مقاله آقای مهران مصطفوی با عنوان "مردم انقلاب بهمن ۵۷" که به نظر میرسد در پاسخ برخی ادعاها مبنی بر اشتباه جامعه ایران در انقلاب ۵۷ و پیامدهای آن نوشته شده گامی مثبت در مسیر شناخت بهتر "چرایی و چگونگی" پیامدهای انقلاب بهمن ۵۷ است. آنچه روشن است اینکه جریان اجتماعی و پویایی آن همواره نیازمند ارزیابی و آسیب شناسی است.
تأملی در مقاله یادشده برآنم داشت تا مواردی را بیان کنم.
نخست اینکه نیروی سیاسی پیشرو و نیز روشنفکر باید بتواند از فضای سیاه و سفید دیدن امور بیرون رود تا زوایای بیشتری از واقعیت را، آنچنان که هست ببیند.
و اما بعد، میدانیم که آگاهی نسبی است. بنابراین:
۱- وجود حدودی از آگاهی که بتواند اتفاقی را رقم زند إلزاما"بمعنای کفایت آن برای ممانعت از پیامدهایی ناخواسته نیست.
۲- نبود "آگاهی کافی" برای جلوگیری از پیامدهای نامطلوب مترادف دیوانگی و یا حماقت نیست.
بخصوص در امور اجتماعی و در مباحث روشنگری عباراتی نظیر "جامعه دیوانه و یا احمق " بود (و یا نبود)، مناسب به نظر نمیرسد و کاربردی ندارد. آیا کسی میتواند برای جامعه احمق و یا جامعه دیوانه تعریفی ارائه دهد؟! به نظر میرسد کسانیکه از چنین عباراتی برای اعتراض به انقلاب ۵۷ استفاده میکنند میزان نارضایتی و عصبانیت خود را بروز میدهند ودر مقام پاسخگویی به آنها نیز استفاده از چنین واژه هایی (در تأیید انقلاب و آنچه در صدر انقلاب رخ داد) مطلق دیدن امور است. به نظرم این عبارات در حوزه اجتماعی بیش از آنکه حاوی مفهومی روشن باشند نوعی انگ را تداعی میکند.
اکنون به بررسی نمونه هایی بپردازیم که در مقاله آقای مصطفوی ارائه شده است تا بتوان با تکیه بر نمونه‌های مثال زده شده نقش و تأثیرمیزان آگاهی جامعه ایران و مسئولیت مردم وپیشروان انقلابی درچگونگی انقلاب و قسمتی از چرایی رخداد‌های پس از آن رابهتر دریافت.
پیش از آن بگویم که با آقای مصطفوی موافقم که دلیل انقلاب ۵۷ نادانی اجتماعی نبوده و این انقلاببرای شکستن بن بست سیاسی ایجادشده توسط رژیم گذشته و آزادی کشور رخ داده است. اما برای آنکه انقلاب بتواند از بازسازی استبداد درایجاد و استقرار نظمی نوین جلو گیری کند نیاز مند إحراز شروطی است که در "شناسایی روشها و منافذ نفوذ بازگشت پذیری استبداد " در لباسی نو بکار می‌آید. آگاهی مناسب اجتماعی و پیشروان انقلاب دراین نقطه نمود پیدا میکند. برای سنجش بهتر میزان این آگاهی در انقلابیون و نیروهای سیاسی و روشنفکری مؤثر در انقلاب به مثالهای بکار برده شده در متن مقاله آقای مصطفوی مراجعه میکنیم، آنجا که ایشان فرازهای مهمی از سخنان آقای خمینی را شاهد آورده‌اند:
"آزادی و دموکراسی به تمام معنا در حکومت إسلامی است ". این جمله که در پاریس بیان شده بطور روشن بیان میدارد که حکومت مورد نظر ایشان دارای پسوند "إسلامی" است و رهبر انقلاب با این پسوند، خود نوع حکومت جدید را "معین" کرده است.
نمونه دیگر: "علما خود حکومت نخواهند کرد، آنان ناظر و هادی مجریان امور می‌باشند ". این نمونه هم بروشنی گویای "نقش اصلی علمادر هدایت "امور است. ناظر یعنی مواظبت کننده و هدایت هم که تکلیفش روشن است. بنابراین همین دوفر از از سخنان آقای خمینی در پاریس روشنگر اینست که حکومت آینده "إسلامی " است. حکومتی إسلامی که علما در امور اجرایی آن دخالت نمیکنند اماتحت نظارت و هدایت علما خواهد بود، هدایت بی شک ابزار میخواهد، ابزاری که حکومت را به سمت و سوی آن إسلامی سوق دهد که "علما" بیان میدارند و همه آزادی و استقلال عنوان شده ذیل این حکومت تعریف و جاری میشود.
و باز نمونه‌ای دیگر: " زنان در انتخاب، فعالیت و سرنوشت خویش و همچنین پوشش خود با رعایت موازین إسلامی آزاد‌ند ". در اینجا هم برای آزادی زنان در امور مربوط به خود " قید " زده شده است. قید موازین إسلامی بطور کاملا" روشن!
آقای مصطفوی میگوید: "... و اینکه چرا همه نیروهای سیاسی در مقابل او نایستادند موضوع و بحث دیگری است "، از قضا جای بحث آن همینجاست و باید بررسی و روشن شود که چرا در برابر پسوند و قیود بیان شده ایستادگی نشد و اینکه ما آنرا از حوزه و موضوع بحث خود کناربگذاریم بهیچرو ازمسئولیت مردم وآن نیروهای سیاسی و روشنفکرمؤثر و همراه آقای خمینی در عدم شناخت کافی و آگاهی نسبت به پیامدهای آنچه بروشنی توسط ایشان بیان شده بود نمی‌کاهد. اینان و مردم ایران اگر نسبت به روش و چگونگی ایستادن بر خو است خود مبنی براستقلال و آزادی تا بر ساخت نظام مطلوب آگاهی کافی داشتند، انقلاب ایران میتوانست مسیر بازگشایی رشد و توسعه پایدار را بدون ایجاد موانع ایجادشده در زمینه با زسازی استبداد بپیماید. شرایط امروز ایران حاصل "درجه" آگاهی روشنفکران، نیروهای سیاسی مؤثر و مردم در انقلاب بهمن ۵۷ و پیامدهای آن است و بدون تآکید بر ضرورت شناخت دقیق و روشن آگاهی‌ها، دوری از مطلق انگاری و پذیرش مسئولیت مردم و "همه" نیروهای سیاسی در آنچه امروز با آن مواجهیم راه فردای روشن میهن، گشوده نمیشود.
