هیتلر و خمینی با رای اکثریت شهروندان به قدرت رسیدند
"روزهای اسارت و بردگی زمانی آغاز می شوند که دائما عقیده توده ها پرسیده شود". ( هربرت مارکوزه)
Die Tage der Unfreiheit kündigen sich damit an, daß das Volk immerzu um seine Meinung befragt wird. ( Herbert Marcuse)
پس از به قدرت رسیدن دوباره ترامپ و قوی شدن حزب های راستگرا ( پوپو لیست ها) در اروپا شیوه انتخابی دموکراسی اکثریت سوال برانگیز شده است. جایگزینی برای دموکراسی اکثریت تشکیل شوراهای شهروندی است که اعضای آن به طور قرعه کشی انتخاب می شوند. بعضی از جامعه شناسان معروف آلمانی ( Herfried Münkler ، Steffen Mau) از دانشگاه برلین این روش قرعه کشی را پیشنهاد کردند، چون با قرعه کشی برای انتخاب نماینده گان امکان شکل گرفتن یک اکثریت راستگرا در مجلس کم تر می شود. از نظر تاریخی این یک کشف دوباره است و نه اختراع جدیدی. دموکراسی آتنی در قرن پنجم و چهارم قبل از میلاد یک دموکراسی با قرعه کشی بود
در آتن سه بدنه‌ی سیاسی وجود داشت که شهروندان در آنها جمع می‌شدند:
1 - مجلس عوام ( Ecclesia)
2 -شورای 500 نفره ( بوله- Boule)
3 - دادگاه ها
مرکزیت اصلی دموکراسیِ آتنی جلسات مجلس بود. مجلس عوام آتن ،بر خلاف پارلمان‌های امروزی، نه شامل اعضای منتخب بلکه شامل شهروندان ( مذکر) عادی بود که بعد از خدمت سربازی می توانستند به عنوان نماینده در تصمیم گیری های مجلس شرکت کنند. در بعضی از جلسات مجلس تا 6000 شهروند حضور داشتند.
"بوله" یا "یا شورای 500 نفره " نقش مهمی در فرآیند سیاسی دموکراسی آتنی ایفا می کرد. اعضای این شورای 500 نفره با قرعه انتخاب می‌شدند و هر ساله هم تغییر می‌کردند. "بوله" تصمیمات مجلس عوام را آماده و بر اجرای آنها نظارت می‌کرد.
قضات دادگاه‌ها هم با قرعه کشی انتخاب می شدند
ساختار سياسي و عمل کرد نهاد ها و قوانين در دموکراسی آتنی نه فقط تا به امروز جذابيت خود را از دست نداده است، بلکه اين فرم حکومتی از دروه باستان تا شکل گرفتن دموکراسی جديد در کشور های غربی ( در قرن 18 و 19 ) يک استثناء تاریخی در اداره تشکيلات دولتی به شمار می آید
برای ارسطو دموکراسی یعنی: " زندگی کردن آنطور که هر شهروندی می خواهد" و ادامه می دهد: "تحت تسلط هيچ فردی نبودن و اگر اين امر ممکن نيست پس بايد حکمرانان مرتب عوض شوند".
به گفته ارسطو در دموکراسی اکثریت شانس انتخاب افرادی که آموزش بهتری دارند و پول دار هم هستند بیشتر از شهروندانی است که این ویژگی ها را ندارند. ارسطو ادامه می دهد: "دموکراسی با قرعه کشی تحقق می یابد و الیگارشی با رای اکثریت".
يکی از ويژگی های دموکراسی در آتن روش انتخاب شدن شهروندان در شورا ها و يا سازمان های اداری بود که اين امکان را به تمام مردان آتنی می داد برای يک زمان محدود ( يک سال) از طريق قرعه کشی انتخاب شوند. دموکراسی آتن به نوعی نفی قدرت دولت بود، چرا که هر شهروند يک روز حکمفرمايی می کرد و روز ديگر تحت نفوذ قدرت ديگران بود. قدرت شورا ها و ديگر نهادهای دولتی محدود می شدند به رسيدگی امور اداری شهروندان. ایروپیدس، تراژدی نويس قرن ۵ قبل از ميلاد، در قطعه تئاتر ( Hiketides ) که در سال 424 به صحنه آمد نحوه حکم فرمايی در آتن را به نمايش می گذارد و نشان می دهد که به علت عوض شدن به طور متناوب (ساليانه) اعضاء شورا ها در واقع هيچ شهروندی در آتن صاحب قدرت نيست و همه آزاد هستند. پلاتون نیز درکتاب (nomoi ) اشاره می کند که در آتن شهروندن آزاد هستند و تحت سلطه قدرت حکمرانان قرار ندارند. و در کتاب ديگر (politeia ) فيلسوف یادآور می شود که يک سيستم دمکراسی احتياجی به حکمفرما ندارد.
دموکرسی قرعه‌کشی در شهرهای ایتالیا در دوره رنسانس معمول بود. دموکراسی اکثریت (جمهوری) در قرن هیجدهم و بعد از انقلاب آمریکا و فرانسه در غرب به اجراء درآمد
در آتن قرن 5 فقط 20 % از شهروندان می توانستند در سرنوشت سياسی دولت سهيم باشند که مشارکت جالبی برای يک دموکراسی نيست، اما در آمريکا سال 1830 فقط 5 % و در انگلستان قبل از رفرم سياسی در سال 1867 فقط 4 % در روستا ها و 6 % در شهر حق شرکت در انتخابات را داشتند. در سوئیس زنان در سظج فدرال از سال 1971 حق رای دادن را به دست آوردند !
در تمام دوران قرن 19 در کشور های تازه صنعتی شده اروپا کارگران کارخانه ها شرکتی در امور سياسی نداشتند ، اما در آتن قرن 5 و 4 يک کارگر روز مزد می توانست در انتخابات شرکت کند. دمکراسی قرن 5 قبل از ميلاد در آتن به مراتب پيشرفته تر و مترقی تر از دموکراسی در اروپا و امريکا قرن 19 بود.
امیرخلیلی
