از کتاب در حال تالیف: راه دمکراسی از یونان تا ایران
طبیعت درس‌ها و پندهای مهمی برای ما دارد.
در این میان، زنبورها از موجودات اجتماعی هستند
و در تحقیقات علمی مورد توجه کامل محققان میباشند.
از جمله، برخی محققان اعلام کرده‌اند که نابودی زنبور عسل برابر با نابودی بشریت است.
در این میان، تقریبا همه ما بسیار از زنبور عسل شنیده‌ایم و میدانیم.
اما جالب است بدانیم که:
ملکه زنبورها حداکثر ۵ سال عمر میکند
و خصوصا:
وقتی زنبورها متوجه کم کاری ملکه به دلیل پیری یا مریضی می‌شوند،
تصمیم می‌گیرند او را از میان بردارند تا موجب نابودی خودشان نشود!!!
درنتیجه دور ملکه جمع شده و او را آنقدر در آغوش می‌گیرند تا ملکه در وسط این ازدحام از گرما بمیرد و "خفه شود"!
این پدیده را آغوش مرگ می‌نامند و در حقیقت ملکه در آن پخته میشود!
بنابراین داده‌ها مشاهده میکنیم که حتی حیوانات و حشرات هم رهبر یا شاه و ملکه‌شان را تا آنجا قبول دارند که در خدمت جامعه‌شان باشد و در غیر اینصورت، انقلاب میکنند. و مقام اول را سرنگون و جایگزین میکنند.
و منتظر نمیشوند تا جامعه‌شان ناتوان و عقیم و نابود شود...
عضو تشریفاتی جامعه
و اما باید بدانید که ملکه عضو تشریفاتی جامعه زنبورها یا همان کندو است. و اختیار کامل او در دست همان شهروندان ساده (زنبورهای کارگر یا پرستار) هست. به طوری که حتی انتخاب ملکه، پرورش و مراقبت از آن به عهده انهاست!
زنبوران کارگر، ملکه را تغذیه میکنند. ملکه حتی قادر به هضم غذای خودش نیست! و این کار را نیز زنبور کارگر برای او انجام می‌دهد به طوری که اگر زنبور کارگر نباشد یا تصمیم به قطع غذای ملکه بگیرد ملکه از گرسنگی می‌میرد!!
و چنانچه بالاتر دیدیم حتی جایگزینی ملکه بر عهده‌ی این زنبورها است تا اگر تشخیص دهند ملکه پیر یا بیمار و از کار افتاده است ملکه جدیدی را جایگزین ملکه یا رهبر از کار افتاده میکنند...
دموکراسی در میان زنبورها: الگویی جامعه شناختی
جالب است بدانید زنبورها جدا به صورت دسته جمعی و دموکراتیک تصمیم می‌گیرند. هر ساله با یک تصمیم بسیار اساسی مواجه می‌شوند و نوعی رفراندوم میکنند: انتخاب و مهاجرت جمعی به خانه‌ای جدید. توماس سیلی توانایی باورنکردنی این حشرات را در تصمیم گیری‌های جمعی و توافقی ثابت کرده.
زنبورها با ارائه نوعی رقص، مکان‌های بالقوه جدیدی را ترسیم میکنند.
در آغاز تابستان، ملکه به همراهی دو سوم کندو پرواز میکند و با "تیمی از پیشاهنگان به دنبال لانه‌ای جدید می‌روند". سپس، آنها برای توصیف مکان‌های جدید بالقوه رقص هایی اجرا میکنند و بحث‌های خستگی‌ناپذیری با تمام زنبورها شکل میگیرد تا در نهایت در مورد لانه انتخابی به اجماع برسند!
هنگامی که اجماع کامل بوجود آمد، پرواز جمعی بلافاصله شکل میگیرد. جمعیت به سمت خانمان جدید هدایت میشود و کلیه زنبورها بدون کوچکترین تردیدی به دنبال ملکه خود در آنجا مستقر می‌شوند.
اینها داستان‌های افسانه‌ای نیستند بلکه مکانیسم‌های اصلی تصمیم گیری در جامعه زنبورهاست که برخی میگویند قدمت‌شان به پیش از دایناسورها بازمیگردد. مکانیسم‌های دیگر دمکراتیک بین زنبورها عبارتند از:
ـ رهبری با مشخصات و مکانیسم هایی که بالاتر توضیح دادیم. بعبارت دیگر، زنبورها "بدون رهبر" زندگی میکنند چرا که ملکه آنطور که دیدیم در خدمت جامعه است. و مرتبا انتخاب و تعویض میشود.
ـ وجود کمیته‌ای از کارشناسان،
ـ خرد جمعی،
ـ اشتراک گذاری اطلاعات،
ـ تکسر گرایی و بحث‌ها بین عقاید "متناقض" و چالشی،
ـ نوعی رفراندوم و آجماع.
بدین ترتیب نوعی از دموکراسی مشارکتی عملی میشود. و موفقیت آن در کوتاه و درازمدت آشکار شده.
توماس سیلی، محقق بی نظیری است که با استفاده از تشباهت دقیقی، جامعه دمکراتیک زنبورها را با مغز مقایسه میکند: یک مغز پریمات همانند یک کلنی زنبورها عمل میکند. زنبور با رقص خود معادل برانگیختگی یک عصب یا نورون در مغز عمل میکند. کندوی زنبورها بعنوان یک ابر اورگانیسم درسی بی همانند برای دموکراسی و خرد جمعی جامعه میباشد.
مهرزاد نکوروح
کارشناس، نویسنده و استاد سابق دانشگاه در رشته‌های مدیریت مدرن و توسعه پایدار و لیدرشیپ
این فیلم کوتاه را میتوانید ببینید:
لینک :
https://youtu.be/inS2mGswReo?si=KS97AI-6SPewTOBu
درسگفتار اول:
https://t.me/populismir/8328
منابع:
- https://t.me/populismir
- La Vie des abeilles, Maurice Maeterlinck
- دموکراسی در میان زنبورها: الگویی از جامعه, جین بولیمنت
- Cycle de Pandore La prophétie des abeilles, Bernard Werber
- Samuel P. Huntington, Political order in changing societies, Harvard University. Center for International Affairs
- Gauchet Marcel, « La révolution moderne », Gallimard
- Apocalypse cognitive, Gérald Bronner
