طباطبایی می نویسد: "ایرانیان، به دنبال هر شکستی، عقب نشستند و هر بار «دو قرن سکوت» کردند، اما مانند بسیاری از اقوام، که نابود شدند و هستی خود را از دست دادند، سقوط نکردند. در سکوت به تأمل پرداختند، تمدن و فرهنگ خود را که آسیب‌پذیر شده بود، با عقب‌نشینی فعال از زیر ضربات فرهنگ، تمدن و سیاست بیگانگان رهانیدند و با تسلطی که بر فرهنگ بیگانگان پیدا کردند، بار دیگر، قد برافراشتند و حتی در فرمانروایی آنان نیز به عاملانی تعیین کننده تبدیل شدند. فرهنگ و تمدن ایرانی، بی‌آن‌که مقهور فرهنگ و تمدن بیگانه شود، به محک پیکار با آنان خورد، در کوره‌ی تجربه‌ی رویارویی گداخته شد و از آزمون پیروز بیرون آمد. در هر دو مورد، نه تنها فرهنگ و تمدن ایرانی غنی‌تر و سرشارتر شد، بلکه به غنای فرهنگ بیگانه نیز افزود و به یکی از عناصر اساسی آن فرهنگ تبدیل شد». "تاریخ اندیشه سیاسی در ایران ملاحظاتی در مبانی نظری" جواد طباطبایی.

از آنجائیکه طباطبایی می نویسد "ایرانیان، به دنبال هر شکستی عقب نشستند" اما "سقوط نکردند" می خواهیم بدانیم شکست ایرانیان از اسلام هم چنین بوده که جواد طباطبایی می گوید. برای ایضاح سخن دو نکته از اظهارات فوق را به اختصار توضیح می کنم.

نکته اول:

طباطبایی می گوید ایرانیان در حمله دشمنان و بیگانگان "عقب نشستند اما سقوط نکردند"! ایرانیان پیش از اسلام، هم دولت و هم دین بومی خود را داشتند. پس از قهر مهاجمان اسلامی عرب به ایران، ایرانیان تغیر ماهیت داده و اسلام را در فرهنگ خود کانونی کردند. پذیرش اسلام عرب به میزانی که، هم فرهنگ ایرانی را در نوردد و هم ایرانی را در نقش اسلامخواه تر از عرب بنماید خود نشاندهنده این است که ارزشهای اسلامی تا اعماق بر جان و دل ایرانی و فرهنگ ایرانی نفوذ کرده بود. و این یعنی سقوط فرهنگ ایرانی در اسلام. بنابراین "ضربات فرهنگ ، تمدن و سیاست بیگانگان" کاری بوده و ایرانی برای شکستن سیطره عرب بر ایران، داوطلبانه و آگاهانه از ابزار دین بیگانه بهره جست و بر عرب پیروز گشت اما اسلام بر وی.

نکته دوم:

طباطبایی می نویسد: ایرانیان "با تسلطی که بر فرهنگ بیگانگان پیدا کردند، بار دیگر، قد برافراشتند و حتی در فرمانروایی آنان نیز به عاملانی تعیین کننده تبدیل شدند". آری چنین است(هر چند نه از زاویه ای که طباطبایی با عینک دودی اش دیده). ایرانیان "با تسلط بر فرهنگ بیگانگان" و دین آنها یعنی اسلام، اسلام را چنان به منطق و استدلال فلسفه یونانی مجهز کردند که صاحبان و خالقان اسلام واقعی یعنی عرب در خواب هم نمی دید. "فلسفه" اسلامی از نبوغِ اسلامی ایرانی برخاسته و نه عرب. سیاست "فرمانروایی ایرانی" چیزی نیست جز سیاست اسلامخواه تر از عرب که جمهوری اسلامی مأمور پیشبرد چنین سیاستی شده و آن را امروز شاهدیم. عبدالکریم سروش هم، با توسل به خدای اسلامی ادعای استقرار چنین "فرمانروایی" را بر کره خاکی، کرده است. به این میگن "مقهور فرهنگ و تمدن بیگانه" شدن و از بیگانه شکست خوردن و نطفه اندیشه های سیاسی را خشکاندن و در نهایت، حقیر و ذلیل اسلامی شدن. چنین جعل ماهیت فرهنگ که سقوط فرهنگ ایرانی در اسلام را در پی داشته به زعم جواد طباطبایی، یعنی "غنی تر و سرشارتر" شدن "فرهنگ و تمدن" ایرانی!!!

نیکروز اعظمی