Sunday, Jun 29, 2025

صفحه نخست » آتش (نیمه) بس و قرارداد صلح خفت بار، کیقباد اسماعیل‌پور

esmailpour.jpgچند ساعت پیش بود که در جنگ بین اسرائیل و جمهوری اسلامی ؛ توافق آتش (نیمه) بس به اجرا در آمد و فعلا جنگ متوقف شد؛ اینک به تاریخ جنگ های خاورمیانه؛ جنگی دیگر اضافه شد: جنگ دوازده روزه ۲۰۲۵ میان اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران.

فارغ از نوع آتش بس که ابداعی جدید بود و طرف برتر این مناقشه (اسرائیل) به جمهوری اسلامی تحمیل کرد - عدم شلیک جمهوری اسلامی بمدت دوازده ساعت؛ که در این مدت اسرائیل مجاز است به عملیات خود ادامه دهد و در این مدت جمهوری اسلامی حق هیچ پاسخی ندارد؛ می توان در باره قرارداد صلح و شرایط طرف برتر در این جنگ گمانه زنی هایی داشت. این موضوعی است که می خواهیم در این مقاله به آن بپردازیم.

این مقاله با یاد اوری جنگ های گذشته تاریخی به شرایط جنگ امروز می پردازد و نسبت به شرایط خفت بار قرارداد صلحی که می تواند توسط طرف برنده تعیین و توسط جمهوری اسلامی پذیرفته شود؛ و عواقب آن برای ایران آینده ما نیز زیان بار باشد؛ هشدار می دهد.

در ابتدا به چند قرارداد تاریخی جنگ و از جمله مهترین آنها قرارداد گلستان و ترکمانچای و نتایج آن می پردازیم:

قراردادهای گلستان (۱۸۱۳) و ترکمانچای (۱۸۲۸) از مهم‌ترین معاهدات تاریخی میان ایران و روسیه تزاری هستند که به دنبال شکست‌های ایران در دو جنگ قاجاریه با روسیه امضا شدند. این دو معاهده موجب از دست رفتن بخش‌های وسیعی از قلمرو قفقاز برای ایران شدند. در ادامه متن خلاصه و تعهدات اصلی این دو قرارداد را می آوریم تا بتوانیم تصوری از یک قرارداد خفت بار داشته باشیم:

۱. معاهده گلستان (۱۲۲۸ هجری قمری / ۱۸۱۳ میلادی)

طرفین:

ایران (دولت قاجار) و امپراتوری روسیه تزاری

مفاد قرارداد:

  1. واگذاری سرزمین‌ها به روسیه:
    • به موجب این قرارداد؛ ایالت‌های داغستان، گرجستان، ارمنستان شرقی، بخش‌هایی از آذربایجان، شکی، شیروان، قره‌باغ، قوبا، باکو و دربند به روسیه واگذار شد.
  2. حق کشتی‌رانی روسیه در دریای خزر:
    • بموجب این قرارداد؛ تنها روسیه حق داشتن کشتی جنگی در دریای خزر را دارا است.
  3. بازگشت اسرا:
    • دو طرف تعهد کردند اسیران جنگی یکدیگر را بازگردانند.
  4. تضمین تجارت اتباع روسیه:
    • اتباع روس می‌توانند آزادانه در ایران تجارت کنند و مشمول مزایای ویژه گمرکی شوند.
  5. حق تعیین سفیر و روابط دیپلماتیک:
    • روسیه حق داشت در دربار ایران سفیر دائم داشته باشد.

۲. معاهده ترکمانچای (۱۲۴۳ هجری قمری / ۱۸۲۸ میلادی)

طرفین:

ایران (دولت قاجار) و امپراتوری روسیه تزاری

مفاد قرارداد:

  1. واگذاری سرزمین‌های زیر به روسیه:
    • بموجب این قرارداد؛ ایالت‌های ایروان (ارمنستان امروزی) و نخجوان که در واقع کل قفقاز شمالی و شرقی می باشد از ایران جدا و به روسیه واگذار می گردد.
  2. پرداخت غرامت جنگی:
    • ایران متعهد شد مبلغ ۲۰ میلیون روبل نقره به روسیه غرامت جنگی بپردازد.
  3. حق کشتی‌رانی انحصاری روسیه در دریای خزر:
    • ایران رسماً تأیید کرد که روسیه تنها قدرت نظامی دریای خزر است.
  4. حق تجارت و کنسولگری روسیه در ایران:
    • اتباع روس از حقوق ویژه در امور تجاری، معافیت‌های گمرکی، حق عبور آزاد و معافیت از مالیات برخوردار شدند.
  5. کاپیتولاسیون (حق قضاوت کنسولی):
    • اتباع روسیه در ایران تابع قوانین ایران نبودند و فقط کنسول روسیه می‌تواند درباره آنان قضاوت کند.
  6. حق عبور ارتش روسیه:
    • نیروهای نظامی روسیه می‌توانستند برای مقاصد خاص با اطلاع قبلی از خاک ایران عبور کنند.
  7. بازگشت اسرا:
    • ایران موظف شد تمام اسرای روس را آزاد کند.
  8. تعیین مرزهای جدید:
    • مرزهای جدید میان دو کشور مشخص شد که باعث شد بخش‌های بزرگی از سرزمین‌های شمال غرب ایران جدا شوند.

نتیجه کلی دو قرارداد:

  • کاهش شدید قدرت سیاسی و نظامی ایران در منطقه قفقاز
  • نفوذ سیاسی و اقتصادی روسیه در ایران
  • زمینه‌سازی برای دخالت‌های بعدی قدرت‌های بزرگ (روسیه و بریتانیا) در امور داخلی ایران

در تاریخ روابط بین‌الملل، برخی قراردادهای صلح به دلیل شرایط بسیار ناعادلانه، تحقیرآمیز یا از دست دادن گسترده‌ سرزمین و حاکمیت، به عنوان » خفت ‌بارترین قراردادهای صلح« شناخته شده‌اند. چند نمونه معروف این قراردادها قراردادهای ورسای (۱۹۱۹) بین متفقین و آلمان؛ قرارداد صلح برست - لیتوفسک ( ۱۹۱۸)؛ بین روسیه بلشویکی و آلمان؛ قرارداد نانکینگ (۱۸۴۲)؛ بین چین و بریتانیا؛ قرارداد پاریس ( ۱۸۵۶)؛ میان امپراطوری عثمانی و کشورهای اروپایی و شاخص ترین آنها؛ قرارداد پوتسدام ( ۱۹۴۵) بین آلمان و متفقین در پایان جنگ جهانی دوم.

هر کدام از این قراردادها؛ شرایطی که به بازنده جنگ تحمیل شده شامل از دست دادن سرزمین ها؛ پرداخت غرامت جنگی؛ محدودیت داشتن نیروی نظامی و توسعه و مدرن کردن ارتش ها؛ دخالت خارجی کشور برنده و دیگر کشورها در امور داخلی کشور شکست خورده و موارد متفرقه دیگر بوده است.

امروز ۲۴ ژوئن ۲۰۲۵؛ اسرائیل درخواست ملتمسانه جمهوری اسلامی برای صلح را پذیرفت. این جنگ طی دوازده روزه که به نابودی سران نظامی رژیم؛ نابودی بلند پایه ترین دانشمندان اتمی رژیم؛ خلع سلاح کامل پدافند هوایی کشور و وارد آوردن ضربات مهلک بر پیکر این رژیم منجر شد؛ نهایتا با نابودی سه سایت هسته ای رژیم در فردو و نطنز و اصفهان خاتمه یافت و جمهوری اسلامی در واقع آسمان ایران و امنیت مردم و کشور را به طرف مقابل باخت.

همه این اتفاقات در شرایطی پیش آمد که هیچکدام از همپیمانان سنتی رژیم مثل روسیه و چین؛ هیچ کاری برای او انجام ندادند و تنها شاهد شکست های پی در پی او بودند.

در طی این مدت رژیم ولایت فقیه؛ منابع و سرمایه هایی معادل دو تریلیون دلار ( ۲۰۰۰ هزار میلیارد دلار) را - بر اساس محاسبه و برآورد تقریبی کارشناسان - از دست داد. طرحی که رژیم با بهانه تامین انرژی شروع کرده و با ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده و چند حفره در دل کوهها به پایان رساند.

دو هزار میلیارد دلاری که با آن می توانستیم با آن حدود دو هزار نیروگاه یک هزار مگاواتی (گازی یا سیکل ترکیبی یا بخاری)؛ بیش از ۴۰۰ پالایشگاه بزرگ؛ یا بیش از ۵۰۰۰ دانشگاه و یا بیش از ۶۰۰۰ هواپیمای بویینگ ۷۷۷ یا ایر باس سری ۳۰۰ بخریم.

و این هنوز ادامه دارد؛ ......... شرایط قرارداد صلح خفت بار

همانطور که در قراردادهای صلح از این نوع دیدیم؛ برنده جنگ شرایط خود را به بازنده تحمیل می نماید.

شرایطی که در این قرارداد می تواند مطرح گردد؛ می تواند منجر در مدتی کوتاه به فروپاشی کامل رژیم جمهوری اسلامی بینجامد. این شرایط کدامند ؟

الف: در جهت ایجاد اعتماد لازم جهانیان برای تعطیل فرایند هسته ای در ایران می تواند شرایط زیر در قرارداد بیاید:

- امضای قرارداد صلح جمهوری اسلامی با کشوری که تا کنون حاضر نشده بود؛ وجودش او را برسمیت بشناسد؛

- پذیرش آمریکا بعنوان ناظر قرارداد بین جمهوری اسلامی و اسرائیل؛

- پذیرش نفی هر گونه غنی سازی هسته ای؛

- پذیرش تعطیل چرخه تولیدات هسته ای و نابودی تمام تاسیسات موجود؛

- تحویل کلیه مدارک و مستندات؛ تجهیزات؛ نام و تخصص کارشناسان مشغول در سایت های هسته ای؛

- پذیرش استقرار تجهیزات مونیتورینگ و بازرسی بی قید و شرط نمایندگان اژانس بین المللی اتمی؛

- تعطیل و تخریب نیروگاههای اب سنگین و منهدم ساختن داوطلبانه کلیه تجهیزات سایت ها؛

- پذیرش حضور اسرائیل در آسمان ایران؛ با عنوان کنترل اجرای تعهدات جمهوری اسلامی؛ ( این ماده را پیشاپیش فرمانده ارتش اسرائیل اعلام کرده است)؛

ب: در جهت جلوگیری از عملیات نظامی جمهوری اسلامی و پروکسی های او در خاورمیانه:

- تعهد به عدم مداخله در امور داخلی کشورهای همسایه و کشورهای خاورمیانه منجمله قطع هر گونه کمک جمهوری اسلامی به حوثی های یمن و دخالت در عراق

- تعهد به عدم تامین مالی و تسلیحاتی و تجهیزاتی نیروهای پروکسی؛

- پایبندی به تمامی قوانین گروه ویژه اقدام بین المللی مالی (اف ای تی اف)؛

- تعطیلی تمامی رسانه های تبلیغی جمهوری اسلامی در تمام کشورهای جهان؛

- پذیرش کنترل اقدامات مالی کشور توسط سازمان های بین المللی ناظر؛

ج: و در جهت فلج کردن کامل جمهوری اسلامی و فروپاشی آن:

- ایجاد مکانیزم های بازرسی وکنترل مفاد قرارداد از طرف جامعه جهانی و اسرائیل؛

- منع هر گونه گشت زنی دریایی نیروهای جمهوری اسلامی در خلیج فارس؛ ( این اقدام می تواند با استناد به تهدید و اقدام اولیه برای بستن آبراه بین المللی هرمز توسط جمهوری اسلامی صورت می گیرد)؛

- منع تولید یا خرید یا داشتن هر گونه سلاح غیر متعارف توسط جمهوری اسلامی؛

- محدود نمودن (تولید یا خرید) برد موشک های رژیم در حدی مثلا ۲۰۰ یا ۳۰۰ کیلومتر؛

- منع استقرار هر گونه سایت های موشکی در سواحل جنوبی خلیج فارس تا شعاع مشخصی؛ جهت تامین امنیت کامل آبراهه خلیج فارس؛

و شرایط دیگری که برای تضمین اجرای این قرارداد می تواند درخواست و اعمال شود:

- پذیرش گشایش سفارت طرف های قرارداد در کشور مقابل؛ اسرائیل (طرف رژیم ) و آمریکا ( ناظر قرارداد)؛

- ارجاع فوری هر گونه موارد نقض قرارداد آتش بس و صلح به شورای امنیت ملل متحد؛

- درخواست غرامت جنگی از کشور ایران؛ (قرارداد ترکمنچای را نگاه کنید)؛

و پذیرش تعهد به پاینبدی به قوانین حقوق بشر در داخل کشور؛ برای جلوگیری از ایجاد بحران های اجتماعی سیاسی در داخل کشور که می تواند وضعیت بی ثبات خاورمیانه را تزلزل سازد.

از میان همه این موارد و صدها مورد دیگر که می تواند توسط برنده جنگ (اسرائیل و آمریکا) به بازنده جنگ (رژیم جمهوری ا سلامی)؛ تحمیل گردد؛ ما می توانیم فقط بدنبال آخرین بند اعلام شده باشیم.

روزهای آینده روزهای سرنوشت سازی برای ملت ماست؛ بی شک اطلاع از قرارداد صلح اسرائیل و جمهوری اسلامی می تواند باعث شعله ور شدن احساسات ایرانیان میهن دوست گردد و باعث شود تا درآینده نه چندان دوری مردم بساط این حکومت ضد بشری را بر چیند.

یکی از اولین اقدامات دولت گذار (پس از سقوط جمهوری اسلامی)؛ می تواند؛ درخواست رفع مشکلاتی ناشی از مواد این قرارداد باشد که حاکمیت و استقلال کشور را به خطر انداخته است.

با احترام

کیقباد اسماعیل پور

ونکوور کانادا



Copyright© 1998 - 2025 Gooya.com - سردبیر خبرنامه: [email protected] تبلیغات: [email protected] Cookie Policy