ایندیپندنت فارسی
از زمان امضای این سند، بسیاری آن را با قرارداد ترکمانچای مقایسه می‌کنند
وزیر امور خارجه چین در گفت‌وگویی تلفنی با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ضمن تاکید بر اجرای سند همکاری‌های ٢٥ ساله بین دو کشور گفت که پکن به ادامه همکاری‌ها با تهران برای مهار کرونا ادامه خواهد داد و واکسن مورد نیاز ایران را به هر میزان و تا هر زمان که بخواهد، تأمین خواهد کرد.
به گزارش فارس، «وانگ یی» عضو شورای دولتی و وزیر امور خارجه جمهوری خلق چین در بخشی دیگر از مکالمه تلفنی با حسین امیر عبداللهیان، با تاکید بر ضرورت بازگشت کامل همه طرف‌ها به تعهدات برجامی، افزود پکن همانند گذشته به همکاری و رایزنی با جمهوری اسلامی ایران در همه سطوح از جمله همکاری متقابل در سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ادامه خواهد داد.
در مقابل، امیر عبداللهیان نیز با بیان اینکه ایران به «اجرای کامل سند همکاری‌های ٢٥ ساله» متعهد است، از حمایت چین برای واردات واکسن تشکر کرد.
سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین، تنها چند روز پس از آغاز سال ۱۴۰۰ شمسی با امضا وزرای خارجه دو کشور به طور رسمی تصویب و اعلام شد. این سند با عنوان «برنامه همکاری‌های جامع فی‌مابین جمهوری خلق چین و جمهوری اسلامی ایران» نهایی شده و همکاری‌های دوجانبه‌ای را در زمینه تجارت، اقتصاد، سیاست و فرهنگ و مسائل امنیتی پیش‌بینی کرده است.
مسئولیت سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین، با علی لاریجانی، رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی بود، اما اکنون با افول او در عرصه قدرت، رسانه‌های ایران گزارش داده‌اند که مسئولیت این پرونده به طور کامل به دولت ابراهیم رئیسی سپرده شده است.
البته سرتاسر این پروسه شش ساله به‌صورت محرمانه دنبال شد. در نهایت، ظریف، پیش‌نویس برنامه همکاری جامع را در شهریور سال ۱۳۹۸ به وزیر امور خارجه چین تحویل داد ولی در فروردین ۱۳۹۹ چینی‌ها باز هم راضی نبودند و در ادامه پروسه‌ای غیرشفاف، چانه‌زنی‌ها ادامه داشت. در نهایت سند اصلاح شده در سفر وزیر امور خارجه چین به ایران در روز شنبه هفتم فروردین ۱۴۰۰ به امضا رسید.
از زمان امضای این سند، انتقادات بسیار جدی به امضای این سند همکاری وارد شده است تا حدی که بسیاری آن را با قرارداد ترکمانچای مقایسه می‌کنند که در آن بخشی از خاک ایران به روسیه واگذار شد. در واقع افکار عمومی به هیچ وجه حاضر نشده تا همکاری استراتژیک به چین را به‌عنوان جایگزین رابطه با غرب بپذیرد.
در راستای همین موضوع، اعتراضات بسیاری در چندین شهر ایران صورت گرفت و در شبکه‌های اجتماعی نیز، چندین نامه اعتراضی هم در همین راستا تهیه و به امضا شهروندان ایرانی در سراسر جهان رسیده است.
با این حال به نظر می‌رسد حتی اگر اراده سیاسی برای همکاری میان دو کشور وجود داشته باشد، به دلیل ترس از تحریم‌های آمریکا، بخش بزرگی از شرکت‌های چینی بعید است با ایران همکاری مستقیمی داشته باشند. در واقع به نظر می‌رسد این سند بیشتر جنبه سمبلیک دارد و خروجی خاصی برای ایران و چین نخواهد داشت. اما این خبر می‌تواند آمریکا را برای بازگشت به برجام تحریک کند، چرا که ورود ایران به آغوش چین می‌تواند پیامدهای ناخوشایندی برای آمریکا داشته باشد.
نظام جمهوری اسلامی از چندین سال پیش به این فکر افتاد که نزدیکی به چین می‌تواند ایران را از بن‌بست خارج کند. آیت‌الله خامنه‌ای که به‌ندرت با سران سایر کشورهای دیدار خصوصی و ملاقات دارد، در دیداری که روز سوم بهمن‌ماه ۱۳۹۴ با شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری خلق چین و هیئت همراه داشت، در مورد چارچوب آن به توافق رسید.
