاح قانون بيمه اجباری شخص ثالث بود.
در ارتباط با رانندگانی که مرتکب تصادفات می‌شوند يک بخش، بخش عدم رعايت نظامات و مقررات دولتی است و بی‌احتياطی که راننده مرتکب می‌شود که البته بايد جنبه عمومی جرم مجازات شود که اين امر نيز در قانون جديد مجازات اسلامی نيز آمده است.
اقدام دوم در سنوات اخير، ستاد مردمی رسيدگی به امور ديه بود که با استفاده از ظرفيت اين قانون که با کمک خيرين، دولت و مجلس اين کار به صورت جدی صورت گرفت و جمع زيادی از زندانيان جرائم غيرعمد که در زندان‌ها بودند با حمايت‌های آزاد که اين امر باعث کاهش جرم شد.
اقدام ديگری که در اين زمينه اتفاق افتاد اصلاحيه‌ای بود که توسط رياست قوه قضاييه با دقت نظر علمی اتفاق افتاد که در اين راستا آيين‌نامه قانون نحوه اجرای محکوميت‌های مالی به تصويب رسيده و ابلاغ شده که اين اصلاحيه‌ نيز در ارتباط با کسانی که هنوز به زندان نرفته‌اند از بازداشت آنها جلوگيری کرده و کسانی که توانايی پرداخت ديون خود را ندارند روند پيگيری پرونده آنها سريع‌تر و خارج از نوبت رسيدگی می‌شود که اين امر موجب شده که عدد زندانيان جرائم غير عمد که بيش از ۲۵ هزار نفر در آن واحد در سال‌های گذشته در داخل زندان‌ها بود امروز به حدود ۷ هزار نفر زندانی جرائم غير عمد کاهش يافته است.
قانون نحوه اجرای محکوميت‌های مالی در حال حاضر در کميسيون قضايی مجلس به تصويب رسيده و جزو دستورکار صحن علنی مجلس است.
ضوابطی که در قانون پيش‌بينی شده زمينه ساز کاهش زندانيان جرائم غير عمد در زندان‌ها خواد بود و به نظر من در سنوات اخير به ويژه مسئوليت آيت‌الله آملی لاريجانی يکی از اتفاقات بسيار خوبی که رخ داد اين بود که زندانيان جرائم غير عمد و يا محکومين مالی در زندان‌ها کاهش چشم‌گيری داشتند.
وی ادامه داد: متاسفانه در حوزه زندانيان جرائم عمدی ما شاهد افزايش چشم‌گيری بوديم که اين امر به خاطر شرايط منطقه‌ای و کشور همسايه‌ای است که معدن توليد مواد مخدر بوده و همچنين کشور ما در مسير ترانزيت مواد مخدر قرار دارد.

**باشگاه خبرنگاران: در خصوص ارائه وام به زندانيان نيازمند، سقف اين وام چه ميزان و شامل چه زندانيانی می‌شود؟
*اسماعيلی: در ارائه تسهيلات به زندانيان جرائم غير عمد بايد بگويم که اين تسهيلات مخصوص زندانيان جرائم غير عمد است يعنی کسانی که بابت ديه، مهريه و اجاره مسکن و ... به زندان رفته‌اند، به اين قبيل افراد پرداخت شده، ما حداکثر رقمی که به هر نفر از افرادی که واجد شرای طاعطا می‌کنيم (از آنجا که محور اصلی ديات است) و برای کسانی که بابت ديه محکوم شده‌اند معادل يک ديه کامل در ماه حرام يعنی ۱۵۲ ميليون تومان، امکان پرداخت تسهيلات به زندانيان جرائم غير عمد فراهم شده و اين قبيل افراد به بانک‌ها برای دريافت تسهيلات بانکی معرفی می‌شوند. البته بانک‌ها در اين کار مقداری تعلل می‌کنند و بعضا تضميناتی را مطالبه می‌کنند که ارائه اين تضمينات برای زندانيان بسيار مشکل است برای همين مسئله اخذ وام با مشکل روبرو شده، به طور کلی ميزان مصوب مجلس بالغ بر ۲۰۰ ميليارد تومان است. به زندانيان جرائم عمد (سارقين، کلاهبرداران و ...) هيچ تسهيلاتی ارائه نمی‌شود چراکه ما اين افراد را مجرم می‌دانيم که بايد با اجرای صحيح قانون در خصوص اين افراد امنيت در جامعه حکم‌فرما شود و اين قبيل افراد بدانند که اين گونه نيست که به مال مردم و جامعه صدمه وارد کرده و انتظار تسهيلات داشته باشند.

**باشگاه خبرنگاران: زمان پرداخت ديه توسط افراد طی يک پروسه طولانی انجام می‌شود که امکان دارد اين ديه تا پايان سال نيز پرداخت نشود و به سال آينده و همچنين مصوبه سال بعد موکول شود که در اين راستا ميزان ديه افزايش پيدا کرده و شرکت بيمه در اين زمينه طبق مصوب سال گذشته عمل می‌کند و اين در حالی است که شخص مورد نظر بايد مابه‌التفاوت را پرداخت کند و چنانچه مبلغ مورد نظر را نداشته باشد باز در زندان بماند، سازمان زندان‌ها در اين خصوص چه اقداماتی انجام داده و چه تعداد زندانی در اين زمينه در زندان‌ها داريم؟
*اسماعيلی: تعلل اصلی ما شرکت‌های بيمه است درست است که رسيدگی به پرونده فرآيندی دارد اما شرکت بيمه‌ای که در گذشته پول را از راننده گرفته بايد براساس زمان پرداخت و بر مبنای نرخ زمان محاسبه شود که اين امر دفاع و حمايت از حقوق آسيب‌ديده از جرم است که بايد مورد توجه قرار گيرد که موارد مذکور تعلل‌هايی از ناحيه شرکت‌های بيمه‌ است.
در جلسات متعددی که با بيمه مرکزی ايران به عنوان سازمانی که نهاد نظارتی بر ساير شرکت‌های بيمه است برگزار کرديم به تفاهمات خوبی رسيديم که انشالله برای آينده با اين گونه موارد مواجه نشويم.

**باشگاه خبرنگاران: با توجه به صدور بخش‌نامه رئيس دستگاه قضا مبنی بر حبس‌زدايی چه رايزنی‌هايی با مجلس شورای اسلامی برای تبديل شدن اين بخش‌نامه به قانون مصوب کشور صورت گرفته است.
*اسماعيلی: آنچه که در حال حاضر به صورت بخش‌نامه در حال اجراست به اين صورت است که بخشی از مفاد اين بخش‌نامه در ضمن لوايح قضايی در حال حاضر در مجلس است که ما لوايح قضايی متعددی را به مجلس فرستاده‌ايم و بخشی از الزامات در لوايح قانونی آمده است.
ما لايحه حبس‌زدايی، کاهش عناوين مجرمانه را در مجلس داريم بخشی از اين پيشنهادات نيازمند قانون‌گذاری است بخش ديگر در ضمن لايحه مجازات اسلامی قرار گرفته و بخشی نيز در ساير لوايح و بخش‌های ديگر در حال حاضر دردستور کار مجلس قرار گرفته و در حال پيگيری است.

**باشگاه خبرنگاران: نحوه تفکيک زندانيان براساس جرائم آنها در زندان‌ها به چه صورت است؟
*اسماعيلی: تاکنون در زندان‌ها تفکيک‌های متعددی داريم به طور مثال يک تفکيک سنی داريم که اشخاص زير ۱۸ سال جدا از اشخاص بالای ۱۸ سال در اماکن بيرون زندان و در کانون‌های اصلاح و تربيت نگهداری می‌شوند.
تفکيک سنی ديگر در درون زندان‌ها شامل اشخاص بين ۱۸ تا ۲۵ سال است که اصطلاحا به آنها نوجوان گفته شده و اين افراد از بزرگسالان جداگانه نگهداری می‌شوند.
تفکيک ديگری در زندان‌ها تحت عنوان جداسازی متهم (کسانی که با قرار بازداشت‌اند و هنوز معلوم نيست که مجرم هستند يا خير) از محکومين جداگانه نگهداری می‌شوند، البته تفکيک ديگری که در زندان‌ها وجود دارد براساس نوع جرم ارتکابی است که ما معمولا زندانيان را در وهله اول به دو گروه تقسيم کرده، زندانيان جرائم موادمخدر را از زندانيان جرائم عمومی جدا می‌کنيم و باز در بين هرکدام از اين‌ها در بين گروه مواد مخدر جرائم سبک و سنگين را مجزا می‌کنيم که در جرائم عمومی سارقين را نيز از کلاهبرداران جداگانه نگه می‌داريم.
همچنين محکومان مالی و تصادفات را از ساير اشخاص در بخش‌های مجزايی نگهداری می‌کنيم که عمده اين‌ها دايرمدار قضايی است که ما در زندان در اختيار داريم و در جايی همچون تهران که زندان‌ها بزرگ و متعدد است اين موضوع به زندان‌ها نيز سرايت کرده يعنی به طور مثال اين زندان فقط مخصوص مواد مخدری‌ها و زندانی ديگر فقط مخصوص سارقين است.
ما در زندان‌های بزرگ، واحدهايی تحت عنوان اندرزگاه و يا همان بند داريم که هرکدام از اين اندرزگاه‌ها به صورت سالن‌هايی مجزاست که هرکدام به گروه‌هايی که اشاره کردم اختصاص دارد و در جايی که فضای زندان محدود باشد اين تفکيک در حد جداسازی در اتاق‌های مختلف انجام می‌گيرد.

گفتگو: فائزه محسنی