متن سخنرانی نسرين ستوده در مراسم اهداء جايزه بين المللی حقوق بشر ايتاليا در ميرانو، مدرسه فمينيستی

مدرسه فمينيستی: متن زير، سخنرانی نسرين ستوده است که قرار بود آن را در ۲۲ آذرماه در مراسم اهداء اولين جايزه حقوق بشر ايتاليا به وی در شهر مرانو، قرائت کند. اما متاسفانه روز چهارشنبه ۲۰ آذرماه هنگامی که نسرين ستوده برای شرکت در اين مراسم عازم ايتاليا بود، ممنوع الخروج شد و در فرودگاه پاسپورت اش ضبط گرديد (بازتاب ممنوع الخروج شدن نسرين ستوده را می توانيد در اينجا مشاهده کنيد). در مراسم اهداء اين جايزه که در ساعت ۱۰ و نيم ديشب (۲۲ آذرماه) برگزار گرديد همسر وی و دختر کوچک اش به نيابت از وی اين جايزه را دريافت کردند و متن سخنرانی ايشان به صورت ويدئويی در مراسم پخش شد. و پس از آن پيام کوتاهی نيز از نسرين ستوده که در آن عدم حضورش در مراسم را توضيح می داد قرائت شد.

خانم‌ها، آقايان، حضار محترم

در ابتدا لازم می‌دانم تبريکات صميمانه خود را به مناسبت شصتمين سالگرد تصويب اعلاميه جهانی حقوق بشر اعلام نمايم: زيرا اعلاميه جهانی حقوق بشر يکی از مهمترين دستاوردهای بشر است که البته با هزينه‌‌ای گران به دست آمده است.

بسيار مفتخرم که در سالگرد تصويب اعلاميه جهانی حقوق بشر به مناسبت تعلق اولين جايزه کميته بين‌المللی حقوق بشر در ميان شما هستم و از اينکه اين جايزه به من داده شده است بسيار خوشوقتم.

از همه کسانی که برای برپايی اين جلسه تلاش کردند سپاسگزارم و اميد دارم اين تلاش‌ها به ارتقاء حقوق بشر و توسعه آن در سراسر جهان و از جمله کشور من، ايران مدد برساند. ضمن آنکه اعطاء اين جايزه را پاس می‌دارم و به آن افتخار می‌کنم مايلم مسائلی را با شما در ميان بگذارم:

۱- بی شک هريک از شما حکايت‌هايی را از نقض حقوق بشر در ايران شنيده‌ايد حقوق زنان، کودکان، فعالان جنبش‌های مختلف اجتماعی اعم از جنبش دانشجويی، کارگری و معلمان. ضمن تأييد اين حکايت‌ها که زمينه ساز نقض حقوق بشر در ايران است، دوست دارم از تلاش جامعه مدنی ايران و هزينه سنگينی که در دهه گذشته پرداخته‌اند و تلاش فعالان اجتماعی که احکام سنگينی تا پای اعدام را تحمل کرده‌اند، سخن بگويم.

تلاش فعالان جنبش دانشجويی، کارگری، معلمان، زنان و اقليت‌های قومی به ويژه هموطنان کرد ما با چالش‌های بزرگ قضايی مواجه بوده است که در بسياری از اوقات امر دفاع از آنان را با دشواری مواجه ساخته است.

زيرا بر خلاف قانون اساسی ايران، قوانين مربوط به نحوه رسيدگی به اتهامات، به قاضی اين اختيار را می‌دهد که از دخالت وکيل در مرحله تحقيقات مقدماتی در پرونده‌های متهمان از جمله متهمان سياسی جلوگيری به عمل آورد و اين خود زمينه ساز نقض حقوق متهمان سياسی است.

از طرف ديگر وجود قوانينی که می‌تواند مخالفان سياسی حکومت يا فعالان اجتماعی را به عنوان محارب مورد محاکمه قرار دهد و حکم اعدام برای آنها صادر کند، از ديگر مشکلات پيش روی فعالان اجتماعی است که البته بسياری از آنان را با احکام سنگين حبس‌های طويل‌المدت و يا حتی اعدام مواجه کرده است.

۲- وکلاء مدافع فعالان اجتماعی خود با تضييقات فراوانی روبرو هستند. آنها نه تنها با محدوديت‌های قانونی برای دفاع از موکلان‌شان روبرو هستد بلکه همواره با تهديد تشکيل پرونده و حبس و زندان مواجه‌اند. بسياری از وکلاء مدافع حقوق بشر به کرات محکوم به زندان شده‌اند و به موجب حکم دادگاه مدت زندان خود را تحمل کرده‌اند.

اما جريانی که مصمم است از طريق قانون و راه‌های مسالمت‌آميز به دفاع از فعالان اجتماعی بپردازد، همچنان بر پيگيری مطالبات قانونی از طريق راه‌های مسالمت آميز پا فشاری می‌کند.

۳- مايلم در خصوص فعاليت زنان در ايران نيز نکاتی را با شما در ميان بگذارم. زنان ايرانی طی دهه‌های گذشته، دشواری‌های زيادی را پشت سر نهادند ولی امروزه با تکيه بر پيشينه صد ساله خويش و به يمن تلاش سی ساله در جايگاهی ايستاده‌اند که دارای خواسته‌هايی روشن و شفاف هستند و اين خواسته‌ها را با صدای رسا اعلام می‌کنند.

آنها خواستار تغيير قوانينی هستند که ديه زنان را نصف مردان قرار می‌دهد، يعنی اگر مرد و زنی در خيابان تصادف کنند، خسارتی که به زن پرداخت می‌شود نصف مرد است.

خواستار تغيير قوانينی هستند که ارزش شهادت زنان را نصف مردان می‌داند حق طلاق را در اختيار مطلق مرد قرار می‌دهد و در همان حال به وی حق تعدد زوجات را اعطا می‌کند تا چهار زن برای ازدواج دائم داشته باشد و حق داشتن همسران صيغه‌ای تا بی نهايت را داشته باشد آنها خواستار تغيير قوانينی هستند که سن مسؤليت کيفری دختران را ۹ سال و پسران را ۱۵ سال قرار می‌دهد و بدين ترتيب دخترکان ۹ ساله را در معرض مجاز ات اعدام قرار می‌دهد.

قوانينی که سهم‌الارث دختران را نصف پسران خانواده قرار می‌دهد و ارث زنان را از همسران خود از اين هم کمتر قرار می‌دهد. قانونی که سن ازدواج را برای دختران ۱۳ سال تعيين کرده است و حق طلاق را از اين دخترکان پس از رسيدن به سن بلوغ، سلب می‌کند. پر واضح است

که اين قوانين نمی‌تواند مورد تأييد جامعه زنانی باشد که به گواهی آمار رسمی، ۷۰% صندلی‌های دانشگاه را در ايران اشغال کرده‌اند.

در اعتراض به اين قوانين و به دنبال جستجوی راه‌های مبتکرانه، آنها اقدام به راه‌ اندازی کمپين يک ميليون امضاء برای تغيير قوانين تبعيض آميز کردند تا با جمع آوری امضاء از زنان و مردان کوچه و خيابان و درب به درب منازل و ايجاد بحث پيرامون قوانين تبعيض آميز، مبادرت به جمع‌آوری امضاء کنند و اين امضاها را به مجلس قانون گذاری در ايران تسليم نمايند و البته برای اين کار، بهای سنگينی پرداختند. ما حصل هزينه‌ای که زنان ايران برای اين راهکار مبتکرانه‌شان پرداخت کردند عبارت بود از: دستگيری، احضار، حکم محکوميت و ممنوع الخروجی.

که اگر بخواهم به نمونه‌ای از آن اشاره کنم، طی ۸۰ روز از ژانويه ۲۰۰۸ تا مارس ۲۰۰۸ هر ۴ روز يک مورد بوده است.

طی سال‌های اخيرکه دوران سخت اين جنبش محسوب می‌شود، زنان نه تنها مورد تعقيب قضايی، بازداشت و يا ممنوع‌الخروجی قرار گرفتند بلکه احکام محکوميت سنگين، تا ۵ سال حبس و يا شلاق نيز برای آنان صادر شد. زنان ايرانی هرچند در جايگاهی هستند که خواسته‌هايشان کاملاً روشن و شفاف است، اما در عين حال به مانند بسياری از جنبش‌های زنان در سراسر دنيا با گزينش روش‌های مسالمت‌آميز، اراده خود را مبنی بر پرهيز از روش‌های خشونت آميز اعلام می‌نمايند.

در آخرين اقدام، در اعتراض به لايحه حمايت از خانواده که حق تعدد زوجات را به رسميت می‌شناخت، فعالان جنبش زنان با حضور در مجلس، خواستار خروج اين لايحه از دستور کار مجلس شدند. اين عمل فعالان جنبش زنان هر چند منجر به خروج موقت لايحه از دستور کار شد اما اظهارات ضد و نقيض از سوی دست اندرکاران، باعث شده است که جامعه زنان ايران، همچنان نگران سرنوشت لايحه باشند و بنابراين فعاليت زنان در اين زمينه ادامه دارد و آنها با نگرانی سرنوشت لايحه را دنبال می‌کنند و چنانچه لازم باشد با اعتراضات مدنی ، فرياد خود را به گوش جهانيان می‌رسانند و البته هزينه آن را نيز پرداخت می‌کنند.

۴- مايلم ضمن ابراز خوشوقتی از ايجاد دهکده جهانی که هر لحظه امکان ايجاد ارتباط و همبستگی بين فعالان حقوق بشر را فراهم می‌آورد، ضمناً بابت ورود بنيادگرا ها به اين دهکده جهانی هشدار دهم، زيرا که ورود به دهکده جهانی بدون مدارک شناسايی بسيار راحت است همچنانکه ما به آسانی به اين دهکده رفت و آمد می‌کنيم. واپس گرايان نيز در رفت و آمد به اين دهکده‌اند و آثار خود را در دهکده‌ای که ما نيز در آن زندگی می‌کنيم، به جا می‌گذارند.

۵- من از اين امکان استفاده می‌کنم تا جامعه مدنی ايتاليا را به کمک بطلبم تا موارد نقض حقوق بشر در ايرن را باز هم بيشتر و بيشتر مورد توجه قرار دهند و در اين راه همراه ما باشند، همچنانکه تاکنون بوده‌اند.

دوستان و همراهان گرامی

بی شک حقوق بشر در جامعه ‌ای پايدار نمی‌ماند که چند کشور آن سوتر مکرراً نقض می‌شود، به تجربه‌ای که خود در ايران شاهد آن بودم اشاره می‌کنم که تا سی سال پيش اعدام کودکان به موجب قوانين رسمی ايران ممنوع بود اما تأثير ديدگاهی که به نام مذهب، تصميم گيری می‌کند توانست در مدت اندکی اين حقوق را چنان دگرگون کند که دخترکان ۹ ساله را در معرض اعدام قرار دهد.

در پايان مايلم از پيش کسوتان حقوق بشر در ايران و از پيشگامی زنان در اين خصوص يادی کنم. از تلاش‌های شيرين عبادی که با وجود تهديد‌های مستمر عليه ايشان و خانواده‌شان همچنان بر اتخاذ روش‌های قانونی و پرهيز از خشونت پای می‌فشرند و همچنين مهرانگيزکار که با پرداخت هزينه‌ای سنگين و تحمل زندان و مخاطرات جدی سلامتی خود ، ناگزير به ترک ايران شد.

همچنين مايلم از تلاش حقوق‌دانان کلاسيک ايتاليا يادی کنم که تأثير همه جانبه‌ای بر نگاه حقوقی دنيا نسبت به جرم و مجرم گذاشتند. تلاش‌هايی که قبل از پديد آمدن اعلاميه حقوق بشر منجر به تغيير ديدگاه جهانيان به مجرم و رعايت حقوق متهمان گرديد. تلاش حقوقدانان بزرگی چون بکاريا، انريکوفری و رافائل گاروفالو از پيشگامان رعايت حقوق متهمان و رسيدگی به اتهام، بدون پيش داوری و عاری از خشم و کينه و حذف مجازات‌های سنگين از جمله اعدام بوده‌اند. بی شک افکار اين حقوق دانان بزرگ بر شکل گيری مفهوم حقوق بشر تأثير بسزايی داشته است.

من بر اين باورم همچنانکه حقوقدانان هموطن شما در زمان خود با تلاشی سخت، بر اصلاح سيستم قضايی و مفهوم جرم و مجرم تأثير بسزايی گذاشتند. ما نيز خواهيم توانست با تلاش خود به اصلاح قوانينی کمک کنيم که به آن اعتراض داريم. هرچند زمانه‌ای که در آن هستيم سخت و دشوار است، اما پيش از ما نيز ميليونها نفر در مسير دشوار آزادی و دموکراسی گام برداشتند. همچنانکه آنها توانستند، ما نيز می‌توانيم بر اين سختی‌ها غلبه کنيم.