• دست‌کم یک مورد این شکلی در زندان رجایی‌شهر بود. یک زندانی به نام «تقی» بود که به خاطر ارتباطات جنسی‌، یعنی پریدن روی هر کسی که برایش ممکن بود، به او لقب «خروس» داده بودند. تقی خروس مواد فروش بود و روش رایجش هم برای ناچار کردن جوانان زندانی به رابطه جنسی، بده‎کار کردن آن‌ها در جریان فروش مواد به این زندانیان بود. در جریانی که در زندان به آن «تاوان» می‌گفتند، زندانی جوان معتاد بده‎کار که پولی برای پرداخت بدهی خود به تقی نداشت، ناچار می‌شد به درخواست جنسی او تن دهد. در زندان اصطلاحی رایج است که می‌گویند «تاوان زندان، آجر است». آجر هم یعنی این‌که به درخواست هم‎خوابگی باید تن داد و به اصطلاح زندان، «زیرخواب» شد. تقی خروس را چند بار شلاق زدند و در نهایت حکم اعدامش را اجرا کردند. تاکید می‎کنم که به دلیل روابط جنسی‌اش در زندان اعدام نشد.

در مدتی که شما زندان بودید، مورد تجاوز دسته‌جمعی بند جوانان تنها موردی بود که تجاوز در معنی رابطه جنسی به زور در زندان رخ داد؟

• یک بار دیگر هم وکیل بند «دارالقران»(بند۲) رجایی‌شهر سعی کرد به یک زندانی تجاوز کند که البته با مقاومت زندانی، ناکام ماند. من خودم آن مقطع در بند دارالقرآن بودم. یک جوان تازه زندانی را به این بند منتقل کردند. وکیل بند شب موقع خواب جوان تازه زندانی را به اتاق خودش برد و به او داروی خواب‌آور محلول در شربت خوراند تا وقتی جوان خوابش برد، به او تجاوز کند. جوان زندانی که متوجه نیت وکیل بند شده بود، پیش از آن‌که دارو اثر کند و بی‎هوش شود، دوید دم در و شروع کرد به کوبیدن به در و فریاد زدن که این من را چیزخور کرده است و می‌خواهد به من تجاوز کند. او آن شب نجات یافت و بعد هم وکیل بند را از وکیل بندی عزل و به سالنی دیگر منتقل کردند.

یکی از شیوه‌های رایج روابط جنسی در زندان‌های فعلی، رابطه دو نفره است که از جمله به آن «تک‌پَر» می‌گویند. در سال‌های زندان شما هم این شیوه زیست جنسی رایج بود؟

• در آن سال‌ها هم رایج‌ترین نوع روابط جنسی در زندان، همین نوع رابطه دو نفره بود. گفته می‌شد فلانی «بچه» فلانی است. در این رابطه، یک زندانی جوان‌تر شریک جنسی کسی می‌شد که در زندان مواد فروشی می‌کرد یا باندی داشت و به نوعی صاحب قدرت، زور یا نفوذی بود و از رهگذر این رابطه، حاشیه امنی پیدا می‌کرد. هرچند این رابطه ناشی از نیاز بود و نتیجه اجباری که این نیاز به دنبال خود می‌آورد اما نمی‌توان آن را معادل تجاوز دانست. چون اگر زندانی تن به این رابطه نمی‌داد، کسی نمی‌توانست او را مجبور کند و می‎توانست در زندان هم سالم زندگی کند. البته نتیجه سالم زندگی کردن یعنی این‌که دیگر نمی‌توانست دعوا کند. پس ممکن بود دیگر تخت نداشته باشد و مجبور بود در کریدور بخوابد و به او اتاق ندهند. یعنی با قبول چنین وضعیتی، می‌توانست کماکان در زندان بماند بدون این‌که تن به چنین روابطی بدهد.

یعنی نیاز مادی یا نیاز به امنیت، مواد مخدر، اتاق و آسایش نسبی و مواردی از این دست می‌تواند موجب شکل گرفتن چنین پیوندهایی در زندان شود؟

• بله همین موارد. در زندان یک نظام طبقاتی خاصی حاکم است. این نظام تعیین می‌کند چه کسی در اتاق بخوابد و چه کسی در کریدور، چه کسی بالای تخت و چه کسی پایین تخت، چه کسی بخش بهتری از غذا را بگیرد، چه کسی «سینه‌کش» باشد(کسی که غذا را در زندان تقسیم می‌کند). این نظام طبقاتی و این نیازها ممکن است یک زندانی نوجوان را به این سمت سوق بدهد که با یک آدم ثروتمند، قدرتمند یا موادفروش در زندان دوست جنسی بشود و خودش را در اختیار زندانی صاحب قدرت قرار دهد و به اصطلاح، «فنچ»، «بچه» یا «چاقال» او شود.

آیا این نوع رابطه دو نفره نابرابر ناشی از نیاز را می‌توان رایج‌ترین نوع رابطه جنسی در زندان نامید؟

• بله، این نوع رابطه خیلی در زندان رایج است. اما این به آن معنا نیست که روابط سالم جنسی در زندان موضوعیت نداشته باشد. رابطه دو آدم برابر که از روی علاقه به شریک جنسی هم‎دیگر بدل می‌شوند هم در زندان وجود دارد. بگذارید همین‌جا یک نکته را روشن کنم؛ من باور دارم هر زندانی دگرجنس‌گرا، پس از یک‌سال در زندان ماندن و ندیدن جنس مخالف، به هم‎جنس خودش گرایش پیدا می‌کند. من خودم هم همین حس را داشتم. در واقع، این خیلی طبیعی است. البته من در مورد زندان مردان سخن می‌گویم.

گفته می‌شود برخی از زندانیان معتاد برای تامین پول مواد ناچار از تن فروشی می‌شوند و هر شب را در اتاقی به سر می‌برند و گاه بر سر این‌که یک شب را در چه اتاقی به سر ببرند؛ نزاع‌های خونین هم رُخ می‎دهد. سال‌هایی هم که شما زندانی بودید، این موضوع رایج بود؟

• بله، تن فروشی در زندان، در آن زمان هم که من زندانی بودم، امری شایع بود. یک قاعده رایج در زندان این است که این جور زندانی‌ها را معمولا به بدترین بند تبعید می‌کنند. زمان زندان من، بدترین بند رجایی‌شهر، بند یک بود و زندانیان خطرناک‌ در آن نگه‌داری می‌شدند. یک مورد از این زندانی‌های تن‌فروش را من یادم می‌آید. این زندانی در نهایت در سلول انفرادی خودکشی کرد. البته گفتند خودکشی کرده است و من نمی‌دانم او را کشتند یا واقعا خودکشی کرد. این زندانی که در جوانی پایش به زندان باز شده بود، اعتیاد بسیار شدید داشت، تن‌فروشی می‌کرد، تزریق می‌کرد، ایدز هم داشت و علاوه بر همه این‌ها، گردن گیری هم می‌کرد؛ یعنی اگر کسی در زندان جرمی مرتکب می‌شد، مثلا موادی کشف می‌شد، گردن می‌گرفت و می‌گفت مال من است. آخرین مورد هم که به انفرادی منتقل شد، همان نتیجه گردن‌گیری بود. کسی را در بند کشته بودند و این رفته و گفته بود من این را کشتم. او را بردند انفرادی و بعد هم که گفتند خودکشی کرده است.
  این آدم وقتی خمار می‌شد، می‌آمد وسط سالن و داد می‌زد و می‌گفت «فلان... کسی که یک رُبعی (یعنی یک چهارم گرم هرویین) خرج ... نکند.» از این آدم‌ها در زندان زیاد بودند. این را هم بگویم که تن‌فروشی‌ صرفا به خاطر اعتیاد بود چون زندانی خرج دیگری در زندان نداشت. خرج خریدن یک تُن ماهی یا یک نخ سیگار با شستن ظرف‌ها و لباس زندانی‌های دیگر هم تامین می‌شد و تنها اعتیاد بود که موجب تن‌فروشی زندانی می‌شد.

فارغ از زیر پا گذاشتن کرامت انسانی در مساله تن‌فروشی، یکی از خطرات جانبی تن فروشی در زندان، احتمال انتقال سریع بیماری‌های مقاربتی و عفونی است. این بیماری‌ها چه قدر در زندان رایج بودند؟

• ابتدا این را بگویم که سه سالِ انتهای دوره ریاست‌جمهوری «محمد خاتمی»، بهداری زندان رجایی‌شهر بین زندانیان متقاضی کاندوم رایگان توزیع می‌کرد. البته تنها همان سه سال بود و با شروع دوره «محمود احمدی‌نژاد»، توزیع کاندوم هم متوقف شد. بیماری مقاربتی و عفونی، از جمله ایدز و هپاتیت در زندان بسیار شایع است اما واقعا نمی‌توان تشخیص داد ایدز و هپاتیت از طریق تزریق منتقل شده است یا تن فروشی و رابطه جنسی بدون حفاظت.

یکی از روایت‌های رایج در مورد زندان این است که وقتی مسوولان زندان بخواهند زندانیِ به تعبیرِ آن‌ها «مساله‌دار» را بترسانند، می‌گویند سفارش می‌کنند شرورهای زندان به او تجاوز کنند. این روالی عادی در زندان است و یا روایتی اغراق شده است؟

این جور تهدیدها در زندان رایج است. خود من هم تجربه این تهدیدها را دارم. اما این تهدید لزوما عملی نخواهند شد. موضوع به این سادگی نیست یا دست‌کم دوره زندان من به این سادگی نبود. باید روی یک نکته دوباره تاکید کنم که در نهایت هم‎چون یک قاعده و نه موارد استثنا، کسی که خودش نخواهد، وارد زیست جنسی زندان نخواهد شد. من وقتی زندان رفتم، تنها ۱۹ سالم بود. من را به «تبعیدگاه» که بدترین بند زندان بود، منتقل کردند. خیلی از زندانیان شرور اصطلاحا با چشم بدی هم به من نگاه می‌کردند اما مورد آزار جنسی قرار نگرفتم. این مصادف با زمانی بود که زندان «قصر» تعطیل شده بود و همه را از آن جا به رجایی‌شهر منتقل کرده بودند. چند تا از بچه‌هایِ زندانی از قصر آمده، با خودشان قرص آورده بودند. در آن زمان، اصلا در رجایی‌شهر مواد وجود نداشت. قرص‌های آن‌ها گم شد. آن‌ها به یک پسر جوان زندانی که کمی خُل وضع بود و ظرف‌هایشان را می‌شست، مشکوک شدند. تخت و بالش و وسایلش را گشتند اما قرص‌ها را پیدا نکردند. این چند زندانی این پسر را به اتاق بردند و با گوشت‌کوب و دست به او تجاوز کردند تا اعتراف کند قرص‌ها را کجا مخفی کرده است. این کار این‌ها باعث درست شدن یک دعوای شدیدی در سالن شد. عده‌ای به درستی یقه این چند نفر را گرفتند که به چه حقی این پسر را که عقل درست و حسابی هم نداشت، آزار داده‌اند. دعوا بالا گرفت و خون‎ریزی شد و چند نفر روانه بهداری شدند.
چنان‌که قبلا گفتم، نظام طبقاتی زندان خیلی پیچیده است و قوانین خاص خودش را هم دارد و به آسانی اجازه هر رفتاری را نمی‌دهد. البته ضروری است اضافه کنم که من درباره سال‌های زندان خودم صحبت می‎کنم. اما گزارش جدیدی از فضای زندان رجایی‌شهر در یک سال اخیر گرفته‎ام که خبر از فضای خیلی وحشتناکی می‌دهد که سنخیت چندانی با تجربه من ندارد.

زندانیان در چه شرایطی می‌توانند درخواست ملاقات شرعی (ملاقات زناشویی مرد زندانی با همسرش) بدهند و مسوولان زندان چه قدر با این درخواست‌ها موافقت می‌کنند؟

• همه زندانیان متأهل می‌توانند از ملاقات شرعی استفاده کنند مگر این‌که به هر دلیلی ملاقات ممنوع شده باشند. در حالت عادی، گرفتن ملاقات شرعی از ملاقات حضوری خیلی آسان‌تر است و زندانی تنها باید با همسر قانونی درخواست ملاقات شرعی داده باشد. ملاقات با همسر صیغه‌ای هم ممکن بود، اگر زندانی می‌توانست صیغه‌نامه معتبر ارایه دهد. زندانیان سیاسی با این باور که چنین ملاقاتی توهین به زنان است، برای ملاقات شرعی درخواست نمی‌دهند. بسته به نظر رییس زندان و یا مقررات زندان، به متقاضیان ملاقات شرعی معمولا هر دو هفته و یا یک ماه یک‌بار ملاقات حضوری می‌دادند. زمانی که من زندان بودم، در رجایی شهر اتاق‌های جدید را نساخته بودند و متقاضیان هر دو ماه یک بار ملاقات شرعی می‌گرفتند.