پاسخ کارگردان و تهيه کننده "من مادر هستم" به انتقادهای معترضان

ايسنا ـ فريدون جيرانی و غلامرضا موسوی درباره «من مادر هستم» به برخی از پرسش‌ها و ابهامات معترضان درباره «خيانت و عشق ضربدری»، «اشاعه منکر در فيلم»، «مشروب‌خواری در فيلم»، «تابو بودن صحنه‌های فيلم»، «انتشار گفت‌وگو با معترضان در سينما آفريقا» و ... پاسخ دادند.

معترضان: جيرانی تابوشکنی کرده / جيرانی: «من مادر هستم» تابويی را نشکسته است

فريدون جيرانی در بخش ابتدايی گفت‌وگو با خبرنگار سينمايی خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا) در پاسخ به پرسشی درباره اينکه برخی معتقدند «من مادر هستم» تابوشکنی کرده است، ابتدا به حواشی اکران خصوصی «آدم برفی» و در عين حال چند سال بعد اکران سينمايی و نمايش تلويزيونی بدون مشکل آن، يادآور شد: اين فيلم تابوشکنی نکرده است. اين فيلم يک ملودرام است که من تاکيد داشتم که حتما با پيام اخلاقی همراه باشد. می‌خواستم بگويم در اين ملودرام که درباره يک خانواده از هم پاشيده است اگر آنها از سبک زندگی کاملا وارداتی استفاده نمی‌کردند با چنين فجايعی که می‌بينيد، روبه‌رو نمی‌شدند.

کارگردان «من مادر هستم» درباره اينکه استناد برخی از معترضان به صحنه‌های مشروب‌خواری و ... در فيلم است، تصريح کرد: تاکيد من اين است که ما برای اولين بار مشروب‌خواری را به نمايش نگذاشته‌ايم که يک تابوشکنی‌ای در اين زمينه کرده باشيم، من بر اين موضوع تاکيد دارم. در سريال «مرگ تدريجی يک رويا» يا سريال «در چشم باد»، می‌بينيم که خانواده‌های مرفه لاييک، مشروب می‌خورند. در همين سريال «کلاه‌پهلوی» هم می‌بينيد که مشروب استفاده می‌شود. طبيعتا وقتی شما می‌خواهيد بگوييد که مشروب خوردن چيز بدی است و چه اتفاقاتی بدی را رقم می‌زند، بايد نشان بدهيد که مصرف می‌شود. ضمن آنکه در «من مادر هستم»، من اصلا استفاده ابزاری از مشروب‌خواری نکردم.

جيرانی با اشاره به هدفش از استفاده صحنه‌های مشروب‌خواری در فيلمش گفت: حرفی که می‌خواهم در فيلم بزنم اين است که الان يکسری در خانواده‌هايشان مشروب‌خواری را عادی می‌دانند اما ببينيد که در همين خانواده‌هايی که اين امر عادی است، براثر اين مشروب‌خواری چه فجايعی پيش می‌آيد. در هر صورت اکنون در جامعه ما برخی می‌گويند خوردن کمی مشروب هيچ اشکالی ندارد و عادی است. در واقع براساس زندگی خانواده اروپايی که در فيلم‌ها يا از نزديک می‌بينند چنين چيزی را عادی می‌پندارند و می‌گويند دختر و پسر می‌توانند مثل يک خانواده اروپايی مشروب بخورند و... اما واقعا در جامعه ما چنين چيزی نمی‌شود و فاجعه به بار می‌آيد. تمام حرف من به آن برخی از خانواده‌هاست.

جيرانی: انتشار گفت‌وگو با معترضان در سينما «آفريقا» غير اسلامی و ناجوانمردانه بود

مجری سابق برنامه‌ی «هفت» در بخش ديگری از نشست ايسنا در پاسخ به پرسشی درباره‌ی رسانه‌ای شدن گفت‌وگويش با انصار حزب‌الله، توضيح داد: با صراحت همين‌جا می‌گويم. در گفت‌وگوی سينما «آفريقا» با معترضان، من اصلا مقصودم اين نبوده که بگويم «اگر کم می‌خورد...». من در کل آن نوع زندگی و اين رفتار را تقبيح کرده‌ام.

وی همچنين درباره انتقادش از انتشار اين گفت‌وگو اظهار کرد: انتشار آن گفت‌وگو به شدت هم در حق من و هم در حق آن دوستان معترض که با من صحبت می‌کردند، ناجوانمردانه بود. شب نمايش خصوصی فيلم در سينما «آفريقا»، دوستانی که خودشان را منتسب به انصار حزب‌الله و ساير گروه‌ها می‌کردند، دور من را گرفتند و يکسری سوالات را در فضای بسيار شلوغی پرسيدند و من هم در همان فضای شلوغ، پاسخ‌هايم را می‌دادم. مشکل آنجاست که اولا پرسش‌ها و پاسخ‌ها کامل منتشر نشد و به نوعی اين‌کار به ذهن مخاطب جهت داد. ثانيا آن گفت‌وگوها بسيار خصوصی و در يک فضای بسيار عاميانه مطرح می‌شد. آن دوستان سوالات‌شان را به صورت گفت‌وگوی محاوره‌ای، عاميانه و به شدت خصوصی با کارگردان مطرح می‌کردند و من هم به شدت محاوره‌ای، عاميانه و خصوصی برای آن دوست سوال‌کننده پاسخ می‌دادم. انتشار چنين گفت‌وگويی آن هم گزينشی کاری غيراسلامی بود.

جيرانی: «من مادر هستم» نبايد جزو فيلم‌های خيانت‌محور دسته‌بندی شود

جيرانی در ادامه، در پاسخ به پرسشی درباره اينکه آيا اين فيلم را هم بايد در ميان فيلم‌های «خيانت محور» دسته‌بندی کرد؟، گفت: فيلم من اصلا و ابدا درباره خيانت نيست و اينکه آن را در بين فيلم‌های خيانت محور دسته‌بندی می‌کنند ناشی از درست نديدن فيلم است. تاکيد می‌کنم که موضوع خيانت مبنای ساخت «من مادرم هستم» نبوده و اصلا من به اين موضوع فکر نمی‌کردم. ما يک خانواده تصوير نکرده‌ايم که زن يا شوهرش به فرد ديگری فکر می‌کنند بلکه تاکيدمان از ابتدا بر اين بوده که اين خانواده از هم متلاشی شده است.

موسوی: نمی‌توان گفت «من مادر هستم» اشاعه منکر می‌کند / جيرانی: سبک زندگی فيلم به شکل اخطاردهنده‌ای در جامعه قابليت گسترش دارد

به گزارش ايسنا، در ادامه اين نشست، غلامرضا موسوی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اينکه برخی معترضان معتقدند نمايش سرو مشروب‌ و ... باعث اشاعه منکر می‌شود، خاطر نشان کرد: من زمانی که از سرويس سياسی به سرويس اجتماعی «کيهان» رفتم، به فکر احيای خبرهای حوادث افتادم. طبعا آن زمان در مورد اين کار با شورای سردبيری وقت صحبت‌هايی داشتم و برخی دوستان معتقد بودند راه‌اندازی سرويس حوادث باعث می‌شود ما منکر را در جامعه اشاعه دهيم.

وی يادآور شد: آن زمان من چند استاد روانشناسی برجسته دانشگاه را دعوت کردم و ميزگردی گذاشتم با اين پرسش «آيا انتشار اخبار کارهای خلاف و به دور از عرف جامعه، بد‌آموزی دارد و يا اتفاقا می‌تواند باعث آگاهی‌دهی شود؟». يادم می‌آيد به جزء يک نفر، ساير افراد معتقد بودند گفتن يک حادثه يا عمل منکر و آگاهی دادن به اکثريت مخاطبان نسبت به آن رفتار بهتر از نگفتنش است. من فکر می‌کنم انتشار اينگونه خبرها به شدت آموزنده است.

تهيه‌کننده «من مادر هستم» با آموزنده‌ و اخلاق‌گرا خواندن اين فيلم به سخنان رضا ميرکريمی در اين زمينه اشاره و عنوان کرد: اين فيلم به گمان من و خيلی از افراد ديگری که آن را ديده‌اند به شدت اخلاق‌گرا است. اما يادمان نرود طبيعتا بايد برای نقد يک رفتار و نوعی بی‌بندوباری که معتقديد به اشتباه دارد در ميان قشری از جامعه گسترش می‌يابد، بايد ابتدا آن را در فيلم نشان دهيد.

در ادامه فريدون جيرانی هم افزود: ممکن است من وارد سبک زندگی‌ای شده‌ام که بسيار انتقادبرانگيز است و درصد کمی از مردم ما اينطور زندگی می‌کنند، اما يادمان نرود که اين سبک زندگی به شدت و به شکل اخطاردهنده و نگران‌کننده‌ای در جامعه در حال گذار ما قابليت گسترش دارد و خطرناک است.

جيرانی: پايان‌بندی به شدت تلخ را تعمدا انتخاب کرديم / فيلمنامه‌نويس‌مان هم می‌گفت شخصيت‌های‌مان نبايد رستگار شوند

کارگردان فيلم سينمايی «من مادر هستم» در بخش ديگری از اين نشست در خبرگزاری ايسنا، در پاسخ به پرسشی درباره دليل تلخی بسيار زياد فيلم در پايانش اظهار کرد: اين فيلم می‌بايست پايان تلخی می‌داشت چون اگر اين پايان تلخ نبود، بدبختی حاصل از انتقام مشخص نمی‌شد. ضمن آنکه با اين پايان به شدت تلخ به آن کسی که فيلم را می‌بيند، يادآور شوم که اگر آنطور زندگی کردی با اين فجايع روبه‌رو خواهی شد. من می‌خواستم به خانواده‌هايی که شايد درصدد چنين زندگی‌هايی هستند و اتفاقا يکسری از نوکيسه‌ها همين‌طور هستند هشدار بدهم که حاصل چنين زندگی، چنين عاقبتی می‌شود.

وی ادامه داد: فيلمنامه‌نويس ما خودش آدم مذهبی است و اتفاقا ايشان هم خيلی بر اين موضوع تاکيد داشتند که پايان فيلم بايد تلخ باشد، چون ما از اول فيلم مدام نشان می‌دهيم که شخصيت‌ها مشروب می‌خورند، روابط بسيار آزاد دارند و به هيچ چيز پايبند نيستند. در واقع ايشان هم معتقدند بودند که در پايان فيلم هيچ يک از شخصيت‌های داستان نبايد رستگار شوند و گرنه شايد از آن روابط اشتباه، تاثير مثبتی بيرون می‌آمد.

موسوی: حاضريم فيلم را در يک سالن برای معترضان نمايش داده و با آن‌ها به گفت‌وگو بنشينيم / فيلم منطبق با گفتمان انقلاب اسلامی است

در ادامه، غلامرضا موسوی در پاسخ به پرسشی درباره لزوم گفت‌وگو با معترضان به «من مادر هستم» و نمايش فيلم برای آن، گفت: همين‌جا رسما اعلام می‌کنم ما حاضريم يک سالن اختصاصی بگيريم و دوستان معترض مانند انصار حزب الله و ديگران را دعوت کنيم تا درآن سالن، ابتدا فيلم را ببينند و سپس من و آقای جيرانی بنشينيم و به پرسش‌های‌شان پاسخ بدهيم. اين هيچ اشکالی ندارد که آنها فيلم را ببينند و نسبت به آن اشکال داشته باشند اما اينکه عده‌ای بخواهند ديده يا نديده برای اعتراض به کف خيابان بيايند، کاری به شدت اشتباه است.

وی با تاکيد بر اينکه «من مادر هستم» منطبق با گفتمان انقلاب است، خاطرنشان کرد: من با اين اطمينان می‌گويم فيلم اخلاقی ساخته‌ايم و مدعی هستم که برخلاف نظر برخی از معترضان «من مادر هستم» دقيقا منطبق با گفتمان انقلاب اسلامی است چون سبک زندگی غربی را به چالش می‌کشد. اتفاقا اگر قرار است دوستان در خارج از کشور درباره سبک زندگی درست صحبت کنند، می‌توانند اين فيلم را برای خانواده غربی نمايش دهند و بگويند «ببينيد،‌ اين نتيجه زندگی است که شما داريد».

موسوی: تغيير نام «من مادر هستم» به صورت يک پيشنهاد به ما ابلاغ شد و گرنه...

به گزارش ايسنا، در برنامه «هفت» گذشته، حجت‌الاسلام حميد رسايی عضو شورای عالی اکران ضمن برشمردن چند تخلف برای «من مادر هستم»، يکی از آن تخلفات را تغيير ندادن نام فيلم عنوان کرد.

تهيه‌کننده «من مادر هستم» در اين‌باره توضيح داد: تغيير نام فيلم تنها به صورت يک پيشنهاد مطرح شد نه به صورت يک دستورالعمل. شايد اگر به عنوان يک دستورالعمل قطعی به ما ابلاغ شده بود که نام فيلم را تغيير دهيد‌، نام را از «من مادر هستم» به «من مادر نيستم» که پيشنهاد خود آقای رسايی بود، تغيير می‌داديم. اتفاقی هم نمی‌افتاد. اما واقعا اين تنها به عنوان يک پيشنهاد به ما داده شد.

بازيگران «من مادر هستم» چگونه انتخاب شدند؟

فريدون جيرانی در پاسخ به پرسشی درباره انتخاب ترکيب بازيگران اين فيلم اظهار کرد: وقتی طرح ۳۰ صفحه‌ای فيلم آماده شد من با اولين فردی که برای بازی در «من مادر هستم» صحبت کردم، باران کوثری برای نقش «آوا» بود. وقتی که خانم کوثری بازی در اين نقش را پذيرفت تيم ما به همراه خانم کوثری و با در اختيار داشتن يک طرح ۳۰ صفحه‌ای نشستيم و بازيگران را انتخاب کرديم که اتفاقا در جمع‌بندی‌ها نظرات ايشان هم خيلی راهگشا بود و به نوعی شايد بتوان گفت انتخاب بازيگر را خانم کوثری انجام داد.

وی افزود: ما در ابتدا برای نقش «سيمين» به خانم پانته‌آ بهرام رسيديم که آقای درميشيان در اين پيشنهاد خيلی موثر بود. برای نقش «ناهيد» باران کوثری‌، هنگامه قاضيانی را پيشنهاد داد و برای نقش «نادر» هم همه‌مان متفق القول فکر می‌کرديم فرهاد اصلانی بهترين گزينه است. پيشنهاد حبيب رضايی هم برای بازی در نقش «سعيد» از دل جمع بيرون آمد.

گزيده‌ای از سخنان جيرانی و موسوی درباره شرايط امروز سينمای ايران، اختلافات موجود و ...

به گزارش ايسنا، بخش دوم گفت‌وگو با غلامرضا موسوی و فريدون جيرانی درباره مسائل مختلفی مانند ورود سياست به سينما و نقاط تلاقی اين دو با يکديگر، سينمای سرگرمی، سينمای ايدئولوژيک، فيلم‌های دولتی و فاخر، افرادی که باعث گسترش ماهواره در جامعه می‌شوند و از مهم‌تر جناح‌بندی‌ها در سينما پس از سال ۸۸ و چشم‌انداز آينده تقابل گروه‌های مختلف فکری در سينما بود که تنها گزيده‌ای از آن در زير می‌آيد و علاقمندان می‌توانند برای مطالعه کامل اين بخش به مشروح اين گفت‌وگو مراجعه کنند.

غلامرضا موسوی:

× در شرايط فعلی سينما به عنوان يکی از هنرها به شدت از محل ورود سياست ضربه می‌خورد تا جايی که اکنون يک عده اين امر را در سر می‌پرورانند که اصلا سينمای اجتماعی در نطفه خفه شود. چرا؟ چون سينمای اجتماعی انتقاد می‌کند.

× اکنون مردم به ماهواره برای ديدن اخبار روی نمی‌آورند، بلکه اکثرشان به دنبال سرگرمی در شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای هستند. کسانی که مديران صدا و سيما را تحت فشارِ بيش از حد و غير معقول قرار می‌دهند در زمينه ترويج ماهواره در ميان مردم مقصر هستند. واقعا اگر منصف باشيم با اين فشارها بالاخره يک جايی آدم کم می‌آورد در حالی که در اين شرايط و با اين حجم عملکرد، اتفاقا بايد دست مديران صدا و سيما را به گرمی فشرد.

× ما امروز عملا داريم فرهنگ‌مان را دو دستی تقديم شبکه‌های ماهواره‌ای می‌کنيم. خودتان شرايط را مشاهده کنيد. ما الان افتخار سينمای‌مان اين است که بهترين فيلمش ۵۰۰ هزار تماشاگر دارد! واقعا اين همه يقه پاره کردن برای ۱۰۰ يا ۲۰۰ هزار نفر شوخی است!

فريدون جيرانی:

× اختلافات در درون جريان‌های فرهنگی پس از مسائل سال ۸۸ زياد شد و فاصله‌ها را زياد کرد. قبل از سال ۸۸ اختلافات در جامعه فرهنگی وجود داشت اما علنی نشده بود و در واقع حريم‌ها هنوز بين جريان‌های مختلف وجود داشت اما پس از سال ۸۸ اختلافات و دسته‌بندی‌ها به شدت علنی شده تا آنجا که دو طيف را مقابل هم قرار داد.

× اينکه فکر کنيم جريان‌های سينما پس از اين اختلافات می‌توانند اکنون به راحتی کنار هم بنشينند و درباره اختلافاتشان صحبت کنند، بسيار بعيد است مگر آنکه در انتخابات آينده جريانی ايجاد شود تا هم طيف روشنفکران مسلمان در درون خانه سينما و هم فيلمسازان بخش خصوصی در اتحاديه تهيه‌کنندگان و هم افراد ديگری که در ميان اين دو جريان قرار دارند را کنار هم بنشاند.

× مشکل اينجاست که دوستان سياست‌مدار يا سياست‌پيشه بعضا علاقه دارند همان رفتارها و کنش و واکنش‌های سياسی را در عرصه فرهنگ پيگيری کنند در حالی که متاسفانه نمی‌دانند فرهنگ مانند سياست نيست که بتوان با فشار در آن تغيير ايجاد کرد.

× درست است که ما يک کشور ايدئولوژيک هستيم و بايد هم سينمای ايدئولوژيک داشته باشيم و آن را تقويت کنيم اما اين بدان معنا نيست که بايد سينمای سرگرمی حذف شود تا سينمای ايدئولوژيک رشد کند.