بارها شنیدهایم و خواندهایم که گفتهاند و نوشتهاند: گذشته چراغ راه آینده است. منتها دنیا طلبها و از آب گل آلود ماهی بگیرها از قسمت دوم آن غافل ماندهاند و یا خود را به کوچه علی چپ زدهاند و آن این است که " آینده تکرار گذشته نمیتواند باشد". دیده میشود کسانی که ادعای تاریخ پژوهی یا حداقل تاریخ خوانی دارند نسبت به رویدادهای تاریخی بسیار مهم یا نا آگاهند و یا خود را به نا آگاهی میزنند. تصور نمیکنم حداقل افراد قلم بدستی که در دهههای ۶ و ۷ و ۸ عمرشان میباشند ولو به صورت گذرا کتاب دو قرن سکوت دکتر عبدالحسین زرین کوب و یا تاریخ اجتماعی ایران جلد دوم مرتضی راوندی را نخوانده باشند و یکی از برجسته ترین وقایع آنها را که عبارت از نهضت سرخ جامگان به رهبری بابک خرمدین باشد، به یاد نداشته باشند.
زرین کوب به نقل از تاریخ طبرستان مینویسد: چند سال بعد که مازیار دستگیر شد وجود این نقشه را آشکارا اعتراف کرده بود و گفته بود که: من و افشین و بابک هر سه باز عهد و پیمان کردهایم و قرار داده بر آن که دولت از عرب بازستانیم و ملک و جهانداری به خاندان کسرویان نقل کنیم" [۱] راوندی هم مینویسد " بابک و یاران او میکوشیدند تا راه و رسم مزدکی را احیاء کنند و به دوران ستمگری بیدادگران ایرانی و عرب پایان بخشند ولی در حالی که مازیار و افشین که در نهان برای سرنگون کردن دستگاه خلافت همکاری میکردند، آرزو داشتند روزی امپراتوری ساسانیان را تجدید کنند. به همین علت است که افشین برای جلب موافقت خلیفه و کمک هدفهای نهایی خویش با میل و رغبت به جنگ بابک برخاست"[۲]
با این حال تشخیص اینکه چرا بابک بعد از ۲۲ سال مبارزه بی امان و ایستادگی در برابر دشمنان ایران شکست میخورد سخت است؟ بدون نیاز به توضیح معلوم است که چرا او شکست خورد. بلی آقای نوری اعلا یک اشتباه پر واضح بابک، او را از نیل به هدفهای انسانیاش باز داشت و آن اینکه فرزند خلق و نماینده مردم ستمدیده هرگز و هرگز نمیتواند با کسانی که قصد حکمرانی و سلطانی دارند متحد شوند.
من پیرانه سر، از داخل کشور بلا زده و اشغال شده ایران، از ته دل میگویم ما را به خیر شما امید نیست، شر مرسانید.
ش. بابکان
تهران ۱۳ فروردین ۱۳۰۴
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[۱]. زرین کوب، دکتر عبدالحسین- دو قرن سکوت صفحات ۲۴۰ و ۲۴۱- انتشارات جاویدان چاپ پنجم تیر ماه ۱۳۵۵.
[۲]. راوندی، مرتضی- تاریخ اجتماعی ایران جلد دوم- صفحه ۱۸۹- انتشارات امیر کبیر چاپ سال ۱۳۵۶.