علم و تکنولوژی جهانشمولند اما همین جهانشمولی بر بستر فرهنگ و جامعه ما همان کاربُرد را ندارند که در فرهنگ بومی‌اش دارند. به همین جهت ما مصرف کننده صرف تکنولوژی غرب می‌شویم بی آنکه بسیاری از کارکردهایش نیاز ما بوده باشند. همین مسئله در خصوص اندیشه‌های غرب و مشغولیت ما در آنها، صدق می‌کند. "روشنفکرانِ" ما که در روشنی افکندن به اعتقادات بزرگان فرهنگ بومی خویش ناتوانند و به همین جهت به چند استثنایی که اندیشیدند اندیشه‌شان را بر نمی‌تابند هرگز نخواهند توانست در فهم اندیشه‌های غرب راه به جایی برند. فهم اندیشه‌های غرب برای ما که اندیشیدن را نیاموختیم لازمه‌اش آموختن از نحوه اندیشیدن غربی هاست و نه انطباق اندیشه آنها با ارزشهای فرهنگ ما که اساساً چنان موضوعی نداشته‌ایم تا مانند آنها بیاندیشیم.

در دوره ما اگر از آرامش دوستدار بعنوان استثناء بگذریم چند نفر مانند وی سراغ داریم که به اعماق فرهنگ ما راه یافته و آنها را از درون دیده و به ما نشان داده باشند؟ خیال می‌کنند صرف تدریس فلسفه و ادعای "عقل نقاد" کانتی کردن، دیگر مسئله عقلی فکر کردن را در فرهنگ بومی خود یافتند! فلسفه آرامش دوستدار، فلسفه آموزشی است، آموزش برای نحوه فکرکردن. بنظرم مهمتر از تز آرامش دوستدار، نحوه فکر کردن وی به موضوعات فرهنگ ماست که "روشنفکران" ما را نگران کرده تا به دو دلیل علیه‌اش برآشوبند؛ یکم به دلیل دشواری دست یافتن به چنین آموزشی و دوم به دلیل اینکه، با وجود این همه دلبستگی به فرهنگ و سازندگانش چگونه بتوانند شاهد نقد بی امان آن باشند. با آموزش است که مسئله‌ای خاص پرورده می‌شود. و این هنوز برایمان تفهیم نشده و جا نیافتاده است. بنابراین اینطور نیست که با از بر کردن "عقل نقاد" آنهم مربوط به فرهنگ دیگری، خیال کنیم عقل را یافتیم و زین پس کمبود را در فرهنگ بومی خودمان جبران خواهیم کرد! شرط اول تمرین فکری، فکر کردن به موضوعات فرهنگ بومی خودمان است که مسبب بی کفایتی نظام سیاسی در سراسر "تاریخ" ایران بوده است.

نیکروز اعظمی