عادل فردوسی پور: بين صدهزار تماشاگر يک نفر هم کتابخوان نيست، کاسب‌ها جای عاشق‌ها را گرفته‌اند

خبرگزاری مهر ـ عادل فردوسی پور در نشست «جامعه، کتاب، فوتبال» گفت: از هر صدهزار نفری که به استاديوم برای ديدن فوتبال می‌آينديک نفر هم کتابخوان نيست. من اميدوارم که بتوانيم راهی بيابيم تا فوتبال بهانه آشتی دادن مردم با مطالعه شود.

به گزارش خبرنگار مهر، نخستين جلسه از اتاق فکر باشگاه کتاب فرهنگسرای ارسباران با موضوع «جامعه، کتاب، فوتبال» عصر روز چهارشنبه ۲۴ خرداد با حضور عادل فردوسی‌پور، امير حاج رضايی، حميد رضا صدر و خليل سپهر سلطانی در اين برگزار شد.

تنها شش صدم درصد از نشر کشور با موضوع فوتبال است

در ابتدای اين نشست سپهر سلطانی جامعه شناس و از مديران سابق فوتبال کشور با اشاره به اينکه بايد پذيرفت که ميان فوتبال و مطالعات فرهنگی در جامعه نسبتی بوجود دارد اظهار کرد: مطالعات اجتماعی و فرهنگی با موضوع فوتبال در کشور ما قدمت زيادی ندارد. اين بحث دامنه‌اش برمی‌گردد به بازی تاريخی ايران واستراليا و اتفاقاتی که در دهه ۹۰ در فوتبال ما رخ داد. اين اتفاقات منجر به اين که کارشنااسنی که تا آن زمان دامنه تاثير اجتماعی فوتبال را کم رنگ می‌ديدند به اين موضوع نگاه تازه‌ای بياندازند.

وی در ادامه با اشاره به اينکه نخستين بحثی که در آن دوران خود را نشان داد آسيب‌شناسی اين رفتارها و موج‌های فزاينده اجتماعی ناشی از فوتبال بود، اظهارکرد: مطالعات موضوعی نيز رفته به رفته خود را در ان دامنه نشان داد و بر اين اساس بقيه ضرورت‌ها رفته رفته خود را نمايان کردند و کم کم فوتبال به عنوان منزلت اجتماعی در جامعه به بحث‌های کارشناسی قدم گذاشت.

سپهر سلطانی افزود: از اين دروان به بعد درک جديد از ارزش اجتماعی فوتبال در جامعه ما حاصل شد و گفتمان رسمی به اين سمت حرکت کرد که از منظر مهندسی اجماعی نگاه سازنده‌ای را به فوتبال بياندازد و از آن به عنوان يک ظرفيت برای نوسازی اجتماعی استفاده کند و آن را به يک گفتمان مدرن در ميان ما مبدل کند.

اين استاد جامعه شناسی در پايان با اشاره به آمار تاليفات و تحقيقات انجام گرفته پيرامون فوتبال در ايران گفت: در خلال سال‌های ۸۷ تا ۹۰ از ميان ۲۸۰۰ پايان نامه دکتری و کارشناسی ارشد در کشور تنها ۴۰ پايان نامه به موضوع فوتبال اختصاص داشته است که با اغماض ۶ پايان نامه را می‌توان مرتبط با بحث‌های اجتماعی نيز دانست. در اين ميان سهم مقالات علمی نيز تنها ۶۱ مقاله از ۱۵۰۰ عنوان اثر منتشر شده است که تنها ۱۳ عنوان از آنها در کنار فوتبال به موضوعات اجتماعی نيز توجه داشت‌اند همچنين در بحث نشر کتاب نيز بر اساس آمار موسسه خانه کتاب در سال ۹۰ از ميان ۶۹ هزار عنوان کتاب منتشر شده در کشور تنها ۶۱ عوان با موضوع فوتبال مرتبط بوده‌اند واز بين آنها تنها ۴ اثر به مطالعات اجتماعی هم نيم‌نگاهی داشته‌اند.

در ادامه اين نشست مجری برنامه با دعوت ازعادل فردوسی‌پور، امير حاج رضايی، حميد رضاصدر برای حضور بر روی سن، از آنها خواست تا تجربيات خود را درباره وجه اجتماعی فوتبال و نيزانتشار آثار مکتوبی که در اين زمنيه منشاء تاليف و ترجمه آن بوده‌اند ارائه کنند.

ماجرای جابجايی آرا انتخابات رياست جمهوری فرانسه توسط زيدان

در ابتدا اميرحاج رضايی نگاه اجتماعی خود به فوتبال را غريضی عنوان کرد و گفت: اين نگاه به زندگی من بر می‌گردد. وی با اشاره به مقدمه کتاب فوتبال عليه دشمن که با ترجمه عادل فردوسی‌پور منتشر شده است گفت: فوتبال هميشه به ما نهيب می‌زند که زندگی به سرعت در حال گذر است سرعتی که شبيه سرعت فرارهای ليونل مسی است.

وی ادامه داد: کتاب‌هايی که در زمينه فوتبال منتشر شده‌اند سهم قابل توجهی در تعميق نگاه ما به آن ورزش داشته‌اند و کمک کرده‌اند که فوتبال را تنها در چهارچوب مستطيل سبز خلاصه نکنيم.

حاج رضايی با اشاره به خاطره‌ای ار انتخابات رياست جمهوری فرانسه در سال‌های گذشته گفت: زمانی که ژان ماری لوپن به عنوان رقيب ژاک شيراک در انتخابات مطرح شد موجی از نگرانی کشور فرانسه را در برگرفت و همه از روی کار آمدن يک نژادپرست افراطی مانند لوپن اظهار نگرانی می‌کردند. در اين ميان زين‌الدين زيدان در يک سخنرانی با اشاره به انقلاب‌های فرانسه و خون‌هايی که در اين زمينه در طول تاريخ ريخته شده است خواستار رای دادن مردم به شيراک شد و همين سخنرانی رای لوپن را بيش از هشت درصد کاهش داد.

فوتبال من را به آدم‌های معمولی نزديک کرد

حميدرضا صدر نيز پس از امير حاج رضايی با اشاره به اينکه ذهن خود را آکنده از اطلاعات بی مصرفی درباره فوتبال می‌داند گفت: فوتبال من را به جايی نرساند اما راهی بود تا بتوانم با آن به يکسری از آدم‌های معمولی نزديک‌تر شوم و خب من حس می‌کنم بر خلاف آنچه راجع به فوتبال انديشيده می‌شود اين مقوله يک کار جدی گروهی است که به ما هشدارهايی نيز می‌دهد.

فوتبال زندگی ما را منعکس می‌کند

پس از صدر نوبت به عادل فردوسی‌پور در سخنان کوتاهی به ترجمه کتاب فوتبال عليه دشمن اشاره کرد و گفت: حالا که به اين کتاب نگاه می‌کنم متوجه می‌شوم که فوتبال واقعا يک جنگ است و البته خيلی چيزهای ديگر هم هست. زندگی ما در فوتبال است و اين ورزش به بهترين شکل ممکن آن را منعکس می‌کند.

پس از اين سخنان حميد رضا صدر ميکروفن را در اختيار گرفت و گفت: همه خاطرات و رويدادهای مهم زندگی من بر اساس جام‌های جهانی در ذهنم طبقه‌بندی شده است. اگر از من چهار سال به چهار سال و بر اساس جام‌های جهانی سوال کنيد حتی می‌توانم بگويم چه کسی اولين بار دل من را شکست.

پائلو کوئيلو و جام جهانی

پس از اين سخنان صدر امير حاج رضايی گفت: در جام جهانی ۲۰۰۶ پائلو کوئيلو نويسنده نام دار آمريکای لاتين به آلمان رفت و در مصاحبه‌ای گفت: من از فوتبال سررشته‌ای ندارم اما به برنده‌ها و بازنده‌ها توصيه می‌کنم که خيلی خوشحال و يا ناراحت نباشند چون ممکن است به زودی جای آنها با همديگر عوض شود.

وی ادامه داد: در سينما ژانرهای مختلفی برای توليد يک اثر تعريف می‌شود ولی در فوتبال همه آن ژانرها به يکباره در يک مسابقه جمع می‌شوند.

در فوتبال کاسب‌ها جای عاشق‌ها را گرفته‌اند

حاج رضايی ادامه داد: فوتبال ما در ايران را عاشق‌ها پيش می‌برند که الان جايشان را کاسب‌ها به زور گرفته‌اند. من و آقای صدر کنار ورزشگاه امجديه سابق برای ديدن فوتبال زياد کتک خورده‌ايم چون پول نداشتيم که برويم داخل و مسابقه را تماشا کنيم و می‌خواستيم از روی نرده‌ها بپريم داخل. اين عاشقی برای من از چهار سالگی شروع شده است و تا الان نيز من را با خود کشيده است. حتی خلاء در گذشت همسرم را هم با فوتبال پر می‌کنم.

اين کارشناس فوتبال همچنين با اشاره به آثار منتشر شده از فردوسی‌پورو صدر گفت: فوتبال در ذات خود يک زبان بين‌المللی است که نيازی به هيچ مترجمی ندارد و اين نوع از آثار هستند که ابعاد اجتماعی اين ورزش را برای ما روشن می‌کنند. در جام جهانی ۹۸ روزنامه ليبراسيون پيش بينی کرده بود که در صورت قهرمانی فرانسه در جام جهانی ژاک شيراک خواهد توانست رئيس جمهور باقی بماند. و در صورت صعود ژاپن به مرحله بعد ارزش پول ملی اين کشور تقويت می‌شود و در صورت صعود کشور نيجريه به دور بعد حاکم آن خواهد توانست در قدرت باقی بماند.

پس از حاج رضايی عادل فردوسی پور بار ديگر ميکروفن را در دست گرفت و به سوالاتی درباره ترجمه‌هايش از آثار مکتوب فوتبال سخن گفت.

مبلغ قرارداد بازيکنان با کيفيت بازی آنها تناسبی ندارد

وی با اشاره به ترجمه نيمه کاره خود از کمتابی با عنوان «فوتبال پليرز» گفت: منتظرم تا تکليف نشر چشمه که ناشر من است ان شاء الله درست شود تا اين کار را هم تکميل و منتشر کنم.

فردوسی پور سپس درباره مبالغ قراردادهای بازيکنان فوتبال در کشور گفت: من اعتقادی به قانون سقف قراردادها ندارم اما ای کاش مبالغی که به بازيکنان داده می‌شود، استحقاقش را داشته باشند. شما بازی آنها را در مسابقه قطر ديديد. مردم ما با اين بازی و چنين دستمزدهايی ارتباط برقرار نمی‌کنند. يک فرد عادی در ايران بايد چند قرن کار کند تا به چنين مبالغی دست پيدا کند! اينها همه نشان از اين است که اين ارقام برای جامعه ما ناملموس است و البته در بقيه دنيا نيز همينگونه است.

فوتبال برای سياسيون راه ميانبر رسيدن به قدرت و ثروت شده است

صدر هم در تکميل صحبت‌های فرودسی پور گفت: فوتبال ما بازتاب شرايط جامعه ماست. بايد بپذيريم که جامعه ما اين روزها به شدت سوداگر شده و بر اساس ماديات قضاوت می‌کند. من اين موضوع را حتی در خانواده خودم که اصلا مادی گرا نيست هم مشاهده می‌کنم. اين روزها اسم علی کريمی را که می‌بريم بازی‌او يادمان نمی‌آيد اما اتومبيل او را به ياد می‌آوريم. اين مادی گرايی همه جامعه ما را به سمت خود کشيده استی و شمال و جنوب شهر هم ندارد.

پس از اين سخنان اميرحاج رضايی گفت: فوتبال ما اين روزها اسير يک طيف تماميت خواه شده است. ان افراد که خيلی از آنها فوتبالی نيز نيستند جامعه ما را به سمت و سويی غير ورزشی هدايت کرده‌اند. فوتبال ما امروز سياسی شده است و اين موضوع درست از زمانی آغاز شد که سياسيون فوتبال را راهی ميانبر برای رسيدن به قدرت و پول دريافتند.

وی افزود: در بازی با قطر مردم ما دل خوش کرده بودند که تيمشان با يک پيروزی در مقابل يکی تيم عربی حاشيه خليج فارس که حساسيت زيادی روی آنها داريم، شب خوشی را برای خود رقم بزنند اما اين اتفاق نيفتاد و موجب سرخوردگی شد.

در اين زمان در به ميان کلام حاج رضايی آمد و گفت: البته ايرادی ندارد که سياسيون به فوتبال بياييند اما نبايد که فوتبال تنها در آنها خلاصه شود.

پس از اين حاج رضايی ادامه داد: مديران فوتبال ما امروزه به هيچ وجه برای اين ورزش مناسب نيسند چرا که نه خودشان و نه کابينه‌شان فوتبالی نيستند.

صاحب اصلی فوتبال مردم هستند

صدر هم در ادامه گفت: من حرف‌های آقای حاج رضايی را قبول دارم اما معتقدم فوتبال در دست خود ما مردم ماست و جايگاه آن نيز خدشه ناپذير است. نبايد نااميد شويم. صاحب اصلی فوتبال خود ماييم.

عادل فردوسی ‍‌پور نيز در بخش پايانی اين نشست در سخنان کوتاهی با اشاره به اظهار لطف مردم به برنامه نود گفت: اميدوارم روزی برسد که آثار فاخر مکتوب درباره فوتبال بيشتر منتشر شود و بتوانيم درباره آن حتی ميزگردی نقد نيز برگزار کنيم. جامعه ما جامعه کتابدوستی نيست. همين مردمی که به استاديوم می‌آيند بعيد می‌دانم از هر صدهزار نفرشان يک نفر کتاب خوان باشند اميدوارم که روزی با فوتبال بتوانيم مردم را با مطالعه آشتی دهيم و فوتبال بهانه‌ای برای اين آشتی شود.