آينده‌سازانی که می‌سوزند و می‌سازند! گزارشی از وضعيت اضطراری در مدارس فوتبال

در ميان تمام مشکلات ريز و درشت فوتبال ايران نکته‌ای که همواره از نگاه‌ها به دور مانده وضعيت "مدارس فوتبال" است؛ وضعيتی که هر چند با برنامه‌های فدراسيون تا حدودی بهبود پيدا کرده اما نشستن پای درد دل اين آينده‌سازان دانش آموزی و خانواده‌هايشان بيش از پيش نشان دهنده وضعيت "اضطرار" در اين مدارس است.

به گزارش خبرگزاری دانشجويان ايران(ايسنا)، بر اساس آمار رسمی منتشر شده وزارت آموزش و پرورش بيش از ۱۵ ميليون دانش‌آموز در سراسر ايران وجود دارد که از اين تعداد دانش آموز، تعداد بسياری در فصل تابستان و اوقات فراغتشان رو به مدارس و آکادمی‌های فوتبال می‌آورند. از سويی خانواده‌ها حاضرند که هزينه‌های بالای اين آموزشگاه‌ها را تقبل کنند تا فرزندانشان بهره بيشتری از ايام تعطيلات ببرند.

شايد اولين نکته‌ای که با شنيدن مدارس فوتبال در ذهن همه تداعی می‌شود، رشد قارچ گونه اين مدارس است که باعث شده کنترل و بازرسی مسئولان را با مشکل مواجه کند. به هر حال هيات فوتبال استان‌ها اولين ناظر در بحث تخلف اين مدارس هستند، اما مسئولان اين هيات در تهران عنوان می‌کنند که بودجه و امکانات کافی برای کنترل ندارند. در چنين شرايطی بار تمام مسئوليت‌ها بر دوش خانواده‌ها خواهد بود که در صورت روبرو شدن با مدرسه‌ای که مجوز فعاليت ندارد بايد به مراجع ذيربط گزارش دهند.

حبيب الله شيرازی رئيس هيات فوتبال استان تهران ضمن بيان اينکه هيات فوتبال اطلاع‌رسانی‌های زيادی در زمينه مدارس فوتبال انجام می‌دهد، تاکيد کرد: خانواده‌ها چنانچه با مدارس متخلف روبه‌رو شدند، سريعا آن مورد را به هيات گزارش دهند. اگر اين کار صورت بگيرد، ما تخلف آن‌ها را به مراجع ذی‌ربط گزارش می‌دهيم تا برای جمع‌آوری و برخورد اقدام شود. هيات فوتبال نيز بازرسی‌هايی را برای نظارت بر اين مدارس مشخص کرده و هرچند وقت يک بار برای کنترل به اين محل‌ها اعزام می‌شوند. همچنين اين بازرسی‌ها معيارهايی که آکادمی ملی فوتبال برای مدارس تعيين کرده را کنترل می‌کنند. به عنوان مثال هر مدرسه فوتبال بايد در سه سطح A ، B و C مربی داشته باشد. همچنين امکانات مورد نياز بررسی می‌شود و بر اساس امتيازهايی که می‌دهيم، مدارس را رتبه‌بندی می‌کنيم.

از طرفی خانواده‌ها هم گلايه‌هايی از عدم نظارت هيات‌ها روی مدارس فوتبال دارند و آن‌ها نيز بازرسی را وظيفه مسئولان فدراسيون می‌دانند.

در ادامه به تعدادی از نظرات خانواده‌ها اشاره می‌کنيم که در گردهمايی مدارس فوتبال حضور داشتند. افرادی که در اين گردهمايی بودند، در بهترين مدارس فوتبال تهران عضو‌اند و چنين حرف‌هايی را مطرح می‌کنند؛ شايد اگر آن ها در مدارس ضعيف‌تری فعاليت داشتند، انتقادات کمی تندتر بود.

يک نوجوان ۱۴ ساله بيرجندی حاضر در گردهمايی مدارس فوتبال که از طريق تبليغ يکی از روزنامه‌‌‌ها با مدرسه فوتبالی در تهران آشنا شده، هفت ماه است که در اين باشگاه توپ می‌زند و به گفته خودش هم خيلی ‌ها به دنبالش هستند، تا از او در تيمشان استفاده کنند. از همين رو مدرسه فوتبال فعلی او به منظور اين که اين بازيکن را از دست ندهد، قرارداد پنج ساله‌ای را به جای قرارداد يکساله و بدون اطلاع‌اش با او بسته و تنها با دريافت هزينه هنگفتی حاضر است رضايتنامه او را بدهد.

همچنين در اين گردهمايی که هيات فوتبال استان تهران برای تقدير از مديران يکی از آکادمی‌های بزرگ تهران برگزار می‌شد، يکی از اوليا صحبت‌های جالبی را پيرامون فعاليت‌های اين آکادمی مطرح کرد.

پدر يکی از نوجوان‌هايی که فرزندش از طريق اين آکادمی به برزيل اعزام شده بود، به ايسنامی‌گويد: ۲.۵ ميليون تومان برای يک ماه از هر نفر هزينه دريافت کردند و وعده دادند پس از بازگشت از سفر بازيکنان را به باشگاه‌های معتبر ايران معرفی می‌کنند که چنين اتفاقی نيفتاد. آن‌ها می‌خواستند فقط پول بگيرند.

نوجوان ديگری هم که عضو اين آکادمی بود از تاکيد فراوان مديران اين آکادمی بر استفاده از مربيان برزيلی گفت و افزود: مربی برزيلی تنها برای يک بار آن هم در مراسم افتتاحيه در آکادمی حاضر شد و ما ديگر وی را نديديم و از آن به بعد فقط مربيان ايرانی بر سر تمرين‌ها حاضر شدند.

اين‌ها تنها گوشه‌ای از درد دل آن‌هايی است که با مدرسه‌های فوتبال سر و کار داشتند و اگر بخواهيم تمام اين گلايه را بياوريم اين گزارش تبديل به مثنوی هزار من خواهد شد.

اما در ادامه به تعدادی از معضلات مدارس و آکادمی های فوتبال اشاره خواهيم داشت.

رواج پديده دلاليسم در مدرسه‌های فوتبال

يکی ديگر از معضلاتی که در مدرسه‌های فوتبال شيوع پيدا کرده پديده دلاليسم است که بسياری از بازيکنان متوسط به بالا در مدرسه فوتبال حداقل يک بار با آن مواجه شده‌اند.

افرادی که با حضور در مدرسه‌های فوتبال و ارتباطی که با مسئولان آن مدرسه می‌گيرند، خودشان را به عنوان دلسوز نزد خانواده‌ها معرفی می‌کنند و با دادن وعده و وعيدهايی مثل بازی در تيم‌های ليگ برتری، آن‌ها را به دنبال خود تا ناکجا آباد می‌کشانند. در اين ميان حتی مسئول و مربی مدرسه فوتبال هم همکاری همه جانبه‌ای با اين دلال‌ها دارند و گاهی اوقات هم خودشان در شکل و شمايل يک دلال ظاهر می‌شوند!

داستان گرفتاری بازيکنان آينده دار فوتبال در دام دلال‌ها داستانی قديمی است که به نظر می‌رسد به اين زودی‌ها از فوتبال ما رخت برنبندد؛ بازيکنانی که با هزاران اميد و آرزو پا به مدارس و آکادمی‌های فوتبال می‌گذارند تا به يک مسی يا رونالدو تبديل شوند، اما پس از کلی هزينه در نهايت از دادگاه‌ها سر در می‌آورند و به دنبال احقاق حق حتی مجبور می‌شوند ورزش را ببوسند و کنار بگذارند.

يکی از اين بازيکنانی که به گفته خودش توسط يک دلال از عرش به فرش رسيده، تنها ۱۵ سال دارد و از ۱۰ سالگی در يکی از آکادمی‌ های تيم‌های ليگ برتری توپ می‌زد و به گفته خودش می‌توانست به تيم اصلی اين باشگاه هم راه يابد که اين اتفاق نيفتاد.

اين نوجوان که علاقه نداشت نامش در اين گزارش برده شود، به ايسنا گفت: پس از اين که در تيم باشگاه ليگ برتری به بازيکن اصلی تبديل شدم، يک روز از يکی ديگر از باشگاه‌های مطرح ايران جلوی مدرسه‌ام به من گفتند که مرا به تيمشان می‌برند و پول خوبی به من می‌رسد، اما در حال حاضر در يک تيمی بازی می‌کنم که نه تنها ليگ برتری نيست، بلکه مجوز فعاليت هم ندارد و تا به امروز هم هيچ پولی دريافت نکرده‌ام. آن‌ها با من قرارداد پنج ساله بستند و نمی‌توانم از اين تيم جدا شوم و اگر بخواهم قرارداد را فسخ کنم بايد جريمه زيادی بدهم.

آموزش صحيح، پازل گمشده مدارس فوتبال

مدرسه و آکادمی‌های فوتبال طبق آيين‌نامه هيات فوتبال بايد در سه سطح ممتاز، A و B مربی داشته باشند،‌ اما جالب است بدانيد که مدرک مربيگری آن‌ها مربوط به رده سنی بزرگسالان می شود.اين در حالی است که کار کردن با رده های سنی نوجوانان مهارت‌های خاصی را می طلبد و يک مربی بايد در زمينه‌های روانشناسی، فيزيولوژی و علم تمرين نيازهای بازيکنش را بشناسد.

مرتضی محصص مدرس فوتبال در اين‌باره با اشاره به اينکه هيچ معلمی نمی‌تواند تکنيک را به شاگردش انتقال دهد، تاکيد کرد: ياد گرفتن تکنيک احتياج به تکرار دارد. تکرار هم در بازی‌های زمين کوچک به دست می‌آيد. چيزی که در خيابان‌های قبل از انقلاب اتفاق می‌افتاد. يادم هست زمانی که در اهواز بودم خيابان‌ها در گرمای بالا مملو از نوجوانان می‌شد. بنابراين هيچ بازيکن بزرگی در دنيا نيست که بگويد تکنيک دريافت توپ، چرخش، پاس بلند و پاس کوتاه و عبور از مدافع را از فلان مربی ياد گرفته است. اگر کسی چنين چيزی بگويد دور از واقعيت است. به اعتقادم نقش مربی ساختن يک تيم است نه بازيکن. بازيکن را خدا می‌سازد. خداست که روی ژن و DNA انسان‌ها تاثير می‌‌گذارد و مربی تنها وظيفه دارد که يازده نفر را در يک تيم کنار هم به بهترين شکل آماده کند. هيچ مربی نيست که ادعا کند کريستيانو رونالدو و مسی را ساخته است.

استفاده از نام بزرگان، ميانبری برای مطرح شدن

در سال‌های اخير در برخی مدارس فوتبال ديده شده، از نام بزرگان فوتبال چه در عرصه مربی گری و چه بازيگری استفاده می‌شود تا آن مدرسه بتواند خودش را مطرح و افراد بيشتری را جذب کند. مسئولان اين مدارس در حالی از نام ورزشکاران مطرح در تبليغاتشان استفاده می کنند که حتی گاهی اوقات اين افراد هيچ اطلاعی از اين سو استفاده ندارند.

البته برخی مدارس هم از اين بزرگان استفاده می‌کنند اما تنها برای مراسم افتتاحيه! يا اينکه تنها برای چند بار بر سر تمرينات حاضر می‌شوند. در حال حاضر تعداد اندکی مدرسه فوتبال هستند که به صورت مستمر از پيشکسوتان فوتبال استفاده می‌کنند که شايد آنها هم به علم روز دنيا در زمينه نيازهای رده سنی نوجوانان آشنا نباشند.

اين معضلات را به راحتی و با تداوم نظارت می‌توان از طريق کنترل حل کرد. در اين زمينه دکتر محمد حسين عليزاده رئيس آکادمی ملی فوتبال درباره نظارت‌هايی که بايد روی مدارس فوتبال صورت بگيرد واينکه اين نظارت از کجا و به چه شکل باشد، توضيح داد: مطابق ماده ۱۲ از آيين نامه مدارس فوتبال که در سال ۱۳۸۹ به تصويب هيات رئيسه فدراسيون فوتبال رسيد و به همه مدارس فوتبال و هيات‌های فوتبال استانی نيز ابلاغ شد، نظارت بر مدارس فوتبال از چند طريق صورت می‌پذيرد. يکی از راههای نظارت بر مدارس فوتبال انجمن اوليا و مربيان مدرسه فوتبال است. اين انجمن اوليا و مربيان به تعداد فرد (حداقل۷ نفر) و از بين مربيان و اوليای فوتبال آموزان (که تعداد اوليا بايد بيش از نصف باشد) تشکيل می‌شود و رياست آن نيز به عهدۀ يکی از اوليا خواهد بود. مدارس فوتبال مکلفند همه ساله ظرف ۲ هفته بعد از شروع فعاليت مدرسه، اعضا و رئيس انجمن اوليا و مربيان خود را به کميته جوانان هيت فوتبال استان مربوط معرفی کنند. اعضا اين انجمن نتايج ارزيابی و نظارت خود را در قالب فرم‌های خاص در اختيار ناظر آکادمی ملی فوتبال ايران در استان مربوطه قرار می‌دهند.

دکتر عليزاده ادامه داد: آکادمی ملی فوتبال ايران در تمام استان‌های کشور دارای ناظر ويژه مدارس فوتبال است. اين ناظران دوره های آموزشی متعددی را در اين زمينه گذرانده‌اند. ناظر ويژه مدارس فوتبال در هر سال چندين بار از مدارس فوتبال بازديد و گزارش نظارت‌های خود را در قالب فرم‌های مخصوص و از طريق سامانه بانک اطلاعات مدارس فوتبال به آکادمی ملی فوتبال ارسال می‌کند. بر اساس گزارشات اين ناظران هر ساله مدارس فوتبال برتر استانی نيز انتخاب می‌شوند.