در دورانی که افکار عمومی جهانی واقعیتهای ژئوپلیتیک را شکل میدهد، درگیری مداوم اسرائیل با دشمنانی مانند حماس و حزبالله، ناهماهنگی آشکاری را نشان میدهد: برتری نظامی در میدان نبرد در برابر شکستی قاطع در «جنگ روایتها». با گسترش رسانههای دیجیتال که صدای همه را در سراسر جهان تقویت میکند، غفلت دولت اسرائیل از دیپلماسی عمومی استراتژیک، زمین را به رقبا واگذار کرده و حمایت بینالمللی را تضعیف و این کشور را منزوی ساخته است. ضرورت بررسی این ناکامی بیش از همیشه احساس میشود، به ویژه با توجه به رویدادهای اخیر که پیامدهای آن را به خوبی نشان میدهند.
برای مثال، تظاهرات عظیم حامی فلسطین در سیدنی که در آن دهها هزار نفر در اوت ۲۰۲۵ بر روی پل بندر سیدنی راهپیمایی کردند و پایان اقدامات اسرائیل در غزه را خواستار شدند (بر اساس گزارشهای روزنامه سیدنی مورنینگ هرالد و شبکه ایبیسی نیوز)، احساسات ضداسرائیلی را در استرالیا و فراتر از آن تقویت کرده است. به همین ترتیب، خشم بینالمللی پیرامون دخالت ادعایی اسرائیل در ترور دانشمندان برجسته هستهای ایران -- مانند ترورهای هدفمند گزارششده در سالهای ۲۰۲۴-۲۰۲۵ (پوشش دادهشده توسط نیویورک تایمز و رویترز) -- اسرائیل را به عنوان متجاوز نشان داده و به ایران اجازه داده تا خود را قربانی در گفتمان جهانی جلوه دهد.
علاوه بر این، تظاهرات گسترده بینالمللی -- با بیش از ۴۹ هزار اعتراض در ۱۳۳ کشور از اکتبر ۲۰۲۳ که عملیات غزه اسرائیل را نسلکشی مینامند (بر اساس گزارشهای الجزیره و گاردین) -- نشان میدهد که چگونه روایتهای کنترلنشده میتوانند مخالفت جهانی را بسیج کنند و به عقبگردهای دیپلماتیک و افزایش یهودستیزی منجر شوند. این مقاله به علل غفلت اسرائیل در روایتپردازی و پیامدهای عمیق آن میپردازد و تأکید میکند که چرا پرداختن به این جبهه برای امنیت و مشروعیت بلندمدت این کشور ضروری است.
علل غفلت اسرائیل در جنگ روایتها
یکی از علل اصلی ضعفهای اسرائیل در جنگ روایتها، سرمایهگذاری تاریخی ناکافی در دیپلماسی عمومی است. درگیریهای گذشته نشان دادهاند که اسرائیل در میدان نظامی برتر است، اما اغلب در شکلدهی به افکار جهانی ناکام میماند. برای مثال، در طول جنگ غزه، نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) و دولت با حملات تبلیغاتی شدید و کمپینهای ضداسرائیلی مواجه شدند، اما پاسخها بیشتر واکنشی بودند تا پیشفعال (همانطور که در تحلیلهای هاآرتص و جروزالم پست آمده است). منتقدان میگویند اسرائیل مخاطبان داخلی را بر مخاطبان بینالمللی اولویت میدهد و پیامهایی میسازد که در داخل کشور طنینانداز است اما بینندگان جهانی را بیگانه میکند. این تمرکز درونی از این باور ناشی میشود که پیروزیهای نظامی به تنهایی کافی هستند و قدرت رسانههای دیجیتال در تقویت روایتهای مخالف را نادیده میگیرد (بحثشده در مجله فارین افیرز).
عامل دیگر، رویکرد دولت اسرائیل به کنترل اطلاعات است. تلاش برای فشار بر پلتفرمهای اجتماعی به منظور سرکوب محتوای انتقادی، نتیجه معکوس داده و اسرائیل را به عنوان دولتی غیرمتحمل انتقاد نشان داده است (گزارششده توسط واشنگتن پست). در عصر گوشیهای هوشمند و اشتراکگذاری لحظهای، تصاویر تلفات غیرنظامی در غزه شبکههای جهانی را پر کرده و ادعاهای اسرائیل درباره دقت و خویشتنداری را تضعیف کرده است. حماس و متحدانش به طور ماهرانهای از این بهره بردهاند و تاکتیکهایی طراحی کردهاند که واکنش بینالمللی را تحریک کنند در حالی که پیامرسانی اسرائیل را پیچیده میسازند (تحلیلشده توسط بیبیسی نیوز). علاوه بر این، اتهام استفاده از ادعاهای یهودستیزی برای ساکت کردن انتقادها، متحدان بالقوه را دور کرده است؛ همانطور که پژوهشگران در نشریاتی مانند میدل ایست آی به آن اشاره کردهاند.
شکافهای داخلی و اولویتهای رهبری نیز مسئله را بدتر میکند. در دوران بنیامین نتانیاهو، دولت متهم شده که با ناتوانی در تبدیل دستاوردهای نظامی به پیروزیهای سیاسی، اسرائیل را عمیقتر در انزوا فرو برده است (نظر دادهشده توسط سیانان و تایمز آو اسرائیل). تحلیلگران میگویند اسرائیل به جای داستانگویی عاطفی، با بیانیههای رسمی سخن میگوید -- تاکتیکی که رقبا به طور مؤثر از آن استفاده میکنند (بر اساس آتلانتیک). این غفلت جدید نیست؛ بلکه بازتاب تمایل دیرینه به بیاعتنایی به افکار بینالمللی است که این ایده را احیا میکند که اسرائیل نمیتواند به دیگران تکیه کند (بررسیشده در پولیتیکو).
پیامدهای باختن نبرد روایی
پیامدهای این شکست روایی چندجانبه و شدید است. در سطح بینالمللی، اسرائیل با انزوای بیسابقهای روبرو شده است. حمایتها در پایتختهای غربی کاهش یافته و با اعتراضات رو به رشد، چالشهای حقوقی و عقبگردهای دیپلماتیک همراه بوده است. سازمان ملل و نهادهایی مانند دیوان بینالمللی دادگستری (ICJ) اسرائیل را به نسلکشی در غزه متهم کردهاند و گزارشها به جرایم جمعی اشاره دارند (پوشش گسترده توسط رویترز و آسوشیتد پرس). تلاش برای صدور حکم بازداشت علیه مقامات اسرائیلی و کمپینها علیه سربازان IDF در خارج، این تغییر را نشان میدهد (گزارششده توسط اسکای نیوز). حتی متحدان مانند ایالات متحده نگرانی ابراز کردهاند و افکار عمومی علیه تاکتیکهای اسرائیل چرخیده است (بر اساس نظرسنجیهای نقلشده در نیویورک تایمز).
در سطح اجتماعی، این شکست به افزایش جهانی یهودستیزی دامن زده زیرا تبلیغات ضداسرائیلی به نفرت از یهودیان سرریز میکند. این امر حمایت جهانی را فرسوده و روایتهای رنج فلسطینیان رسانهها و دانشگاهها را تسخیر کرده است (برجستهشده توسط فرانس ۲۴). در داخل، فشار روانی بر جامعه اسرائیلی آشکار است زیرا کشور با بررسیهایی مواجه میشود که زمانی خودش روایتشان میکرد (بحثشده در رسانههای اسرائیلی مانند واینت). از نظر اقتصادی و استراتژیک، انزوا اتحادها و کمکها را مختل میکند و ممکن است درگیریها را بدون راهحل پایدار طولانیتر کند.
علاوه بر این، رقبا زمین اخلاقی را به دست آوردهاند. استقامت غزه در میان ویرانیها باعث شده ادعا شود اسرائیل کنترل روایی و حس هدف خود را از دست داده و علیرغم شکستهای نظامی، در دادگاه افکار عمومی جهانی پیروز شده است (استدلالشده در ستونهای الجزیره). این امر گروههایی مانند حماس را توانمند کرده تا درگیری را به عنوان مقاومت در برابر ستم قاببندی کنند و تلاشهای اسرائیل برای ارائه «ایدهای بهتر» برای صلح را دشوار سازند (یادآوریشده در اکونومیست).
نتیجهگیری: فراخوانی برای احیای روایت
غفلت اسرائیل در جنگ روایتها اجتنابناپذیر نیست بلکه زخمی خودخواسته از اولویت دادن به دستاوردهای نظامی کوتاهمدت بر استراتژی دیپلماتیک بلندمدت است. برای تغییر این مسیر، اسرائیل باید در ارتباطات چندزبانه سرمایهگذاری کند، تاریخهای واقعی را برجسته سازد و با همدلی و وضوح با مخاطبان بینالمللی تعامل نماید (توصیههایی که در مجله فارین پالیسی تکرار شده است). عدم انجام این کار، خطر انزوای عمیقتر و درگیری طولانیتر را به همراه دارد. در عصر دیجیتال که هر صدایی را تقویت میکند، تسلط بر روایت دیگر اختیاری نیست -- برای بقا در عرصه بینالمللی ضروری است.
منابع و مطالعه بیشتر:
سیدنی مورنینگ هرالد درباره تظاهرات سیدنی: https://www.smh.com.au/
شبکه ایبیسی نیوز استرالیا: https://www.abc.net.au/news/
نیویورک تایمز درباره ترور دانشمندان ایرانی: https://www.nytimes.com/
پوشش رویترز: https://www.reuters.com/world/middle-east/
گاردین درباره اعتراضات جهانی: https://www.theguardian.com/world/palestine
گزارشهای الجزیره: https://www.aljazeera.com/tag/israel-palestine-conflict/
تحلیلهای هاآرتص: https://www.haaretz.com/
فارین افیرز: https://www.foreignaffairs.com/topics/is

بم... بام، گیله مرد
















