سونامی اقتصادی در کشورهای سواحل خليج فارس، البرز

با توجه به قيمت فعلی نفت در بازار جهانی ، ايران پس از عراق کشوری است که مرتکب بزرگترين اشتباه در محاسبات خود در رابطه با تکامل قيمت نفت شده و در نتيجه دچار کسر بودجه شديد خواهد شد

مجله معتبر اقتصادی "وی ای" (وکانز افرر) در سوئد در مقاله ای مورخ ۷ نوامبر ۲۰۰۸ منطقه خاورميانه را در کل محلی جالب توجه جهت سرمايه گذاری قلمداد می کند اما اخطار می دهد که "ابرهای نگران کننده ای بر فراز اميرنشين دوبی در حرکت هستند".

به گزارش البرز در اين مقاله امارات متحده عربی و بويژه دوبی نقطه بعدی جهان قلمداد شده است که با توجه به فاکتورهای موجود ممکن است دستخوش بحران اقتصادی گردد. در اين مقاله از جمله آمده است که دوبی در حدی مقروض است که اخيرا امارت ثروتمند همسايه ، ابوظبی مجبور به دخالت جهت پرداخت وام ساختمان مشهور "برج العرب" شده است و اشاره می کند که در ماه های اخير نقدينگی عظيمی معادل ۴۰۰ ميليارد کرون از دوبی و امارات متحده عربی به خارج منتقل شده است.

اين مقاله همزمان با افتتاح صندوق (فوند) سرمايه گذاری جديدی که از سوی موسسه اقتصادی "اچ کيو" در سوئد جهت سرمايه گذاری در خاورميانه براه انداخته شده است منتشر شده است. مجله "وی ای" گفتگويی نيز با آقای "کارل سدرستروم" مسئول سرمايه گذاری اين فوند دارد که به تجزيه و تحليلی از وضعيت اقتصادی خاورميانه پرداخته است.

ادامه اين مطلب برگردان فارسی اين مقاله است:

حباب بعدی در دوبی خواهد ترکيد

اعطای اعتبار بی رويه ، بهره پايين و ترقی سريع قيمت مستغلات نسخه خطرناکی است. اينجا منطقه ای است که می تواند قربانی بعدی باشد.
کشورهای نفت خيز خاورميانه از بحران اقتصادی اخير صدمات شديدی را متحمل شده اند. بانکها دچار مشکل نقدينگی بوده و دولتها مجبور به دست زدن به برخی اقدامات شده اند. اين وضعيت در اميرنشين دوبی که با بدهای های کلان دست به گريبان است بصورت خشت تری خودنمايی می کند. بر اساس آخرين برآوردهای صورت گرفته از سوی موسسه ارزيبابی اعتباری بين المللی "موديز" بدهی های دوبی برابر با ۱۰۰ درصد از درآمد سرانه اين کشور است.

به گفته "کارل سدرستروم" مدير صندوق (فوند) تازه تاسيس سرمايه گذاری موسسه سوئدی "اچ کيو" در دوبی, بازار خاورميانه از تاثير بحران اقتصادی اخير جهانی در امان نمانده است و اينک علامتهای سوال فراوانی در مورد بدهی های امير نشين دوبی بدون پاسخ مانده است.

افزايش تقاضا و نيز تنزل نرخ بهره منجر به افزايش سرسام آور قيمت مستغلات در دوبی طی شش ماه اول سال ۲۰۰۸ شده است. به گفته آقای سدرستروم اين بر نگرانی ها افزوده است که قيمت مستغلات در دوبی سقوط خواهد نمود و متعاقب آن بانکها تحت فشار شديد قرار خواهند گرفت.

بازار مستغلات دوبی از سال ۲۰۰۷ تاکنون ۸۰ درصد ترقی داشته است, اما نرخ سهام مستغلات در چند هفته اخير شديدا سقوط نموده است. قيمت مستغلات در دوبی هنوز راه سهام مستغلات را نپيموده و بر اساس آخرين گزارش ها ميزان تقاضا برای خريد مستغلات در دوبی کماکان در سطح خوبی قرار دارد. اما ابرهای نگران کننده با توجه به اينکه از زمان شروع بحران اقتصاد جهانی مبلغی برابر با ۴۰۰ ميليارد کرون نقدينگی (برابر با حدود ۶۰ ميليارد دلار- استکهلميان) از امارات متحده عربی به خارج منتقل شده است بر آسمان دوبی سايه افکنده اند.

به گفته "کارل سدرستروم" محاسباتی که در مورد ميزان مقروضيت در دوبی صورت گرفته بر اساس داده های بسيار ناقص است و ممکن است آينده نشان دهد که ميزان قروض در دوبی بمراتب بيشتر از آنچه امروز تصور می شود است. وی ادامه می دهد که "بسياری از کشورهای خليج (فارس) در آمار و ارقام خود دارای شفافيت نيستند. بازار دوبی يک بازار تجزيه و تحليل نشده است و بسياری از کمپانی ها بصورت عميق مورد تجزيه و تحليل بانکها و موسسات اقتصادی خارجی و محلی قرار نگرفته اند".

امارات متحده عربی, که اميرنشين دوبی نيز بخشی از آن است, ۷۰ ميليارد درهم نقدينگی, معادل ۱۴۷ ميليارد کرون به بانکهای محلی تزريق نموده است. بانک مرکزی نيز با ارائه اعتباری ۵۰ ميليارد درهمی, معادل ۱۰۵ ميليارد کرون, از بازار حمايت بعمل خواهد آورد.

برای بسياری از کشورهای منطقه قيمت از لحاظ تاريخی بالای نفت کماکان يک منبع درآمد ثابت بشمار می رود و کشورهای نفت خيز ثروتمند خاورميانه کماکان دارای مازاد سرمايه هستند. بر اساس يک گزارش تازه از صندوق جهانی پول, بودجه دولتی امارات متحده عربی تا زمانی که قيمت نفت بالای ۲۳ دلار برای هر بشکه باشد تراز مثبت خواهد داشت.

حتی اگر قيمت نفت که در ماه های اخير با کاهشی ۵۰ دلاری به سطح ۶۵ دلار فعلی رسيده است به کاهش خود ادامه دهد امارات رزرو و نقدينگی کافی جهت جبران آن را داراست. تخمين زده می شود که در صندوق موسوم به
sovereign wealth fonds
که يک صندوق سرمايه گذاری دولتی است مبلغی مابين ۸۵۰ تا ۱۱۰۰ ميليارد دلار موجود باشد.

به عقيده "کارل سدرستروم" چنانچه امبرنشين دوبی دچار يک بحران تجاری و بانکی شود شيخ نشين ثروتمند نفتی همسايه, ابوظبی, به نجات همسايه خود خواهد شتافت. گفته شده است که دوبی – که کلا فاقد منابع نفتی است – و نيز کمپانيهای بخشا دولتی آن چنان مقروضند که همسايه ثروتمندتر آن ابوظبی مجبور بر بدوش گرفتن بار بدهی دوبی خواهد شد. ابوظبی دارای منابع نفتی عظيم و دارای مازاد هنگفتی در بودجه خود است. اخيرا ابوظبی مجبور به دخالت جهت پرداخت وام ساختمان برج العرب يکی از مشهورترين هتل های لوکس جهان گرديد.

به عقيده "کارل سدرستروم" با وجود ابرهای نگران کننده بر آسمان منطقه, خاورميانه کماکان جالب توجه است. کارل سدرستروم و خانم کارين فريس مشترکا مسئول سرمايه گذاری صندوق (فوند) جديد سرمايه گذاری خاورميانه در موسسه اقتصادی "اچ کيو" در سوئد هستند. اين فوند که تنها کمتر از يک ماه از فعاليت آن می گذرد در بخش ساختمان سازی, ارتباطات و انرژی در نقاط مختلف خاورميانه سرمايه گذاری می کند.

تخمين زده می شود که در ۵ سال آينده سرمايه گذاری در منطقه خاورميانه رقمی مابين ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ ميليارد دلار را تشکيل دهد که بمانند يک آمپول انرژی برای اقتصاد کشورهای منطقه خواهد بود. اين مبلغ را می توان با درآمد سرانه سوئد به ميزان ۴۵۵ ميليارد دلار مقايسه نمود.

نظرها بر اين است که خاورميانه نيز بواسطه بحران اقتصاد جهانی و نيز رکود اقتصادی دچار کاهش رشد خواهد شد, اما آهنگ رشد اقتصادی در منطقه با اين وجود و بطور نسبی در سطح بالايی, حدود ۵ درصد, باقی خواهد ماند. سرمايه گذاريهای بزرگ دولتی و خصوصی در منطقه جهت دست يابی به تنوع اقتصادی به احتمال زياد ادامه خواهد يافت.

از ديگر نکات جالب توجه در اين مقاله ارائه وضعيتی از پيش بينی دولتهای مختلف خاورميانه از روند تغييرات در قيمت نفت و ميزانی است که بودجه خود را بر اساس آن تنظيم نموده اند. با توجه به قيمت فعلی نفت در بازار جهانی ، ايران پس از عراق کشوری است که مرتکب بزرگترين اشتباه در محاسبات خود در رابطه با تکامل قيمت نفت شده و در نتيجه دچار کسر بودجه شديد خواهد شد.

بر اساس آماری که مجله "دی ای" به نقل از منبع صندوق جهانی پول منتشر نموده است کشورهای نفت خيز منطقه خاورميانه بودجه کشور خود را بر اساس قيمت هر بشکه نفت اينچنين محاسبه نموده اند:

الجزاير: هر بشکه ۵۶ دلار
آذربايجان: هر بشکه ۴۰ دلار
بحرين: هر بشکه ۷۵ دلار
امارات متحده عربی: هر بشکه ۴۷ دلار
ايران: هر بشکه ۹۰ دلار
عراق: هر بشکه ۱۱۰ دلار
قزاقستان: هر بشکه ۵۹ دلار
کويت: هر بشکه ۳۳ دلار
ليبی: هر بشکه ۴۷ دلار
عمان: هر بشکه ۷۷ دلار
قطر: هر بشکه ۲۴ دلار
عربستان سعودی: ۴۹ دلار

قيمت هر بشکه نفت در بازار جهانی حال حاضر (۷ نوامبر ۲۰۰۸) حدود ۶۵ دلار برای هر بشکه است.

منابع: صندوق جهانی پول