غلظت ريزگردها در ايران هزار برابر استاندارد جهانی

چند تن از نمايندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه بررسی چگونگی مهار ريزگردها و گردوغبار از رئيس سازمان محيط زيست خواستند تا برای حل اين مشکل که زندگی مردم را دچار اختلال کرده است و سلامت مردم حدود ۲۰ استان کشور را تهديد می کند تدابير جدی بينديشد.

به گزارش خبرنگار پارلمانی مهر، در جلسه علنی روز يکشنبه مجلس، نمايندگان موضوع وضعيت ريزگردها و مهار گردوغبار را با حضور محمد جواد محمدی زاده رئيس سازمان حفاظت محيط زيست مورد بررسی قرار دادند.

محمدی زاده بخشی از گزارش خود را در اين باره به صورت محرمانه و پيش از آغاز جلسه علنی مجلس بيان کرد ، ادامه گزارش وی به جلسه علنی مجلس موکول شد و چند تن از نمايندگان پيش از سخنان وی درباره وضعيت و مشکلات بوجود آمده ناشی از گردوغبار سخنانی را مطرح کرند.

عليمحمد احمدی نماينده دهلران در سخنانی اظهار داشت: متاسفانه چندسال است که غبار عربی يا ريزگردها ۲۰ استان کشور را تحت تاثير قرار داده است و عمق آن از جنوب شرق تا شمال غرب گسترده تر و آثار زيانبار آن مشهودتر شده است.

وی گفت: اگرچه آقای محمدی زاده منشاء اين گردوغبار را صرفا کشور عراق دانستند، اما بحث گرمايش زمين و زبانه های طوفان خورشيدی از جمله عواملی هستند که در تشديد زيرگردها تاثيرگذارند، اين پديده مخرب آثار بهداشتی، اقتصادی و زيست محيطی زيادی برجای گذاشته است که بايد از گسترش آثار آن جلوگيری شود.

احمدی به لغو پروازها در ۲۰ فرودگاه کشور اشاره کرد و گفت: در زمان گسترش ريزگردها شاهد تعطيلی ادارات و مراکز آموزشی و همچنين مهاجرت های گسترده هستيم که مردم ناچار به ترک ديار و کاشانه خود شده اند. همچنين گسترش بيماری های قلبی - عروقی و تنفسی و آلرژيک را در بين گروه های آسيب پذير مشاهده می کنيم.

نماينده دهلران گفت: تخريب جنگل ها و گسترش خشکسالی بطور مستقيم و غير مستقيم بر منابع تجديدپذير و تجديد ناپذير تاثيرگذاشته است و متاسفانه آنچه برای پيشگيری از اين بلايای طبيعی بايد صورت گيرد بسيار کند و ناچيز است.

وی ادامه داد: مالچ پاشی يا بارور کردن ابرها از جمله راهکارهايی است که توصيه می شود و انتظار داريم با بهره گيری از دانشگاه ها و افراد دلسوز به شکل عملياتی بند ب ماده ۱۹۳ قانون برنامه پنجم توسعه اجرايی شود و کارگروهی از دستگاه های درگير با اين موضوع تشکيل شده و به سرعت برای حل اين بلای طبيعی چاره انديشی شود.

احمدی خاطرنشان کرد: در شهرهای مرزی و جنوبی بسياری از مردم زندگی عادی و روزمره خود را از دست داده اند و اين موضوع باعث از بين رفتن کسب و کار مردم شده است اما متاسفانه عملا هيچ اقدامی را شاهد نيستيم که از اين بلايی که بر سر مردم فرود آمده است، پيشگيری کند.

وی از جمله اقدامات برای حل اين مشکل را احياء تالاب ها خواند و گفت: وضعيت تالاب ها به عنوان يک منشاء درونی در کنار عوامل بيرونی موجب گسترش اين مشکل شده است، اقدامات بايد پيشگيرانه و سلامت محور باشد و مراکز بهداشتی به صورت جدی اين موضوع را پيگيری کنند.

به گزارش مهر، در ادامه اين جلسه، سيد شريف حسينی نماينده اهواز نيز طی سخنانی در اين خصوص، گفت: ۳۶ درصد دشت های کشور به دليل بيلان منفی، منطقه ممنوعه بحرانی اعلام شده است. همچنين بيش از ۸۰ درصد کشور در منطقه خشک و نيمه خشک قرار دارد. تخريب و آلوده سازی تالاب های کشور از جمله تالاب های شادگان و تخريب تالاب گاوخونی، انتقال بی رويه آب از سرچشمه های کارون و کرخه، خشک شدن درياچه اروميه از مواردی است که وضعيت فعلی را رقم زده است.

وی ادامه داد: ۱۰ سال است که از سال ۱۳۸۰ مهمان ناخوانده ای در برخی از مناطق ما ميزبان شده و ما جز مصاحبه، حرف و گزارش هيچ کاری نکرده ايم، يک کار خيلی بزرگ انجام داده ايم و آن اين بود که نام گردوغبار را به زيرگرد تبديل کرديم.

حسينی خاطر نشان کرد: در واقع مشکلات اصلی در بخش بهداشت، اقتصاد و معيشت مردم را شاهد هستيم. مردم استانهای آذربايجان غربی، ايلام، چهارمحال و بختياری، خوزستان، فارس، کردستان، کرمانشاه، کهکيلويه و بويراحمد، لرستان و همدان شاهد اين پديده و معضل هستند. ۹۰ درصد منشاء اين پديده در خارج از کشور است اما هماهنگی و تعاملات می تواند راهکاری برای حل مشکل باشد.

وی ادامه داد: در سال ۱۳۸۸، ما با متوسط حدود ۴۳ روز گردوغبار در سال را به عنوان بيشترين گردوغبار را در کشور شاهد بوديم. در روزهای گردوغبار در سال ۸۷، بالاترين به کرمانشاه با ۱۰۷ روز گردوغبار تعلق دارد و در سال ۸۸ اين آمار با ۱۰۲ روز به استان خوزستان تعلق دارد. بيشترين غلظت گردوغبار در بوشهر با ۹ هزار و ۹۰۰ ميکروگرم که حداکثر مجاز گردوغبار ۱۵۰ ميکروگرم است اين وضعيت نامناسب است. ميانگين غلظت گردوغبار در استان خوزستان در ۳ سال گذشته حدود ۷۵۶۷ ميکروگرم در متر مکعب بوده است. اثرات اين وضعيت لغو سفرهای هوايی است.

نماينده اهواز در مجلس گفت: اعتراضات مردم، اثرات سوء روانی بر مسافران از جمله ديگر مشکلات است. در استان خوزستان ۶۴۰ پرواز لغو شده است. همچنين شاهد تعطيلی مدارس و افت تحصيلی در استانهايی که در معرض گردوغبار هستند هستيم. چه کسی می خواهد جوابگوی جوانان و محصلان باشد که فقط شعار آينده سازی به آنها می دهيم؟ ما شاهد کاهش اشتغال و سرمايه گذاری هستيم. چه کسی حاضر است با ۳۰ درصد آورده در استان خوزستان سرمايه گذاری کند؟ در حاليکه سرمايه گذاران آورده شان در استان تهران بايد ۱۰ درصد باشد.

وی ادامه داد: شاهد مصرف آب، برق و سوخت هستيم همچنين هزينه های نگهداشت تاسيسات صنعتی و کارخانجات را شاهديم. در بخش سلامت خسارت جدی وجود دارد. ۵ هزار نوع باکتری در گردوغبارها جداسازی شده است و ۲۰ تا ۴۰ درصد مراجعات به بيمارستانها در روزهای گردوغبار افزايش می يابد. غلظت عناصر سنگين موجود در روزهای گردوغبار ۳.۲ برابر افزايش می يابد. سالانه ۱۹ هزار بيمار بر اثر گردوغبار به تعداد بيماران اضافه می شود که ۵ هزار نفر آن در استان خوزستان هستند.

حسينی خاطر نشان کرد: از جمله راهکارهايی که پيشنهاد می شود تامين اعتبار برای خريد دستگاه های تسويه خانگی و بيمارستانها و مراکز آموزشی است. همچنين تخصيص اعتبار و در نظر گرفتن امتيازات شغلی ويژه برای کارمندان، کارگران و متخصصان است.

وی افزايش سهميه سوخت، توزيع شير رايگان و کمک های اوليه بهداشت در مدارس، لحاظ رديف بودجه در ميان مدت، تنظيم سند چشم انداز مقابله با خشکسالی و قرار گرفتن کليه محصولات کشاورزی تحت پوشش بيمه را از ديگر راهکارهای پيشنهاد شده خواند.

عضو هيات رئيسه مجلس خاطر نشان کرد: در سال ۱۳۸۷، مصوب شد که ۲۰۰ هزار هکتار در استان خوزستان مانچ پاشی شود اما پس از گذشت ۴ سال صرفا ۵۰ هزار هکتار مانچ پاشی شده است اگر اينچنين قرار باشد مشکلات حل شود فکر می کنم ۵۰ سال لازم است تا اين مشکل حل شود خواهشم اين است که به اين مشکل مردم توجه ويژه شود.

بر اساس اين گزارش محمدرضا تابش رئيس فراکسيون محيط زيست مجلس نيز طی سخنانی اظهار داشت: محيط زيست در شکل گيری هر يک از ما و جامعه نقش تعيين کننده ای دارد و ظرفيت مناطق مختلف محدود است و ما نمی توانيم از منابع استفاده بی رويه داشته باشيم.

وی ادامه داد: رشد و نمو انسان به طور طبيعی در شرايط نبود محرک های زيست محيطی صورت نمی گيرد امروز آن چيزی که در زندگی روزمره با آن سروکار داريم و بايد مورد توجه دولتمردان قرار گيرد دو راه بهره گيری از طبيعت است يکی آنکه ما بدون توجه به واقعيات اساسی محيط زيست عمل کنيم. مثل اتفاقاتی که در ۳۰ سال گذشته افتاده است. ما توفيقات زيادی داشتيم اما موانع بسيار زيادی نيز با آنها روبرو شديم که امروز آثار آن را در پديده گرد وغبار می بينيم. راه دوم توجه به حل مشکلات زيست محيطی با محوريت انسان و با شالوده علمی صحيح است.

تابش گفت: پديده گرد وغبار از ۴ دهه گذشته در مناطق وسيعی از جهان بوجود آمده است که از آن به نام کمربند گردوغبار جهانی ياد می شود. در ايران بروز پديده خشکسالی و برخی اقدامات تخريبی زيست محيطی و عوامل خارجی باعث بوجود آمدن پديده گردوغبار در سال ۱۳۸۵ شده است که در سالهای اخير شاهد تشديد آن بوده ايم.

رئيس فراکسيون محيط زيست مجلس خاطر نشان کرد: شدت غلظت گردوغبار گاهی ۱۰۰۰ برابر استاندارد می شود و زندگی را بر بخشی از مردم مخصوصا استان خوزستان تيره و تار کرده است. عدم تصميم گيری و مديريت صحيح، فشار به طبيعت خارج از توان و ظرفيت آن و مديريت چند دهه گذشته باعث بروز اين پديده شده است و گردوغبار پديده ای است که چند دهه طول کشيده تا امروز با آن مواجه شده ايم.

وی در خصوص دلايل بروز گردوغبار نيز گفت: در حوزه درياچه اروميه تا کنون ۳۷ سد زده شده است که ۱۲ سد در حال احداث است و ۴۰ سد نيز در حال مطالعه است يعنی در حوزه آبريز درياچه ما ۹۰ سد در حال مطالعه و احداث داريم معلوم است که اين حوزه آبريز، آبی که بايد به درياچه بريزد با وجود اين سدها محدود شده است و اين بلا امروز بر سر درياچه اروميه آمده است ما ۲۴ هزار و ۷۰۰ رودخانه غير مجاز در حوزه آبريز درياچه اروميه داريم که بيش از يک ميليارد و ۴۰۰ ميليون متر مکعب آب از سفره های زيرزمينی برداشت می کنيم اين پديده ای نيست که امروز اتفاق افتاده باشد بلکه در طی ۲ - ۳ دهه گذشته اتفاق افتاده و ما به آن بی توجهی کرده ايم.

نماينده اردکان د مجلس ادامه داد: منشاء داخلی گرد وغبار بروز پديده خشکسالی در چند سال گذشته است، همچنين عدم تامين حقابه های زيست محيطی تالاب ها، تغيير کاربری غير اصولی اراضی کشاورزی، تغيير اقليم و اختلاف دما، رهاسازی اراضی کشاورزی به دليل خشکسالی از جمله منشاء داخلی بروز اين پديده است .

به گفته تابش بروز پديده خشکسالی در کشورهای همسايه، عدم مديريت صحيح آب در اراضی اين کشورها و عمده کانون های گردوغبار که از تالاب های خشک شده است جزو عوامل داخلی و خارجی محسوب می شود.

وی گفت: امکانات و اختيارات کشور در دست دولت است و مسئوليت اصلی و اوليه در بروز اين پديده متوجه دولت است، مجلس و نمايندگان در فراهم کردن بستر قانونی عملکرد سازمان حفاظت محيط زيست و ساير اجزای مرتبط دولت و تامين و تقويت اعتبارات برای اجرای طرح ها و پروژه های زيست محيطی نقش بسيار تاثيرگذاری دارند که همواره حمايت های خود را داشته اند.

تابش تاکيد کرد: همه اعتبارات ما از طبيعت تامين می شود چرا ما اعتبار کافی برای صيانت از طبيعت اختصاص نداده ايم وزارتخانه های مختلف بايد عملکرد خوبی داشته باشند، مطالعات ارزيابی زيست محيطی برای اجرای طرح ها بايد الزامی شود و مورد توجه قرار گيرد. اگر مطالعه زيست محيطی مورد توجه قرار گرفته بود در درياچه اروميه سد روی سد ساخته نمی شد.

وی ساختار ديپلماسی قوی و فعال برای اجرای پروتکل های منعقد شده بين کشورهای همسايه و تشويق آنها به عمل الزامات بين المللی که متعهد شده اند شد.

رئيس فراکسيون محيط زيست مجلس گفت: همچنين بکارگيری تکنولوژی ها برای مقابله با ريزگردها بايد مطابق استانداردهای فنی روز باشد و اطمينان داشته باشيم که آثار سوء برای سلامتی انسان ندارد.