ـ علت نخست این که در جامعه فرد نیاموختهاست که ارج و سعادت خود را در عظمت و سعادت جمع ببیند و جستجوکند و کوشش خود را بر موقعیت فردی خویش متمرکز نسازد.
چنین فردی یا از کار جمعی گریزان است یا در کار جمعی نیز تنها نقش و نام خود را می‌بیند.
ـ علت دوم پراکندگی عدم تعیین اهمیت نسبی هدف‌ها و اولویت میان آنهاست.

در فقدان فرهنگ اتحاد اهمیت نسبی و اولویت هدف‌ها از یاد می‌رود یا خواست‌های فرعی جای خواست‌های اساسی و تعیین کننده را می‌گیرد.
به عنوان مثال: عدم تمرکز اداری یک خواست مهم و دموکراتیک است؛ اما چه نظامی می‌تواند با رعایت همهی شرایط وحدت ملی به آن تحقق بخشد؟
یک نظام دموکراتیک!
پس برقراری نظام دموکراتیک شرط لازم برای تحقق عدم تمرکز اداری است و بر آن اولویت دارد.
پس باید ببینیم در راه تعیین اولویت‌ها چه موانعی وجوددارد.
یکی از این موانع که در گذشته نقشی بسیار منفی داشته مسأله‌ی شکل رژیم آینده بودهاست.
وقتی می‌گوییم شکل رژیم مانع بوده، یعنی اینکه ما به این شکل رژیم بیش از ماهیت آن، بیش از ماهیت دموکراتیک آن، اهمیت دادهایم بطوری که شکل بر ماهیت اولویت یاقتهاست.
موضوع بر سر این است که آیا اختلاف میان دموکرات‌ها و آزادیخواهان از یک سو و مستبدان و مرتجعان از سوی دیگر، مهم تر است یا اختلاف میان جمهوری خواه و مشروطهخواه.
واقعیت این است که جز در نهضت مقاومت ملی ایران و برخی گروه‌ها تا کنون دیگران اکثراً خود را با بحث بر سر «جمهوری یا مشروطه» سرگرم کردهاند، غافل از این که در این اختلاف، هیچیک از آنها برنده نیستند، همگی بازنده‌اند و تنها برندهی آن جمهوری اسلامی است که با بهرهبرداری از این پراکندگی به حیات جهنمی خود ادامه داده و می‌دهد.
دلیل این بازندگی چیست؟
دلیل این بازندگی این است که جمهوری اسلامی نظامی خشن و سرکوبگر است؛
رژیمی که در همهی زمینه‌ها فاقد مدیریت است اما در زمینهی سرکوب و خفقان بسیار متمرکز و مجهز عمل می‌کند.
رژیمی که از همه‌ی وسائل لازم برای مقابله با اراده‌ی مردم برخوردار است و از آنها بطور سازمانیافته استفاده می‌کند.
رژیمی که همه‌ی امکانات ملی را که باید صرف آبادی کشور و رفاه ملت شود در راه سرکوب مردم بکار می‌برد.
در برابر چنین رژیمی حتی اتحادعمل همه‌ی نیروهای مردمی نیز به سختی تکافومی کند اما بدون این حداقل هیچ کاری از پیش نمی‌رود.
اتحاد همه‌ی نیروهای ملی، همان نیروهایی که در بالا از آنها نام برده شد، ابتدا از اتحاد بر سر ماهیت رژیم آینده و اولویت دادن به آن، آغاز می‌شود، با معوق کردن مسأله‌ی شکل رژیم به پس از پیروزی بر جمهوری اسلامی.
شکل این اتحادعمل چیست؟
در این اتحاد عمل، همانگونه که در نوشته‌های دیگری یادآور شده‌ایم، نیروهای هوادار جمهوری از یک سو و نیروهای هوادار مشروطه‌ی سلطنتی از سوی دیگر با یکدیگر پیمان می‌بندند، پیمانی واقعی و ملی، که بر سر سرنگونی جمهوری اسلامی بطور متحد عمل کنند و پس از پیروزی بر این رژیم، دولت موقتی تشکیل دهند که آن دولت برای همه‌ی نیروهای اتحاد ملی و حتی نیروهای ملی خارج از این اتحاد، حقوقی یکسان قائل است.
حقوق یکسان، بدین معنی که در تحت رهبری آن دولت موقت همه این نیروها می‌توانند با برخورداری از آزادی بیان، آزادی تشکل، و آزادی اجتماعات، و دیگر آزادیهای دموکراتیک، با برخورداری برابر از همه‌ی امکانات دولتی، و بدور از هرگونه تضییق و جو ارعاب، ضمن تأیید خواستهای مشترکی که هدف اصلی و انگیزه‌ی پیروزی اتحاد بوده، برای هدف‌های ویژه‌ی خود نیز مبارزه کنند؛
یعنی هر یک با شناساندن خواست‌های متفاوت خود به ملت و تبلیغ درباره‌ی آنها بکوشند تا آراء بیشتری را در انتخابات مجلس مؤسسان بدست آورند؛
مجلس مؤسسان که افزون بر تعیین ماهیت دموکراتیک رژِیم با تدوین قانون اساسی نوین، شکل آن را نیز تعیین یا از طریق همه پرسی به ملت پیشنهاد می‌کند.
ممکن است گفته شود که نه مشروطه خواهان متعصب و سرسخت که در واقع سلطنت طلب نامیده می‌شوند و از مشروطه چیزی نمی‌دانند، و نه جمهوریخواهان یکدنده‌ای که گفته‌اند و می‌گویند مرغ یک پا دارد، و از پیش برای ملت شکل رژیم آینده را تعیین کرده اند؛
کسانی که جز برای جمهوری برای چیزی با کسی اتحاد نمی‌کنند، هرگز تن به چنین اتحادی نخواهندداد.
این درست است. تعصب و یکدنگی و باید گفت عدم رشد سیاسی در این دو گروه که از این حیث تفاوتی با هم ندارند، به درجه‌ای است که نباید به امید آنها نشست.
اما این محافل و افراد متعصب نیروی واقعی مبارزه نیستند.
نیروی واقعی مبارزه در هر دو سو سرآمدان دو گرایش هستند که با پختگی، دوراندیشی و واقع بینی سیاسی می‌توانند با یکدیگر وارد گفت وگو شوند و شرایط اتحادی را که به هیچیک از دو سو زیانی نرساند، تعیین کنند.
آنها می‌دانند که
۱ ـ بدون چنین اتحادی هماهنگ کردن نیروهای ملت برای سرنگونی جمهوری اسلامی توهمی بیش نخواهد بود.
۲ ـ حتی در صورت سرنگونی جمهوری اسلامی، بدون تحقق چنین اتحادعملی نیرویی که بتواند در دوران گذار جامعه را در پشت سر خود متحد نگهدارد یعنی یک دولت موقت ملی مورد قبول دو طرف وجود نخواهدداشت و بدون آن جامعه می‌تواند دستخوش هرج و مرجی خطرناک و مهلک گردد.
بدین جهت نیز هست که این سرآمدان، اعم از شخصیت‌ها یا گروه‌ها، می‌توانند و می‌باید با تماس‌های بیشتر و صمیمانه بکوشند تا مقدمات چنین اتحاد عملی را با تعیین شرایط آن و حتی الامکان با نگارش مانیفستی که حاوی همه‌ی این شرایط باشد فراهم سازند.
آنها باید بپذیرند که سرنگونی جمهوری اسلامی که ادامه‌ی آن مترادف نابودی هر روز بیشتر هستی ملت ماست، از هر خواست دیگری فوری تر و بالاتر است؛
همچنین تصدیق کنند که هر شکل برای رژیم آینده، در صورت تحقق ماهیت دموکراتیک آن، بر ادامه‌ی حتی یک روز بیشتر از عمر جمهوری اسلامی از هر جهت برتری دارد.
پیروزی بر چنین رژیم‌های خونخوار و قهاری دو شرط لازم و کافی دارد.
این دو شرط عبارت‌اند از
۱ـ نارضایی مردم به حدی که دیگر قادر به تحمل رژیم حاکم نباشند.
۲ـ وجود نیرویی که به این نارضایی شکل و جهت داده آن را در مسیر حرکتی هماهنگ و روشمند برای سرنگونی هدایت کند.
از این دو شرط، شرط اول امروز کاملاً تحقق یافته است.
تنها شرط دوم است که سرآمدان جامعه باید کمر به تحقق آن ببندند.
امروز دیگر تیرگی وضع ملت ایران به حدی است که این ملت برای مبارزه در راه سرنگونی این رژیم کمال آمادگی را دارد.
مبارزات وسیع و متشکل کارگران از یک سو، معلمان بیدار و مبارز از سوی دیگر، یا مقاومت‌های همه‌ی اقشار دیگری که حقوق مسلم آنها دستخوش دستبردهای بیشرمانه و بیرحمانه‌ی این رژیم شده، همراه با اعتراضات مکرر و روبه گسترش اقشار مختلفی که به دلائل گوناگون مانند سرقت سهم سنتی و حیاتی آب آنها بارها در اینجا و آنجا در برابر رژیم صف آرایی کرده‌اند، نشان می‌دهد که در صورت تحقق یک نیروی متحد و هماهنگ کننده، ملت برای نبرد نهایی آماده است.
آن مدعیان جمهوریخواهی یا مشروطه خواهی که به رغم مشاهده‌ی این مبارزات و حتی جانبازی مردم و جوانانی که در اعتراضات به گرانیها، که در واقع اعتراض به ماهیت خود رژِیم بوده، مانند تظاهرات دیماه ۹۶ و آبانماه ۹۸ جان دادند،
باری ـ آن مدعیانی که به رغم مشاهده‌ی اینهمه فداکاری فرزندان ملت، همچنان بر سر جدال برای این یا آن شکل رژیم آینده وقت می‌گذرانند و تعلل می‌کنند، در واقع در عالم توهمات شخصی به سر می‌برند و در میدان واقعی مبارزه حضور ندارند.
بر مبارزان واقعی و دلسوزان ملت و کشوراست که بدون توجه به بازی‌های زیانبخش و خسته کننده‌ی آنها راه خود را تعیین کنند و هر چه سریعتر در راه اتحادعمل، یعنی اسم رمز پیروزی گام نهند.
ما که از ابتدای تأسیس نهضت مقاومت ملی به همت دکتر شاپور بختیار در این راه کوشیده‌ایم و حتی پیشگام آن بوده‌ایم، امروز نیز، بیش از هر زمان برای کمک به تحقق چنین اتحادی آماده‌ایم و می‌کوشیم،
ما از همه‌ی شخصیت‌ها و گروه هایی که حضور در چنین اتحادی را در رسالت خود می‌بینند دعوت می‌کنیم که در راه تحقق آن قدم گذارند و اعلام می‌کنیم که برای همه گونه کوشش در این راه و یاری به چنین نیروهایی برای پیشرفت در این راه کمال آمادگی را داریم.
ایران هرگز نخواهد مرد

متن سخنرانی علی شاکری زند رییس هیأت اجرایی نهضت مقاومت ملی ایران
در نشست مجازی کلاب هاوس روز جمعه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۱