رسيدگی ويژه به گزارش ناپديد شدن اسناد ميراث فرهنگی

روزنامه بهار ـ چند روزی است که صحبت از گم شدن ۴۷‌هزار سند، عکس و کتاب تاريخی در دوران رييس‌جمهوری احمدی‌نژاد و معاونانش در سازمان ميراث فرهنگی می‌شود و رسانه‌ها از به «يغما رفتن» تاريخ کشور می‌گويند. البته خيلی از کارشناسان بعد از دولت‌های نهم و دهم، منتظر شنيدن خبرهايی اينچنينی بودند، زيرا هشت سال، درهای خيلی از سازمان‌ها از جمله سازمان ميراث فرهنگی روی کارشناسان و خبرنگاران بسته بوده است.

کارشناسان و مسئولان جديد سازمان ميراث فرهنگی، هيچ شکی در مفقود و ناپديد شدن يک‌سری از اسناد اين سازمان ندارند. همه مطمئن هستند که اين اسناد و کتاب‌ها گم شده آن هم‌زمانی که احمدی‌نژاد صحبت از انتقال پايتخت کرد و به بهانه همان هم، پژوهشگاه باستان‌شناسی سازمان ميراث فرهنگی به شيراز منتقل شد. البته اين اتفاق تنها چند ماه بيشتر دوام نداشت و سازمان به تهران برگشت. ولی اين رفت و برگشت برای سازمان تنها نتيجه‌ای که داشت، گم شدن اسناد و البته بازنشسته شدن اجباری کارشناسان و باستان‌شناسانش بود. چند روز پيش روزنامه همشهری، در خبری به نقل از يکی از کارکنان سابق مرکز اسناد سازمان ميراث فرهنگی، صنايع‌دستی و گردشگری و همچنين «فريبا فرزام» رييس سابق مرکز اسناد سازمان ميراث‌فرهنگی کشور اعلام کرده که «هزاران قطعه از عکس‌های تاريخی اين مرکز، عکس‌های دوره پهلوی با مهر مرکز اسناد و ۴۷‌هزار سند، کتاب و عکس از سازمان گم شده و در خيابان منوچهری تهران به فروش رسيده است.»

مهدی حجت، قائم‌مقام سازمان ميراث فرهنگی، به بهار می‌گويد: «مقداری از اسناد سازمان در رفت و برگشت پژوهشگاه به شيراز و تهران، از بين رفته و در آن شکی هم وجود ندارد. ولی هنوز اطلاعات دقيقی از اين‌که چه تعداد از اين اسناد گم شده، وجود ندارد. چون هنوز تعدادی از اين اسناد از شيراز به تهران برنگشته و آن مقداری که به تهران منتقل شده هنوز شمارش نشده است.» او همچنين ادامه می‌دهد: به عبارتی اصلا روشن نيست که کدام يک از سند‌ها وجود دارد و کدام يک مفقود شده است. به گفته حجت، بخش‌هايی از سازمان به اتاق‌های ادارای تبديل شده، به همين دليل هنوز فرصتی برای اين‌که بشود کتاب و اسناد را از کارتن خارج و شمارش کرد وجود ندارد. حجت همچنين می‌گويد: «بايد ابتدا کتابخانه سازمان از حالت اداری که در اين چند سال تبديل شده، خارج شود. زيرا با اين وضع جايی برای قرار دادن اين کتاب‌ها و اسناد وجود ندارد.»خبر مفقود شدن اسناد سازمان با اين تعداد، در حالی مطرح است که به گفته بعضی کارشناسان، بايد اول بررسی شود که آيا در سال‌های قبل، اصلا اين اسناد و کتاب‌ها به‌طور دقيق شمارش و ثبت شده بود يا خير. البته روابط عمومی سازمان معتقد است که اين اسناد قطعا ثبت شده و تعداد کل نسخه کتاب‌هايی که در کتابخانه پژوهشگاه بوده، ۴۷‌هزار نسخه اعلام شده است. به هرحال اين بحث‌ها تنها برای آن مقطعی است که سازمان به شيراز منتقل شد، يعنی سال ۸۹. به اين ترتيب به گفته روابط عمومی سازمان، تعدادی از اسناد برگشته ولی هنوز بازشماری و با مخزن سابق تطبيق داده نشده است، به همين دليل هنوز آمار دقيقی وجود ندارد. به هرحال جليل گلشن، رييس جديد پژوهشگاه باستان‌شناسی در حال بررسی اين موضوع است و برای رفع ابهام، به‌زودی اطلاعاتی را منتشر خواهد کرد.

اسباب‌کشی خانم‌ مسئول برای زندگی در کاخ

دوره رياست احمدی‌نژاد بر دولت و نزديکان و معاونانش بر سازمان‌های مختلف تمام شد، ولی خبرهای مربوط به دوره او تمام نمی‌شود. خبرهايی مانند اسباب‌کشی آتوسا مومنی، معاون سازمان ميراث فرهنگی به يکی از خانه‌های تاريخی مجموعه فرهنگی-تاريخی سعدآباد. «فارس» ديروز در خبری اعلام کرد که «معاون ملک‌زاده در سازمان ميراث فرهنگی و گردشگری به يکی از خانه‌های تاريخی کاخ سعدآباد، اسباب‌کشی کرده است و مدتی است که در اين بنا، همراه با خانواده روزگار می‌گذراند.» براساس اين خبر، يکی از خانه‌های تاريخی مجموعه فرهنگی- تاريخی سعدآباد، تبديل به محل زندگی آخرين رييس معاونت حوزه ميراث فرهنگی سازمان شده است؛ رييسی که در خرداد ماه امسال به اين سمت منصوب شده بود. فارس در اين گزارش عنوان کرده است: «در شرايطی که سازمان ميراث فرهنگی و گردشگری بارها از کمبود فضای موزه‌ای در کشور برای نمايش آثار و اشيای تاريخی گلايه داشته است، خانم «الف-م» معاون سه ماهه ميراث فرهنگی کشور در دوره رياست محمدشريف ملک‌زاده در سازمان ميراث فرهنگی و گردشگری، بيش از يک ماه است که به همراه خانواده، در يکی از خانه‌های تاريخی سعدآباد سکنا گزيده است.»

اين در حالی بوده که افرادی که از نگهبانان ميراث فرهنگی بوده‌اند در اين خانه‌های تاريخی محوطه سعدآباد زندگی می‌کردند ولی در زمان اجلاس عدم‌تعهد از اين ساکنان خواسته شده بود تا خانه‌ها را تخليه کنند. البته بعضی از شنيده‌ها حاکی از آن است که اين خانواده‌ها بعد از پايان اجلاس دوباره به همين خانه‌ها بازگشته‌اند. مسعود علويان صدر، رييس قبلی حوزه معاونت ميراث فرهنگی سازمان در اين‌باره به بهار می‌گويد: «خانم مومنی بعد از من به اين سازمان آمده‌اند و من اطلاعی از اين‌که او همراه با خانواده‌اش به ساختمان‌های کاخ سعد‌آباد نقل مکان کرده باشند ندارم.»

البته فارس در ادامه گزارش‌هايش آورده است که «مسعود علويان صدر، معاون قبلی ميراث فرهنگی کشور قرار بوده اين بناهای تاريخی را پس از مرمت، تبديل به «موزه» کند، خانم «م» خردادماه امسال، معاون ميراث فرهنگی شد و پس از گذشت چند ماه با اسباب‌کشی به يکی از اين خانه‌های تاريخی، ساکن آنجا شد. قاعدتا سازمان ميراث فرهنگی و گردشگری بودجه‌ای برای تجهيز اين خانه‌ها ندارد و تنها بودجه، مربوط به مرمت اين بناهای تاريخی است. اما اين خانه حدود ۲۰۰ متری، مرمت شد و به جای استفاده عمومی دراختيار يک «شخص» قرار گرفت.» هرچند که فارس اين گزارش را منتشر کرده است، ولی آتوسا مومنی معتقد است که چنين اتفاقی نيفتاده و هرگز به خانه‌های تاريخی کاخ سعد‌آباد نقل مکان نکرده است. او به بهار می‌گويد: «به‌زودی جوابيه‌ای را درباره اين خبر منتشر خواهم کرد.»